Boeing CH-47 Chinook

CH-47 Chinook
Türü	Nakliye Helikopteri
Ulusal köken	ABD
Üretici	Boeing Rotorcraft Systems
İlk uçuş	21 Eylül 1961
Hizmete giriş	1962
Durumu	Etkin hizmette
Ana kullanıcı	ABD Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılar	Hollanda Hava Kuvvetleri Yunanistan Hava Kuvvetleri Mısır Hava Kuvvetleri Türk Silahlı Kuvvetleri
Üretim sayısı	1179+
Birim maliyeti	35.1 milyon $

Boeing CH-47 Chinook, Vertol şirketi tarafından geliştirilen ve günümüzde Boeing tarafından üretilen, tandem rotorlu bir ağır nakliye helikopteridir. Bu helikopter, Batı ülkelerinde yalnızca Sikorsky CH-53 tarafından geride bırakılan taşıma kapasitesiyle en ağır ikinci yük helikopteri konumundadır. Çift motorlu ve tandem rotor düzeni, Chinook'a yüksek hız ve güçlü kaldırma yeteneği kazandırırken, çeşitli zorlu ikmal görevleri, personel taşıma, topçu sevkiyatı ve savaş alanı lojistiği için ideal hale getirdi. Adını, ABD'nin Oregon ve Washington eyaletlerinde yaşamış Chinook yerli halkından alır.

Chinook, ilk olarak 1957 yılında Vertol Model 107 veya V-107 olarak adlandırılan yeni bir tandem rotorlu helikopter üzerinde çalışmaya başlayan Vertol tarafından tasarlandı. Aynı tarihlerde Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı, piston motorlu Sikorsky CH-37 Mojave'yi gaz türbini ile çalışan yeni bir helikopterle değiştirme niyetini açıkladı. Haziran 1958'de ABD Ordusu, Vertol firmasından YHC-1A adı altında az sayıda V-107 sipariş etti; testlerin ardından bazı Ordu yetkilileri, bu helikopterin saldırı görevleri için çok ağır ve nakliye amaçları için çok hafif olduğunu düşündü. YHC-1A geliştirilip ABD Deniz Piyadeleri tarafından CH-46 Sea Knight olarak benimsenirken, Ordu daha ağır bir nakliye helikopteri aradı ve Vertol Model 114 adıyla V-107'nin genişletilmiş bir türevini sipariş etti. Başlangıçta YCH-1B olarak adlandırılan ön üretim rotorlu helikopter, 21 Eylül 1961'de ilk uçuşunu gerçekleştirdi. 1962 yılında HC-1B, 1962 Birleşik Devletler Üç Hizmetli uçak tanımlama sistemi kapsamında CH-47A olarak yeniden adlandırıldı.

Chinook, gövdesi boyunca konumlandırılmış çok sayıda kapı, arka kısımda yer alan geniş yükleme rampası ve asılı yük taşıma kapasitesi sağlayan üç adet harici ventral kargo kancasıyla, çeşitli kargo yükleme sistemleri sunan son derece işlevsel bir tasarıma sahiptir. 1962 yılında hizmete girdiğinde 170 knot (200 mph; 310 km/sa) azami hıza ulaşabilen bu helikopter, döneminin genel maksat ve taarruz helikopterlerinden belirgin şekilde daha hızlıydı ve hâlen ABD envanterindeki en hızlı helikopterlerden biri olarak değerlendirilmektedir. Tanıtımından bu yana Chinook'un geliştirilmiş birçok versiyonu üretildi; bunlardan en önemlilerinden biri, 1982 yılında hizmete giren CH-47D oldu. Bu model, CH-47C standardına göre güçlendirilmiş motorlar, kompozit rotor kanatları, pilot iş yükünü azaltan yeniden tasarlanmış kokpit, gelişmiş ve yedekli elektrik sistemleri, modernize edilmiş aviyonikler ve daha sofistike bir uçuş kontrol sistemi gibi önemli iyileştirmelerle donatıldı. Sabit kanatlı Lockheed C-130 Hercules ile birlikte 1960'ların başında geliştirilen Chinook, aradan geçen 60 yılı aşkın süreye rağmen hâlâ hem üretimde kalmayı hem de ön cephede hizmet vermeyi sürdüren ender platformlardan biridir.

Kullanıcılar

Askeri Kullanıcılar

Mavi=Şu an kullanımda Kırmızı=Eskiden kullanımdaydı

Avustralya

Mısır

Yunanistan

İran

İtalya

Türkiye (12 adet)

Japonya

Libya

Hollanda

Tayvan

Singapur

Güney Kore

İspanya

Tayland

Birleşik Krallık

Birleşik Arap Emirlikleri

ABD

Fas

Sivil Kullanıcılar

Kanada

Tayvan

Çin

Ekvador

Norveç

Birleşik Krallık

ABD

Özellikler (CH-47F)

Orthographically projected diagram of the Boeing Vertol CH-47 Chinook.

CH-47 arkasındaki turboşaft motoru

Veri kaynağı Boeing CH-47D/F, Army Chinook file, International Directory

Genel özellikler

• Mürettebat: 3 (pilot, yardımcı pilot, uçuş mühendisi veya loadmaster)
• Kapasite:
  
  • 33–55 asker veya
  • 24 sedye ve 3 görevli veya
  • 24.000 lb (10.886 kg) yük
• Uzunluk: 98 ft (30 m)
• Fuselage length: 52 ft (16 m)
• Genişlik: 12 ft 5 in (3,78 m) (gövde)
• Yükseklik: 18 ft 11 in (5,77 m)
• Boş ağırlık: 24.578 lb (11.148 kg)
• Maksimum kalkış ağırlığı: 50.000 lb (22.680 kg)
• Güç kaynağı: 2 × Lycoming T55-GA-714A turboşaft motor, her biri 4.733 shp (3.529 kW)
• Ana rotor çapı: 2 × 60 ft (18 m)
• Ana rotor alanı: 5.600 ft² (520 m²)
  
• Blade section: root: Boeing VR-7; tip: Boeing VR-8

Performans

• Maksimum sürat: 170 kn (200 mph, 310 km/sa)
• Seyir sürati: 160 kn (180 mph, 300 km/sa)
• Menzil: 400 nmi (460 mi, 740 km)
• Muharebe menzili: 200 nmi (230 mi, 370 km)
• Yüksüz menzil: 1.216 nmi (1.399 mi, 2.252 km)
• Azami irtifa: 20.000 ft (6.100 m)
• Tırmanma oranı: 1.522 ft/dak (7,73 m/s)
• Disk yükü: 9,5 lb/ft² (46 kg/m²)
• Güç/kütle: 028 hp/lb (46 kW/kg)

Mühimmat

• Üç adede kadar orta makinalı tüfek (Biri yükleme rampasına, diğer ikisi omuz pencerelerine monte edilmiş) olup, genellikle 7.62 mm (0.308 in) M240/FN MAG kullanılır.

Aviyonik

• Rockwell Collins Common Avionics Architecture System (CAAS) (MH-47G/CH-47F)

Galeri

• 
  Chinook, bir F-15 taşıyor
• 
  CH-47B
• 
  İspanya Ordusu'nda bir Chinook
• 
  Chinook, bir askeri bot taşıyor