CS gazı

CS gazı (2-klorobenzalmalononitril) insan üzerinde yanma ve öksürme gibi etkiler yaratan; toplumsal olaylar gibi karışıklıkları engellemek amacıyla kullanılan bir göz yaşartıcı gaz tipi kimyasal silahtır.

CS gazı, uçucu bir solvent (diğer aktif maddeleri çözen ve kolayca buharlaşan bir madde) ve oda sıcaklığında katı bir bileşik olan 2-klorobenzalmalononitrilden oluşan bir aerosoldür. Amerikan formülasyonlarında solvent olarak metil izobütil keton ve diklorometan kullanılır.

Kalabalık kontrolü için öldürücü olmayan bir silah olarak tanımlansa da, çalışmalar bu sınıflandırmayla ilgili şüpheleri artırdı. CS ciddi akciğer hasarına neden olabilir ve aynı zamanda kalbe ve karaciğere de önemli ölçüde zarar verebilir.^[1]

Kimyasal, ciltte ve gözlerde nemle reaksiyona girerek yanma hissine ve gözlerin anında güçlü ve kontrol edilemeyen kapanmasına neden olur. Etkiler genellikle gözlerden yaş akması, aşırı öksürük, mukusla dolu olağanüstü burun akıntısı, gözlerde, göz kapaklarında, burun ve boğaz bölgelerinde yanma, yönelim bozukluğu, baş dönmesi ve nefes darlığı içerir. Terli veya güneş yanığı olan cildi de yakacaktır. Yüksek konsantrasyonlu dozlarda şiddetli öksürüğe ve kusmaya da neden olabilir. Ani etkilerin çoğu (olağanüstü burun akıntısı ve aşırı öksürük gibi) birkaç saat içinde kaybolur; ancak solunum, mide-bağırsak ve yutma sonrası semptomları aylarca devam edebilir.^[2]^[3] Maruziyet, kimyasal yanıklara neden olarak kalıcı yara izleri bırakabilir.^[4]

CS gazı ve benzeri kimyasal silahlar Türkiye'de Gezi Parkı protestoları esnasında sıkça protestocular üzerinde kullanılmıştır.^[5] Bu tür kimyasal silahların kitle kontrolü amacıyla kullanımı yasaktır.

Kaynakça

^ Hu H, Fine J, Epstein P, Kelsey K, Reynolds P, Walker B (August 1989). "Tear gas--harassing agent or toxic chemical weapon?". JAMA. 262 (5): 660-3. doi:10.1001/jama.1989.03430050076030. PMID 2501523.
^ Karagama YG, Newton JR, Newbegin CJ (April 2003). "Short-term and long-term physical effects of exposure to CS spray". Journal of the Royal Society of Medicine. 96 (4): 172-4. doi:10.1177/014107680309600404. PMC 539444 . PMID 12668703.
^ Torgrimson-Ojerio BN, Mularski KS, Peyton MR, Keast EM, Hassan A, Ivlev I (April 2021). "Health issues and healthcare utilization among adults who reported exposure to tear gas during 2020 Portland (OR) protests: a cross-sectional survey". BMC Public Health. 21 (1): 803. doi:10.1186/s12889-021-10859-w. PMC 8074355 . PMID 33902512.
^ "CS spray man 'scarred for life'" 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News. 2 February 2006. Retrieved on 23 September 2007
^ "Toplumsal Olaylarda Kullanılan Kimyasal Silahlara (Gazlara) İlişkin Bilgilendirme Broşürü". 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023.

Kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[AMA-1] Hu H, Fine J, Epstein P, Kelsey K, Reynolds P, Walker B (August 1989). "Tear gas--harassing agent or toxic chemical weapon?". JAMA. 262 (5): 660-3. doi:10.1001/jama.1989.03430050076030. PMID 2501523.

[2] Karagama YG, Newton JR, Newbegin CJ (April 2003). "Short-term and long-term physical effects of exposure to CS spray". Journal of the Royal Society of Medicine. 96 (4): 172-4. doi:10.1177/014107680309600404. PMC 539444 . PMID 12668703.

[3] Torgrimson-Ojerio BN, Mularski KS, Peyton MR, Keast EM, Hassan A, Ivlev I (April 2021). "Health issues and healthcare utilization among adults who reported exposure to tear gas during 2020 Portland (OR) protests: a cross-sectional survey". BMC Public Health. 21 (1): 803. doi:10.1186/s12889-021-10859-w. PMC 8074355 . PMID 33902512.

[4] "CS spray man 'scarred for life'" 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News. 2 February 2006. Retrieved on 23 September 2007

[5] "Toplumsal Olaylarda Kullanılan Kimyasal Silahlara (Gazlara) İlişkin Bilgilendirme Broşürü". 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]