Caetano Veloso

Caetano Emanuel Viana Teles Veloso

Caetano Emanuel Viana Teles Veloso ya da bilindik ismiyle Caetano Veloso (d. 7 Ağustos 1942) Brezilyalı besteci, şarkıcı, gitarist, yazar ve siyasal aktivist.

Yüzyılın en iyi şarkı sözü yazarlarından birisi olarak tanınmış ve Brezilya'nın Bob Dylan'ı sayılmıştır. Veloso en çok, Brezilya askeri diktatörlüğünün başlangıç yıllarında tiyatro, şiir ve 1960'ların müziğini kuşatan Brezilya müzik hareketi "Tropicalismo” akımına katkılarıyla tanınmıştır.

Veloso, Brezilya'nın kuzeydoğu bölgesinde bulunan Bahia eyaletinde dünyaya geldi. Fakat daha sonra 1960 yılı ortalarında üniversite eğitimi aldığı Rio de Janeiro eyaletine taşındı. Rio de Janeiro'ya taşındıktan sonra bir müzik yarışmasını kazandı ve ilk plak anlaşmasını imzaladı. Bu süreç içerisinde kız kardeşi Maria Bethania’nında bulunduğu bir grup müzisyenle birlikte Tropicalismo akımının kurucularından birisi oldu. Ancak Brezilya hükümeti Veloso’nun müziğini ve siyasal üslübunu sakıncalı buldu ve bir diğer müzisyen Gilberto Gil'le beraber 1969 yılında tutuklandılar. İki müzisyen daha sonra Brezilya’yı terk edip Londra’ya yerleşseler de 1972 yılında geri döndüler. Veloso, vatanına geri döndükten sonra kayıt ve konserlerine başladı ve 1980 ve 1990'lı yıllarda Brezilya dışındaki ülkelerde de popüler olmaya başladı. Şimdiye kadar beş adet Latin Müzik ve Sahne Sanatları Ödülü'nü kazandı. 2004 yılında “A Foreign Sound ” adlı ilk İngilizce albümünü kaydetti. Albüm pek çok Amerikan standardını içerisinde barındırmaktadır. Veloso dokuz Latin Grammy Ödülü ve iki Grammy Ödülü kazandı. 14 Kasım 2012'de Veloso, Latin Kayıt Akademisi Yılın Kişisi ödülüne layık görüldü.

Yaşam öyküsü

Veloso, José Teles Veloso ve Claudionor Viana Teles Veloso’nun yedi çocuğundan beşincisi olarak Bahia’ya bağlı Santo Amaro da Purificação’da dünyaya geldi. Çocukluk yılları sanatsal uğraşıların fazlaca tesiri altında geçti. Bir çocuk olarak hem edebiyata hem de film yapımına karşı ilgisi vardı ancak özellikle müziğe odaklandı.Bossa Nova’nın müziksel biçimi ve onun öne çıkan ilk temsilcilerinden birisi olan João Gilberto, Veloso'nun müziğini etkileyen başlıca aktörlerdir. Veloso, Gilberto’yu ilk olarak 17 yaşındayken dinledi ve müzisyeni “müzik ilahı” olarak tanımladı. Gilberto'nun geleneksel Brezilya müziğine olan “göz alıcı” katkısının ve gelecekteki yeniliklere açtığı yolun farkına vardı. Veloso, Gilberto'nun yaşadığı, Afro-Brezilya kültür ve müziğinin merkezi olan Bahia'nın liman şehri Salvador’a taşındı.

Müzisyen olan kız kardeşi Maria Bethânia ile beraber 1965 yılında tekrar Rio de Janeiro’ya taşındı. Taşındıktan kısa bir süre sonra “Um Dia” adlı bestesiyle katıldığı bir şarkı sözü yarışmasını kazandı ve Philips Records adlı müzik şirketiyle anlaşma imzaladı. 1967 yılının başlarında, Bethânia, Gilberto Gil, Gal Costa, Tom Zé ve Os Mutantes’in içinde bulunduğu grupla beraber Brezilya popüler müziği, rock'n roll ve avangard müziğini aynı potada eriten Tropicalismo akımını geliştirdi. Veloso, sağ görüşlü Brezilya askeri hükümetinin şiddetle karşı çıktığı bu akımı bir “başkaldırı” olarak değil sadece farklı olma isteği olarak tanımladı. Ayrıca sol görüşlü üniversite öğrencileri de, geleneksel Brezilya müziğini özellikle Amerikalı ve diğer kültürlerin müziklerinden etkilenerek ticari bir hale getirdiği için Tropicalismo akımını kınadılar. Tropicalismo, geleneksel eleştirmenlerce tartışmalı olsa da, eklektik bir biçimde müzik yapımı için “Popüler Brezilya Müziği”ne yeni öğeler sundu.

Veloso, Bahia Üniversitesi’nde felsefe eğitimi gördü. Bu eğitimi hem sanatsal ifade biçimini hem de hayat görüşünü etkiledi. Jean-Paul Sartre ve Martin Heidegger etkilendiği felsefecilerdendi. Veloso'nun sol siyasi duruşu ona 1985 yılına kadar hüküm süren Brezilya askeri diktatörlüğünün düşmanlığını kazandırdı. Şarkıları sık sık sansürlendi ve bazıları yasaklandı. Veloso ve Gil 1969 yılında birkaç ay hapis yattılar ve ülkeden sürgün edildiler. Hükümetin bu tepkisini; “Bizi herhangi bir şarkıdan veya söylediğimiz belirli bir söz yüzünden hapsetmediler. Olasılıkla biz onları Tropicália'nın kültürel sıradışılığı ile hapsettik" biçiminde tanımladı. Federal polis ikiliyi gözaltına alıp bilinmeyen bir yere gönderdi. Nihayetinde, Veloso ve Gil sürgün hayatlarını İngiltere'nin Londra şehrinde geçirdiler. Caetano'ya Londra'daki hayatı sorulduğunda, "Londra karanlıktı ve kendimi benliğimden çok uzakta hissediyordum” diye yanıtladı. İkili buna rağmen Londra'da müziklerini geliştirdiler ve prodüktör Ralph Mace tarafından beraber çalışma teklifi aldılar.

Müzik kariyeri

Veloso'nun eserleri, 1972'de ülkesine geri dönmesiyle beraber sadece uluslararası türlerin birleşmesi olarak değil aynı zamanda Brezilya folku ve ritimlerinin de sık sık birleşmesi olarak tanımlandı. 1980'li yıllarda popülaritesi bilhassa İsrail, Yunanistan, Portekiz, Fransa ve Afrika başta olmak üzere Brezilya dışına da taştı. Kayıtlarının Amerika Birleşik Devletleri’nde yayınlanması daha da geniş dinleyici kitlesine ulaşmasına yardım etti.

Veloso ve Gilberto Gil, 1993 yılında Tropicalismo’nun 25. yılı anısına Tropicalia 2 adlı albümü yayınladılar. Bu süreçte, özellikle ”Haiti” adlı şarkı, Haiti ve Brezilya'daki sosyopolitik meselelere ilişkin güçlü ifadeler içerdiği için dikkat çekti. Şarkının içeriği ırkçılık, yoksulluk, evsizlik ve AIDS gibi sorunları adres gösteriyordu. 2004 yılı itibarıyla, Michelangelo Antonioni’nin Eros’u, Pedro Almodóvar’ın Konuş Onunla’sı ve Frida adlı filmlerin müziklerini de içeren 50'den fazla albümüyle en değerli ve üretken uluslararası pop yıldızları arasında gösteriliyordu. Veloso, 2002 yılında, müzik hayatında geçirdiği ilk yılları ve Tropicalismo akımını anlattığı "Tropikal Gerçeklik: Brezilya’da Müziğin ve Devrimin Hikayesi” adlı kitabını yayınladı.

Albümleri

Stüdyo kayıtları

• 1967: Domingo
• 1968: Caetano Veloso
• 1968: Tropicália: ou Panis et Circenses
• 1968: Veloso, Gil e Bethania
• 1969: Caetano Veloso
• 1971: Caetano Veloso
• 1972: Transa
• 1973: Araçá Azul
• 1975: Jóia
• 1975: Qualquer Coisa
• 1976: Doces Bárbaros
• 1977: Bicho
• 1977: Muitos Carnavais
• 1978: Muito (dentro da estrela azulada)
• 1979: Cinema Transcendental
• 1981: Outras Palavras
• 1981: Brasil
• 1982: Cores, Nomes
• 1983: Uns
• 1984: Velô
• 1986: Caetano Veloso
• 1987: Caetano
• 1989: Estrangeiro
• 1991: Circuladô
• 1993: Tropicália 2 (with Gilberto Gil)
• 1994: Fina Estampa
• 1995: O Quatrilho (film soundtrack)
• 1996: Tieta do Agreste (film soundtrack)
• 1997: Livro
• 1999: Orfeu (film soundtrack)
• 2000: Noites do Norte
• 2002: Eu não peço desculpas (with Jorge Mautner)
• 2002: Todo Caetano (box set)
• 2004: A Foreign Sound
• 2005: Onqotô
• 2006: Cê

Canlı kayıtları

• 1968: Ao Vivo
• 1972: Barra 69 ao vivo na Bahia
• 1972: Caetano e Chico - Juntos ao Vivo
• 1974: Temporada de Verão - ao vivo na Bahia
• 1977: Bicho
• 1978: Maria Bethânia e Caetano Veloso ao Vivo
• 1986: Totalmente Demais
• 1992: Circuladô Vivo
• 1994: Fina Estampa ao Vivo
• 1999: Prenda Minha
• 1999: Omaggio a Federico e Giulietta
• 2001: Noites do Norte ao vivo
• 2007: Cê ao vivo

Dış bağlantılar

• Resmi sitesi 25 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Caetano Veloso