Caferkulu Ağa Cevanşir
Caferkulu Ağa Cevanşir | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Cəfərqulu xan Məhəmmədhəsən ağa oğlu Sarıcalı-Cavanşir 1787 Şuşa, Karabağ Hanlığı |
| Ölüm | 1866 Şuşa, Rus İmparatorluğu |
| Milliyet | Azerbaycanlı |
| Meslek | Şair |
Caferkulu Han Muhammed Hasan Ağa oğlu Sarıcalı-Cevanşir (Azerice: Cəfərqulu xan Məhəmmədhəsən ağa oğlu Sarıcalı-Cavanşir; 1787 – 1866) Azerbaycanlı bir şair ve halk figürüydü, Rus Ordusunun tümgeneraliydi.[1][2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Caferkulu Han Muhammed Hasan Ağa oğlu Sarıcalı-Cevanşir 1787 yılında Şuşa'da doğmuştur. O, Rus Ordusunun tümgenerali ve Karabağ Hanı I. İbrahim Halil Han'ın mirasçısı Muhammed Hasan Ağa Cevanşir'in büyük oğluydu. Kasım 1805'te babasının ölümünden sonra "Rus hükümeti tarafından Karabağ Hanlığı'nın yasal varisi olarak tanındı" ve "Karabağ'ın Elçisi" yazılı bir altın madalya takmıştır.[3]
Yine de Caferkulu Ağa'nın amcası tümgeneral Mehdikulu Han, İbrahim Halil Han'ın 1806'da yarbay dmitri Lisaneviç tarafından öldürülmesinden sonra, yüksek bir emir tarafından "siyasi nedenlerle" Karabağ Hanı unvanına terfi ettirilmiştir. Caferkulu Ağa, özellikle 1804–1813 Rus–İran Savaşı sırasında öne çıkmıştır. Burada 1806'da Karabağ'ın atlı süvarilerine komuta ederek Ordubad ve Kapan'daki İranlıları mağlup etmiştir. 2 Ocak 1807'de yüksek bir emirle doğrudan albaylığa terfi etmiştir. 20 Şubat 1820'de albay Caferkulu Ağa'ya "Cesaret İçin" bir bağ ile "elmas ve mücevher süslemeli" altın bir silah verilmiştir.[4]
Mehdikulu Han, kendisine karşı bir mücadele yürütmüş, ancak bu konuda İran'a kaçmak zorunda kalmıştır. Karabağ Hanlığı aradan kaldırılmış ve Rusya'nın bir vilayeti olmuştur.[5] Caferkulu Ağa, Nâva mahlasıyla şiirler yazmıştır. Caferkulu Ağa 1867'de ölmüştür ve Şuşa'da bir ata mezarlığına gömülmüştür.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Исмаилов Э.Э. (2002). Ханы Карабахские и их потомки. Генеалогический вестник. Выпуск 12. ss. 40-45.
- ^ Анвар Чингизоглы. (2003). Родословная Мамедгасан-аги. 2.
- ^ Акты Кавказской Археографической Комиссии. т. III, ст. 605, 606
- ^ Э.Э. Исмаилов. Золотое оружие с надписью "За храбрость". Списки кавалеров 1788 – 1913. — Москва, 2007, с. 172
- ^ Мильман А. Ш. Политический строй Азербайджана в XIX — начале XX веков (административный аппарат и суд, формы и методы колониального управления). — Баку, 1966, с. 67
- ^ "CӘFӘRQULU XAN "NӘVA" TӘXӘLLÜS". anl.az. 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.
