Celalettin Arif

Celalettin Arif
Türkiye Büyük Millet Meclisi İkinci Başkanı
Görev süresi 23 Nisan 1920 - 30 Mart 1921
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Makam kaldırıldı
TBMM Adliye Vekili
Görev süresi 3 Mayıs 1920 - 30 Mart 1921
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Yusuf Kemal Tengirşenk
Türkiye Büyük Millet Meclisi 1. Dönem Milletvekili
Görev süresi 23 Nisan 1920 - 16 Nisan 1923
Seçim bölgesi	1920 – Erzurum
Meclis-i Mebûsan Başkanı
Görev süresi 4 Mart 1920 - 18 Mart 1920
Hükümdar	VI. Mehmed
Yerine geldiği	Reşat Hikmet Bey
Yerine gelen	Makam kaldırıldı
Meclis-i Mebûsan 6. Dönem Mebusu
Görev süresi 12 Ocak 1920 - 18 Mart 1920
Seçim bölgesi	1919 – İstanbul
Kişisel bilgiler
Doğum	1875 Erzurum, Osmanlı Devleti
Ölüm	1928 (52-53 yaşlarında) Paris, Fransa
Mesleği	Hukukçu, siyasetçi

Celalettin Arif (1875, Erzurum - 1928, Paris), İstanbul Barosu'nun eski başkanlarından olan Celalettin Arif, TBMM'nin kurulması ile birlikte yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti ve (ismen) II. İcra Vekilleri Heyeti'nde Adliye Vekilliği ve TBMM 1. Dönemde Erzurum milletvekilliği yapmış hukukçu ve siyasetçidir.

Hayatı

Erzurumlu Mehmet Arif Bey'in oğludur. Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi ve Mekteb-i Sultani'yi bitirdikten sonra, Fransa'da hukuk ve siyasal bilgiler öğrenimi gördü. 1901 yılından 1908 yılına kadar Kahire'de avukatlık yaptı. 1908 yılında İstanbul'a dönerek Hukuk ve Mülkiye mekteplerinde anayasa hukuku dersleri okuttu. 1914-1920 yılları arasında İstanbul Dava Vekilleri Cemiyeti Reisi (İstanbul Barosu başkanı) olarak görev yaptı.

Osmanlı Ahrar Fırkası'nın kurucuları arasında yer aldı. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na İstanbul mebusu olarak seçildi. Reşat Hikmet Bey'in ölümü üzerine, 4 Mart 1920'de, Meclis-i Mebûsân Reisliğine seçildi. 4 Mart 1920 tarihinde başkanlığına seçildiği Meclis-i Mebusan'ı, İstanbul'un bundan 12 gün sonra, 16 Mart 1920'de işgal edilmesi üzerine terk ederek Anadolu'ya geçti ve Erzurum milletvekili sıfatıyla Millî Mücadele saflarında yer aldı. 23 Nisan 1920 tarihinde açılan TBMM'nin 24 Nisan'da yapılan Meclis Başkanlığı seçimine tek aday olarak giren Mustafa Kemal Paşa 120 mebustan 110'unun oyuyla birinci başkan (reis-i evvel) seçilmiş, Celalettin Arif Bey ise 109 oyla ikinci başkan (reis-i sani) seçilmiştir. Daha sonra Adliye Vekilliği, Muvakkat İcra Encümenliği, Roma Büyükelçiliği görevlerinde de bulundu.

TBMM'yi Mustafa Kemal'in aksine, Kurtuluş Savaşı'nın nüvesi olarak görmeyip başkanı olduğu Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nın geçici bir dairesi olarak algıladığından Mustafa Kemal ile aralarında kısa zamanda görüş ayrılıkları oluştu. Eylül 1920 tarihinde Ermenistan üzerine taarruz hazırlıklarının yapıldığı bir sırada olağanüstü yetkilerle Doğu illeri Genel Valiliği'ne (Rize, Trabzon, Erzurum, Erzincan, Van, Beyazıt illeri TBMM tarafından uygun görülecek başka bölgeleri de içine almak üzere) atanmasını önermesi ve Mustafa Kemal'e çektiği ültimatom içerikli telgraflar kötü bir etki yarattı. 1921 yılı başında Roma Büyükelçiliği'ne atanarak Adliye Vekilliğine vekaleten Zekai Apaydın getirildi. Ocak 1921 tarihinde teşkil edilen II. İcra Vekilleri Heyeti'nde de Adliye Vekili sıfatını muhafaza etmekle birlikte, bu görevi vekaleten Hafız Mehmet yürüttü.

1928 yılında Paris'te öldü.

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık
• Ünlü Erzurumlular
• Nutuk 11 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Yeni makam	TBMM Adliye Vekili 3 Mayıs 1920 - 30 Mart 1921	Sonra gelen: Yusuf Kemal Tengirşenk