Chimamanda Ngozi Adichie
| Chimamanda Ngozi Adichie | |
|---|---|
 Adichie, 2008 | |
| Doğum | 15 Eylül 1977 Enugu, Enugu Eyaleti, Nijerya |
| Meslek | Yazar |
| Milliyet | Nijeryalı |
| Vatandaşlık | Nijerya |
| Dönem | 2003–günümüz |
Etkilendikleri | |
Chimamanda Ngozi Adichie (
i/ˌtʃɪmɑːˈmɑːndə əŋˈɡoʊzi əˈdiːtʃeɪ/ CHIM-ah-MAHN-də əng-GOH-zee ə-DEE-chay) (d. 15 Eylül 1977), Nijeryalı yazar.
Roman, kısa öykü ve kurgu dışı eserler vermiş birçok uluslararası ödüle değer görülmüş bir edebiyatçı [1] ve tanınmış bir feminist aktivisttir.
Kariyerini ABD'de sürdüren yazarın ilk romanı Mor Amber 2003'te yayımlandı otuza yakın dile çevirilerek dünyanın birçok yerinde çok satanlar listesinde yer aldı. Nijerya İç Savaşı'nı konu alan ve sinemaya da uyarlanan Yükselen Güneşin Ülkesinde (2006), 2012'de yayımlanan Amerikana adlı kitapları en çok bilinen eserlerindendir.
Adichie, 2012’de “We Should All Be feminist” (Hepimiz Feminist Olmalıyız) başlıklı TEDx konuşması ve bu konuşmasının ardından yayılmladığı Feminist Manifesto adlı eseri ile feminizm hakkında bir diyalog başlatmıştır.
Yaşam
[değiştir | kaynağı değiştir]1977'de Nijerya'nın Enugu şehrinde, bir İgbo ailesinin altı çocuğundan beşincisi olarak doğdu.[2][3] Enugu Eyaletindeki üniversite şehri Nsukka'da büyüdü.[2][3][4] Babası James Nwoye Adichie (1932–2020), Nijerya Üniversitesi'nde istatistik profesörü, annesi Grace Ifeoma (1942–2021) ise üniversitenin ilk kadın kayıt memuruydu.[5][6] Ailesinin atalarının köyü Anambra Eyaletindeki Abba'dır.[2][3] Aile, Nijerya İç Savaşı sırasında, hem anne hem de baba tarafından dedesinden kalma neredeyse her şeyini kaybetmiştir.[7]
Adichie orta öğrenimini Nijerya Üniversitesi Ortaokulu Nsukka'da tamamladı ve burada çeşitli akademik ödüller aldı.[8] Nijerya Üniversitesi'nde bir buçuk yıl tıp ve eczacılık okudu. Bu dönemde, üniversitenin Katolik tıp öğrencileri tarafından yürütülen The Compass dergisinin editörlüğünü yaptı.
19 yaşında iken iletişim ve siyaset bilimi alanında yükseköğrenim görmek için Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. Eğitimine Philadelphia, Pensilvanya 'daki Drexel Üniversitesi'nde başladı.[9] Connecticut'ın Coventry şehrinde tıbbi muayenehanesi olan kız kardeşinin yanında olmak için Eastern Connecticut Eyalet Üniversitesi'ne (ECSU) transfer oldu.[10] 2001 yılında ECSU'daki eğitimini yüksek onur derecesi ile tamamladı.[11][12] Johns Hopkins Üniversitesi'nde yaratıcı yazarlık alanında (2003),[13] Yale Üniversitesi'nden Afrika çalışmaları alanında (2008) yüksek lisans derecesi aldı.
2003 yılından itibaren romanlarını yayımladı. Eserleri birçok dile çevrildi ve uluslararası edebiyat ödüllerine değer görüldü.
| “ | Kızlara hırslı ve başarılı olmalarını öğretiyoruz, ama çok hırslı veya çok başarılı olmalarını değil; çünkü aksi halde erkekleri tehdit ederler. | ” |
| — Chimamanda Ngozi Adichie, 2013 TEDx konuşması | ||
2012’de “We Should All Be feminist” (Hepimiz Feminist Olmalıyız) başlıklı TEDx konuşmasıyla tüm dünyada tanındı. "Feminist" kelimesine sahip çıkan ve kadınların ürkek; tereddütlü davranan kişiler olarak yetiştirildiğinden bahseden konuşmasının başlığı, kadın dayanışmasını simgeleyen bir slogana dönüştü.[14] Konuşmasından ses parçaları Beyonce'nin "Flawless" isimli parçasında kullanıldı.[15]
Adichie, BBC'nin 2021 yılı 100 Kadın listesinde yer aldı.[16]
Yazarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kariyerini ABD'de sürdüren yazarın ilk romanı Mor Amber 2003'te yayımlandı. Eser, otuza yakın dile çevrildi bütün dünyada çok satanlar listelerinde yer aldı. Adichie, bu kitap ile Orange Ödülü'ne aday gösterildi.
Nijerya İç Savaşı'nı konu alan Yükselen Güneşin Ülkesinde (2006) ile Orange Ödülü'nü aldı. 2008'de MacArthur Genius Bursu ile ödüllendirildi.[17] "Boynunun Etrafındaki Şey" adlı öykü kitabı 2009'da yayımlandı.[18] Chimamanda Ngozi Adichie, Booker ödülüne aday gösterilmiş, Caine Afrika Edebiyatı Ödülü, İngiliz Uluslar Topluluğu Yazarları En İyi İlk Roman ödülü ile BBC ve O. Henry öykü ödüllerini almıştır.
2013'te yayımlanan Amerikana adlı romanı ile Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Ödülü’ne layık görüldü. 2018'de PEN Pinter Ödülü'nü aldı.[19]
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Purple Hibiscus, 2003, ISBN 978-1-61620-242-2
- Half of a Yellow Sun, 2006, ISBN 978-0-00-720028-3
- The Thing Around Your Neck, 2009, ISBN 978-0-307-37523-0
- Americanah, 2013, ISBN 978-0-307-96212-6
Diskografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Biography of Chimamanda Ngozi Adichie". Grade Saver (İngilizce). 11 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022.
- ^ a b c "Chimamanda Ngozi Adichie Biography | List of Works, Study Guides & Essays | GradeSaver". gradesaver.com. 11 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Luebering, J.E. "Chimamanda Ngozi Adichie | Biography, Books, & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ Ike Anya (15 Ekim 2005). "In the Footsteps of Achebe: Enter Chimamanda Ngozi Adichie". African Writer Magazine (İngilizce). 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ "James Nwoye Adichie (1932 – 2020)" (İngilizce). The Sun. 3 Temmuz 2020. 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ "Feminism Is Fashionable For Nigerian Writer Chimamanda Ngozi Adichie". NPR (İngilizce). 19 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ "The Sunday Edition - December 30, 2018". CBC (İngilizce). 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Peace Ezeburio. "demiystifying chimamanda ngozi adichie's biography husband and education". Answers Africa (İngilizce). 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Nicole Miyashiro (Güz 2014). "Chimamanda Ngozi Adichie". pabook (İngilizce). 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ "Why Chimamanda Ngozi Adichie Considers Her Sister a "Firm Cushion" at Her Back". Vanity Fair. 2 Mayıs 2016. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ "Alumni Profiles". easternect.edu (İngilizce). 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ "Chimamanda Ngozi Adichie". hutchinscenter.fas.harvard.edu (İngilizce). 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2023.
- ^ "Chimamanda Ngozi Adichie". Women of Hopkins (İngilizce). 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ "Maria Grazia Chiuri'den Feminist Manifesto!". krgl.com sitesi. 13 Mart 2022. 16 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023.
- ^ "O Güzel Gözlerini Doktora Götürüyosun (veya Beyoncé sahneyi kırdı)". 5Harfliler.com. 27 Ağustos 2014. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023.
- ^ "BBC'nin 2021 yılı 100 Kadın listesi yayımlandı: Bu yılki listede Sevda Altunoluk ve Elif Şafak da var". BBC News Türkçe. 18 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023.
- ^ "Chimamanda Adichie". www.macfound.org (İngilizce). 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023.
- ^ "Chimamanda Ngozi Adichie'den göçmen öyküler: Boynunun Etrafındaki Şey". Edebiyathaber.net. 22 Ocak 2019. 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023.
- ^ "PEN Pinter Ödülü'nün sahibi Chimamanda Ngozi Adichie oldu". Dadakitap.com. 12 Haziran 2018. 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmî site
- TedX konuşması, 2013 4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1977 doğumlular
- Nijeryalı şairler
- Nijeryalı yazarlar
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Nijeryalı gurbetçiler
- Johns Hopkins Üniversitesinde öğrenim görenler
- Yale Üniversitesinde öğrenim görenler
- O. Henry Ödülü alan yazarlar
- Feminist yazarlar
- Yaşayan insanlar
- 21. yüzyıl Amerikalı kadın yazarları
- The New Yorker kişileri