Cis-trans izomer
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2016) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Organik kimyada stereoizomerin dalı olan cis-trans izomer, geometrik izomer, yapısal izomer ya da E-Z izomer gibi isimlerle ifade edilen durum, bir moleküldeki fonksiyonel grupların oryantasyonunu tanımlar. Genelde, çift bağ içeren izomerler dönemezler. Cis ve trans izomerler hem inorganik koordinasyon komplekslerinde hem organik moleküllerde meydana gelir.
Latince cis "aynı tarafta", trans "diğer tarafta" anlamına gelir. IUPAC'a göre "geometrik izomer" ifadesi daha doğrudur. Optik izomerler için optikçe izomer, optik olmayanlar içinse diastereomer denir.
Organik kimyada cis-trans izomer
[değiştir | kaynağı değiştir]Değişken gruplar aynı tarafa yöneldiğinde, diyastereomer cis; Gruplar farklı tarafa yöneldiğinde diastereomer trans olarak adlandırılır. Örnek olarak, 2-büten cis veya trans hâlinde bulunabilir.
Allilik bileşikler de cis-trans izomer özellik gösterebilir. Bir geometrik izomer örneği olarak, halkalı yapıdan dolayı, 1,2-diklorosiklohekzan:
  |
 
|
| trans-1,2-diklorosiklohekzan | cis-1,2-diklorosiklohekzan |
İnorganik kimyada
[değiştir | kaynağı değiştir]Cis-trans izomerisi ayrıca inorganik bileşiklerde, özellikle de diazenlerde ve koordinasyon bileşiklerinde meydana gelebilir.
Diazenler (ve ilgili difosfenler) ayrıca cis-trans izomerisi sergileyebilir. Organik bileşiklerde olduğu gibi, cis izomeri genellikle ikisi arasında daha reaktiftir, alkenleri ve alkinleri alkanlara indirgeyebilen tek izomerdir, ancak farklı bir nedenden dolayı: trans izomer, alkenleri indirgemek için hidrojenlerini uygun şekilde sıralayamaz, ancak cis izomeri, farklı şekilde şekillendirildiğinden bunu yapabilir.
