Dioecesis Orientis
| |||||||||||||||||||||
Dioecesis Orientis (Latince: Dioecesis Orientis, Yunanca: Ἑῴα Διοίκησις Heoa Dioíkesis), Akdeniz ile Mezopotamya arasında Orta Doğu'nun batı bölgelerini kapsayan Geç Roma İmparatorluğu Dioecesisidir. Geç Antik Çağ'da, İmparatorluğun en önemli ticari, tarımsal, dini ve entelektüel bölgelerinden biriydi ve Sasani İmparatorluğu'na ve asi çöl kabilelerine bakan stratejik konumu ona olağanüstü askeri bir önem verdi.[1]
Başkenti Antakya'daydı ve valisi sıradan "vicarius" yerine comes Orientis ("Doğu'nun Kontu", vir spectabilis ve daha sonra vir gloriosus rütbesi) unvanına sahipti. Dioecesis, Diocletianus (h. 284-305) reformları sonrasında kuruldu ve Doğu praetoria idaresi'ne bağlandı.[1][2]
Dioecesis, asıl olarak İmparatorluğun tüm Ortadoğu vilayetlerini kapsıyordu: İsaurya, Kilikya, Kıbrıs, Euphratensis, Mezopotamya, Osroene, Suriye Coele, Fenike, Palaestina Prima, Palaestina Secunda, Arabia. Mısır eyaletinden Aegyptus, Augustamnica, Thebaid, Yukarı Libya ve Aşağı Libya, Valens (h. 364-378) yönetiminde Dioecesis Aegypti (Mısır Dioecesis'i) altında gruplandırılmıştı.[1] 4. yüzyıl boyunca birkaç vilayet birden bölündü ve I. Kilikya ve II. Kilikya, I. Suriye ve II. Suriye Salutaris, I. Fenike ve Lübnan Dağı'nın doğusu olan II. Fenike Libanensis, Palaestina Prima, Palaestina Secunda ve Palaestina Salutaris (ya da III. Palaestina) isimli yeni vilayetlere dönüştü. Yeni vilayetin son düzenlenmesi I. Justinianus (h. 527-565) dönemidir, Laodicea çevresi Suriye'den ayrılmış Theodorias ismiyle yeni bir vilayet kurulmuştur. Yaklaşık aynı zamanlarda Kıbrıs ayrılmış ve quaestura exercitus isimli yeni süper vilayetin parçası olmuştur.[2]
535 yılında idari reformlarının bir parçası olarak Justinianus, dioecesisi kaldırdı ve comes Orientis, Suriye'nin vilayet valisi oldu ve önceki vir spectabilis rütbesini ve maaşını korudu.[3]
Eski dioecesis alanı 602-628 Bizans-Sasani Savaşı sırasında 610'lu ve 620'li yıllarda Sasani İmparatorluğu egemenliğine girdi. Savaşta Bizans'ın zaferi ve bölgenin toparlanması kısa bir süre sonra bu kez de Müslüman fetihlerinde kaybedildi: 640'larda Kilikya Bizans ile yeni Arap Halifeliği sınırını oluşturdu; Kıbrıs tartışmalı bir bölge oldu. Dioecesis Orientis'nun eski illerinden sadece İsaurya ve iki Kilikya parçası yeni Bizans egemenliğinde kalmış ve Anatolikon Theması altında toplanmışlardır.
Comites Orientis Listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Lollianus Mavortius (330–336)
- Felicianus (335–?)
- Nebridius (354–358)
- Domitius Modestus (358–362)
- Iulianus (362–363)
- Aradius Rufinus (363–364)
- Eutolmius Tatianus (c. 370)
- Tuscianus (381)
- Flavius Eparchius Philagrius (c. 382)
- Proculus (383–384)
- Icarius (c. 384)
- Irenaeus (431–435)
- Ephraim of Amida (c. 522–c. 525)
- Asterius (587–588)
- Bacchus (588–589)
- Bonosus (c. 609–610)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- ^ a b Giftopoulou, Sofia (2005). "Diocese of Oriens (Byzantium)". Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor. Foundation of the Hellenic World. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2013.
- ^ Bury, John Bagnell (1923). History of the Later Roman Empire: From the Death of Theodosius I to the Death of Justinian, Vol. II. Londra: MacMillan & Co. s. 339. ISBN 0-486-20399-9.