Conrad Elvehjem
 | Bu article kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Conrad Elvehjem | |
|---|---|
 Conrad Elvehjem (solda) | |
| Doğum | 27 Mayıs 1901 McFarland, Wisconsin, ABD |
| Ölüm | 27 Temmuz 1962 (61 yaşında) Madison, Wisconsin, ABD |
| Eğitim | Wisconsin Üniversitesi (PhD) |
| Tanınma nedeni | Beslenme Niyasin |
| Ödüller | Willard Gibbs Madalyası (1943) Lasker-DeBakey Klinik Tıbbi Araştırma Ödülü (1952) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Biyokimya |
Conrad Arnold Elvehjem (d. 27 Mayıs 1901 - ö. 27 Temmuz 1962), uluslararası arenada beslenme alanında Amerikalı bir biyokimyacı olarak tanınır. 1937 yılında, bir dönem Amerika Birleşik Devletleri'nde büyük bir sağlık sorunu olan ve insan pellagrasında doğrudan eksik olan iki vitamini, nikotinik asit (niyasin olarak da bilinir) ve nikotinamidi[1] tanımlamıştır.[2] Toplu olarak nikotinik asit ve nikotinamid, B3 vitamini olarak adlandırılır ve günümüzde nikotinamid adenin dinükleotidinin öncüleri olduğu anlaşılmıştır.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wisconsin'e göç eden Norveçli bir ailenin oğlu olan Conrad Elvehjem,[3] McFarland, Wisconsin'de doğdu. Wisconsin Üniversitesi'nde okudu ve 1927'de[3] danışman hocası E.B. Hart'la birlikte yaptığı "demir eksikliği anemisinde bakırın önemi"ne ilişkin çalışmaları ile doktorasını aldı. Ulusal Araştırma Konseyi bursuna İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nde bir yıl izin veriliyor. Elvehjem, 1923'te Wisconsin Üniversitesi'nde tarım kimyası alanında ders vermeye başladı ve 1936'da profesör oldu.[3] 1944'te biyokimya bölümü başkanı, 1946'da yüksek lisans okulunun dekanı oldu. 1958'de üniversitenin 13. başkanı oluncaya kadar yüksek lisans okulunun dekanı olarak görev yaptı.[4]
Joseph Goldberger'in çalışmalarını inceleyerek nikotinik asidin köpeklerde pellagraya benzer bir hastalık olan siyah dili iyileştirdiğini buldu. Bir önceki yıl Elvehjem ve meslektaşı Carl J. Koehn, karaciğer ekstraktından elde edilen bir filtre faktörünün civcivlerde diyete bağlı pellagrayı tedavi edebildiğini bulmuşlardı. Bu süzüntü ekstraktı, Goldberger'in anısına, G vitamini fraksiyonu olarak adlandırıldı. Köpeklerdeki bulgularını doğrulamak için, diyete G vitamini fraksiyonu eklemeden önce sarı mısırdan oluşan Goldberger diyetiyle bu hayvanlarda dilin siyah olmasını sağladılar. Elvehjem ve meslektaşları daha sonra köpeklerde siyah dilin iyileştirici faktörleri olarak nikotinamid ve nikotinik asidi G vitaminden izole edip tanımlamayı başardılar. Ayrıca B vitamini kompleksinin tanımlanmasında da büyük katkıda bulundu ve biyokimya ve beslenme üzerine 780'den fazla bilimsel makalenin ortak yazarı oldu.
Elvehjem, hem bilim adamlarını hem de sıradan insanları etkilediği için beslenme konusunda sık sık yorum yaptı. "Vitaminler mümkünse doğal gıdalardan alınmalı" uyarısında bulundu. "Genellikle bu formda alındıklarında daha ucuz, daha lezzetli ve diğer faktörlerle daha iyi dengede oluyorlar" demiştir. Eksiklik hastalıklarının tedavisinde sentetik vitaminlerin değerini kabul etti ancak kullanımlarının geçici olması gerektiği konusunda uyardı.[5]
Elvehjem'in ilk yüksek lisans öğrencisi (1931'de), daha sonra 1976'ya kadar görev yaptığı Harvard Halk Sağlığı Okulu'nda beslenme bölümünü kuran ve başkanlık eden ünlü beslenme uzmanı Fredrick John Stare (1910-2002) idi.[6]
Elvehjem, eşi Constance W. Elvehjem ile Wisconsin Üniversitesi Madison'da lisans öğrencisiyken tanıştı. Constance W. Elvehjem, Müzeye ve Madison topluluğuna uzun yıllar destek verdikten sonra 1999 yılında 94 yaşında öldü. Elvehjem, 27 Temmuz 1962 sabahı altmış bir yaşındayken masasında kalp krizi geçirdi ve bir saat içinde öldü.
Ödüller ve onurlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi, üye – 1942[7]
- Willard Gibbs Madalyası – 1943
- Amerikan Felsefe Topluluğu, üye – 1947[8]
- Klinik tıbbi araştırmalar için Albert Lasker Ödülü - 1952
- Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi, üye – 1953[9]
Kalıt
[değiştir | kaynağı değiştir]Elvehjem'in adı üniversite ödüllerinde, binalarında, bir şehir parkında ve Madison, Wisconsin'deki yerel bir ilkokulda,[10] Mc Farland'da bir başka okulda ve yakınlardaki Madison'ın Güneydoğu Yakası'ndaki bir mahallede ve ilgili mahalle derneğinde anılmaktadır. Müze Simona ve Jerome A. Chazen'den (her ikisi de UW-Madison mezunu) 20 milyon dolarlık bağış alana ve kendisini Chazen Sanat Müzesi olarak yeniden adlandırana kadar adı eskiden Elvehjem Sanat Merkezi'nde (daha sonra Elvehjem Sanat Müzesi ) yer alır. Müzenin bulunduğu orijinal bina halen Elvehjem adını korur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Further studies on the concentration of the antipellagra factor". Journal of Biological Chemistry. 118 (3): 693-699. 1 Mayıs 1937. doi:10.1016/S0021-9258(18)74475-X. 6 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ R. H. Burris; C. A. Baumann; Van R. Potter. "Conrad Arnold Elvehjem – Biographical Memoir" (PDF). National Academy of Sciences. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: Ağustos 18, 2015.
- ^ a b c "Conrad Arnold Elvehjem: Scientist and Educator with a Common Touch". Wisconsin State Journal. 28 Temmuz 1962. s. 4. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020 – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ Conrad Elvehjem For distinguished contributions to biochemical and nutrition research 24 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Lasker Foundation, 2009)
- ^ "C.A. Elvehjem, 61 Biochemist, Dead". New York Times. 28 Temmuz 1962. s. 14 – ProQuest vasıtasıyla.
- ^ D. Mark Hegsted (2004). "Fredrick John Stare (1910–2002)". The Journal of Nutrition. The American Society for Nutritional Sciences. 134 (5): 1007-1009. doi:10.1093/jn/134.5.1007. PMID 15113936. 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Conrad Elvehjem". www.nasonline.org. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "Conrad Arnold Elvehjem". American Academy of Arts & Sciences (İngilizce). 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "Elvehjem Elementary School – About us". Conrad J. Elvehjem Elementary School. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Ağustos 18, 2015.
Daha fazla bilgi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Simoni, RD; Hill, RL; Vaughan, M (Ağustos 2002). "Copper as an essential nutrient and nicotinic acid as the anti-black tongue (pellagra) factor: the work of Conrad Arnold Elvehjem" (Free full text). The Journal of Biological Chemistry. 277 (34): e22. doi:10.1016/S0021-9258(20)70109-2. ISSN 0021-9258. PMID 12185207.
- Elvehjem, CA; Madden, RJ; Strong, FM; Woolley, DW (Şubat 1974). "The isolation and identification of the anti-black tongue factor". Nutrition Reviews. 32 (2): 48-50. doi:10.1111/j.1753-4887.1974.tb06263.x. ISSN 0029-6643. PMID 4274128.
- Harper, AE; Elvehjem, CA (Ağustos 1991). "Journal of the American Medical Association, Volume 158, 1955: Importance of amino acid balance in nutrition". Nutrition Reviews. 49 (8): 233-4. doi:10.1111/j.1753-4887.1991.tb03034.x. ISSN 0029-6643. PMID 1956589.
- Burris, RH; Baumann, CA; Potter, VR (1990). "Conrad Arnold Elvehjem: May 27, 1901-July 27, 1962". Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences. 59: 135-67. PMID 11616156.
- Todd, W.R.; Elvehjem, C.A.; Hart, E.B (Nisan 1980). "Zinc in the Nutrition of the Rat". Nutrition Reviews. 38 (4): 151-4. doi:10.1111/j.1753-4887.1980.tb05879.x. ISSN 0029-6643. PMID 7010227.
- Kline, OL; Baumann, CA (Mayıs 1971). "Conrad Arnold Elvehjem--a biographical sketch (1901–1962)". The Journal of Nutrition. 101 (5): 571-7. doi:10.1093/jn/101.5.569. ISSN 0022-3166. PMID 4930952.
