Dünya Tekvando Federasyonu
| Dünya Tekvando Federasyonu | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 28 Mayıs 1973 |
| Tür | Spor federasyonu |
| Amaç | Tekvando ve Para Tekvando sporlarının uluslararası düzeyde düzenlenmesi |
| Hizmet bölgesi | Dünya çapında |
| Üyeler | 213 ulusal federasyon |
| Resmî diller | İngilizce, Korece, Fransızca, İspanyolca |
| Lider | Choue Chung-won |
| Resmî site | worldtaekwondo.org |
Dünya Tekvando Federasyonu (İngilizce: World Taekwondo, kısaltması: WT), Tekvando ve Para Tekvando spor dallarını dünya çapında yöneten uluslararası spor federasyonudur. Merkezi Seul, Güney Kore'de ve Lozan, İsviçre'de bulunmaktadır. 1973 yılında kurulan federasyonun günümüzde 213 üye ülkesi vardır.
Federasyon, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ve Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) tarafından tanınmaktadır. Tekvando, ilk kez 1988 Yaz Olimpiyatları'nda gösteri sporu olarak yer almış, 2000 Sydney Olimpiyatları'ndan itibaren ise resmi olimpik branş olmuştur.
Federasyonun mevcut başkanı, 2004 yılından bu yana görevde olan Choue Chung-won'dur.
Kyorugi
[değiştir | kaynağı değiştir]
World Taekwondo (WT) ve Olimpiyat kurallarına göre kyorugi (sparring), iki sporcunun 8 metrelik sekizgen bir minder üzerinde tam temaslı (full-contact) olarak yaptığı bir dövüş etkinliğidir.
Puanlama, World Taekwondo'nun "Protector and Scoring Systems" (PSS) adını verdiği elektronik puanlama sistemleriyle yapılır. PSS'nin kullanıldığı müsabakalarda tüm puanlar elektronik sistemlerle ve/veya hakemlerin kullandığı manuel cihazlarla belirlenir.[1]
Günümüzde iki farklı maç sistemi uygulanmaktadır:
Standart Sistem
[değiştir | kaynağı değiştir]Üç raundun sonunda en çok puanı toplayan sporcu galip ilan edilir. Eşitlik olması durumunda “Altın Puan” (Golden Point) adı verilen ek bir raund oynanır. Altın puan raundunda da puan alınamazsa, PSS'de en fazla vuruş kaydeden sporcu galip gelir. Bir sporcunun nakavt olması veya yasal bir teknik sonrası müsabakaya devam edememesi halinde, diğer sporcu galip sayılır.[2]
En İyi Üç (Best of Three) Sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu sistemde her biri 2 dakika süren üç raund oynanır. Her raundu en çok puan alan sporcu kazanır. En fazla raundu kazanan sporcu, müsabakayı kazanmış sayılır.[1]
Puanlama Sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yalnızca izin verilen, isabetli ve güçlü teknikler puan getirir; hafif temaslı vuruşlar puan sayılmaz. Puan dağılımı şöyledir:
- Gövdeye yumruk: 1 puan veya rakibe “Gam-jeom” (ceza) verilmesi
- Gövdeye düz tekme: 2 puan
- Başa düz tekme: 3 puan
- Gövdeye dönüşlü tekme: 4 puan
- Başa dönüşlü tekme: 5 puan
Kurallar 2017'de saldırgan aksiyonları teşvik etmek için yeniden düzenlenmiştir.[3] Değişikliklerle birlikte bazı bacak blokları yasaklanmış, oyunun kesilmesi azaltılmış, ceza değerlendirmeleri sadeleştirilmiştir.
2009'dan itibaren, gövdeye temas eden tekme/yumruk 1 puan; vücuda tam dönüşlü bir teknikle yapılan vuruş ise ek puan getirir. Başa tekme 3 puan, başa dönüşlü tekme ise ek puan getirir.[4] Başa yumruk yasaktır.
Hakem, hedef olmayan bölgeye vurmak, düşmek veya oyunu geciktirmek gibi ihlaller için “gam-jeom” (ceza) verebilir.
2008'e kadar bir sporcunun rakibine 7 puan fark atması veya toplamda 12 puana ulaşması müsabakanın otomatik bitirilmesini sağlarken, 2009'da bu kural kaldırılmıştır. 2010'dan itibaren, ikinci raund sonunda veya üçüncü raundda 12 puan fark elde eden sporcu galip ilan edilir.[4]
WT'nin onayladığı organizasyonlara, üyesi olunan ülkenin WT üyesi ulusal federasyonuna kayıtlı herkes katılabilir.
WT Dünya Sıralaması (WT World Ranking)
[değiştir | kaynağı değiştir]2017'den itibaren müsabakalara yeni bir puanlama (grading) sistemi getirilmiştir. Daha önce en yüksek “G10” olan derece “G20”ye çıkarılmıştır.[5] Turnuvaların “G” değeri, sporculara kazandıkları puanı belirler. Örneğin Olimpiyatlar bir G-20 turnuvası olarak, Kıta Şampiyonalarına (G-4) göre 5 kat puan getirir.[6] WT puanlı turnuvalara katılmak için sporcuların “Global Lisans” sahibi olması gerekir.[7]
| Derece | Turnuva |
|---|---|
| G1 | WT Onaylı turnuvalar |
| Dünya Üniversite Şampiyonası | |
| Çoklu Spor Oyunları | |
| Dünya Askeri Şampiyonaları | |
| G2 | WT Onaylı turnuvalar |
| Universiade | |
| Askeri Dünya Oyunları | |
| G4 | Grand Prix Serisi |
| Kıta Şampiyonaları | |
| 4 yılda bir yapılan Kıta Oyunları | |
| G8 | Grand Prix Finali |
| G12 | Dünya Tekvando Şampiyonası |
| G20 | Yaz Olimpiyat Oyunları |
Sporculara turnuva derecesine göre şu şekilde puan verilir:
- Turnuvada alınan derece x Turnuva Derecesi
Genellikle, Olimpiyatlar hariç (oradaki repechage sistemi hariç):
- Birincilik: 10 puan
- İkincilik: 6 puan
- Üçüncülük: 3,6 puan
- Dördüncülük: 2,16 puan
Daha sonraki sıralar için genellikle %70 oranı uygulanır.
Örnek: Bir sporcu G-8 düzeyindeki bir turnuvada 3. olursa: (10 x 60% x 60%) x 8 = 28,8 puan alır.
Sporcu Puanlarının Azaltılması (Attrition of Athlete Points)
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir sporcu, puanlı bir turnuvadan puan aldığında bu puanlar dört yıl boyunca sporcuya bağlı kalır. Her yıl sonunda, alınan puanın %25'i düşülerek güncellenir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Tekvando Federasyonu, 28 Mayıs 1973 tarihinde Kukkiwon'da yapılan ve 35 ülkenin temsilcilerinin katıldığı toplantı ile kurulmuştur. İlk başkan olarak Kim Un-yong seçilmiştir. Federasyon, 17 Temmuz 1980 tarihinde IOC tarafından resmen tanınmıştır ve kısa sürede dünya genelinde yaygın bir spor haline gelmiştir.
2017 yılında federasyonun İngilizce adı, kısaltması "WTF" olan World Taekwondo Federation yerine, olumsuz çağrışımları önlemek amacıyla World Taekwondo olarak değiştirilmiştir.[8]
Organizasyon Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Federasyonun en yüksek organı Genel Kurul'dur. Yönetim Kurulu, Başkan, Başkan Yardımcıları, Genel Sekreter ve diğer kurullardan oluşmaktadır. Dünya Tekvando'nun idari işlerini Seul'deki genel merkezi ve Lozan'daki Avrupa ofisi yürütmektedir.
Ana Etkinlikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dünya Tekvando Şampiyonası
- Dünya Para Tekvando Şampiyonası
- Dünya Kulüpler Tekvando Şampiyonası
- Gençler Dünya Tekvando Şampiyonası
- Yıldızlar Dünya Tekvando Şampiyonası
- Kıta Şampiyonaları
- Olimpiyat Oyunları'nda Tekvando
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Tekvando Federasyonu (WTF), 28 Mayıs 1973 tarihinde, Kukkiwon'da gerçekleştirilen ve dünyanın çeşitli ülkelerinden 35 temsilcinin katıldığı toplantı ile kurulmuştur. Kuruluşunun nedeni, politik gerekçelerle Uluslararası Taekwon-Do Federasyonu'ndan ayrılmaktır. İlk başkan olarak Kim Un-yong (Un Yong Kim) dört yıllık bir süre için seçilmiştir. Federasyonun ana organlarından biri olan Genel Sekreterlik ise 3 Haziran 1973'te oluşturulmuş ve faaliyete geçmiştir.
8 Ekim 1974'te, Dünya Tekvando Federasyonu, Uluslararası Spor Federasyonları Genel Birliği'ne (GAISF, günümüzde SportAccord) üye olmuştur. 1980'lere kadar, Avrupa (Mayıs 1976), Asya (Ekim 1976), Pan Amerika (Eylül 1978) ve Afrika (Nisan 1979) Tekvando Birlikleri'nin ilk toplantıları düzenlenmiş, Okyanusya Tekvando Birliği ise ancak 16 Temmuz 2005'te Dünya Tekvando'nun 5. Kıta Birliği olarak tanınmıştır.
17 Temmuz 1980'de, Moskova'daki 83. IOC oturumunda Dünya Tekvando Federasyonu'nun IOC tarafından tanınması, federasyon için bir dönüm noktası olmuştur. Bunu takiben, tekvando 1988 Seul Olimpiyatları ve 1992 Barselona Olimpiyatları’nda gösteri sporu olarak yer almıştır.
Olimpik harekete yaptığı katkılardan dolayı, Un Yong Kim’e 21 Eylül 1993’te Monako Prensi Rainier tarafından "Komutan" nişanı verilmiştir. Tekvando, 4 Eylül 1994'te Paris'teki 103. IOC oturumunda 2000 Yaz Olimpiyatları'na resmi branş olarak dahil edilmiştir. Takip eden yıl, 15 Şubat 1995'te, Dünya Tekvando, Olimpiyat Uluslararası Spor Federasyonları Birliği'ne (ASOIF) geçici üye olmuştur.
Tekvando'nun olimpik branş olarak ilk kez 2000 Olimpiyatları'nda yer almasından sonra, IOC İcra Kurulu, sporu 2004 ve 2008 Olimpiyat programına dahil ettiğini sırasıyla 11–13 Aralık 2000 ve 29 Kasım 2002 tarihlerinde duyurmuştur.
15 Şubat 2004'te, Başkan Kim Un-yong'un istifasının ardından, Başkan Yardımcısı (İtalya) Sun Jae Park geçici başkan olarak seçilmiştir. Dört ay sonra, 11 Haziran 2004'te düzenlenen olağanüstü Genel Kurul'da Choue Chung-won yeni başkan olarak seçilmiştir. Tekvando'nun 2012 Olimpiyat programındaki yeri ise 8 Temmuz 2005'te kesinleşmiştir.[9]
Haziran 2017'de, federasyonun kısaltmasının yaygın bir internet argo ifadesiyle (WTF) karıştırılması nedeniyle, kurumun İngilizce adı World Taekwondo olarak değiştirilmiştir.[10][11]
Misyon ve amaçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Tekvando Federasyonu'nun (World Taekwondo) misyonu, tekvandonun Olimpik ve Paralimpik spor dalı olarak uluslararası düzeyde etkin yönetimini sağlamaktır. Federasyonun temel hedefleri; tekvando uygulamasını dünya genelinde eğitsel, kültürel ve sportif değerleri ışığında (Tekvando hareketi) teşvik etmek, yaygınlaştırmak ve geliştirmektir. Ayrıca, adil oyun ilkesini (fair play), gençlerin gelişimini ve eğitimi desteklemeyi, spor yoluyla barış ve iş birliğini teşvik etmeyi amaçlar.
Dünya Tekvando Federasyonu, uluslararası tekvando yarışmalarını teşvik etmeyi veya onaylamayı, ayrıca bu yarışmalara ilişkin teknik kuralları (özellikle WT'nin onayladığı veya organize ettiği poomsae ve müsabaka kuralları dahil olmak üzere) sürekli olarak geliştirmeyi hedefler. Bu kapsamda Olimpiyat Oyunları ve Paralimpik Oyunları'ndaki tekvando branşı da yer almaktadır.
Aynı zamanda federasyon, Dünya Tekvando Federasyonu ve Tekvando Hareketi'nin birliğini güçlendirmek, çıkarlarını korumak ve yukarıda belirtilen amaçları destekleyecek diğer faaliyetlerde bulunmak için çalışmalar yapar. Dünya Tekvando, bu misyon ve amaçlarını bağımsız bağlı kuruluşlarla (World Taekwondo Academy, World Taekwondo Peace Corps, World Taekwondo Demonstration Team, Pro Taekwondo Federation, Global Taekwondo Support Federation ve Taekwondo International Federation) iş birliği içinde yürütür.[12]
Üyelik
[değiştir | kaynağı değiştir]2023 yılı itibarıyla Dünya Tekvando Federasyonu'nun (World Taekwondo, WT) dünya genelinde beş kıta birliğine (Kıtasal Birlikler, CUs) bağlı toplam 213 ulusal üye federasyonu bulunmaktadır.[13]
Kıtasal Birlikler (Continental Unions, CUs)
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika Tekvando Birliği (African Taekwondo Union, AFTU) – 53 ulusal üye federasyon
Asya Tekvando Birliği (Asian Taekwondo Union, ATU) – 44 ulusal üye federasyon
Avrupa Tekvando Birliği (European Taekwondo Union, ETU) – 52 ulusal üye federasyon
Okyanusya Tekvando Birliği (Oceania Taekwondo Union, OTU) – 19 ulusal üye federasyon
Panamerikan Tekvando Birliği (Pan American Taekwondo Union, PATU) – 45 ulusal üye federasyon
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Competition Rules & Interpretation (1 Eylül 2022 itibarıyla yürürlükte). Erişim: 15 Aralık 2022" (PDF). 22 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2025.
- ^ "Competition rules & interpretation". World Taekwondo Federation (2010). 2 Mart 2010. s. 5. 8 Mart 2001 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2010.
- ^ "Taekwondo Competition Rules Altered to Make Sport 'Dazzle and Excite' Changes Adopted at WTF General Assembly in Canada". WTF. 15 Kasım 2016. 24 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
- ^ a b World Taekwondo Federation (7 Ekim 2010): Competition rules & interpretation 22 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (7 Ekim 2010, s. 31–32). Erişim: 27 Kasım 2010.
- ^ "New Competition Grading to Obtain Ranking Points". 2 Nisan 2013. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2018.
- ^ "Global License Applications". Team USA. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2018.
- ^ "World Taekwondo Federation Ranking Bylaw" (PDF). worldtaekwondo.org. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2018.
- ^ "WTF ismini World Taekwondo olarak değiştirdi". World Taekwondo Federation. 23 Haziran 2017. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022.
- ^ "History". Dünya Tekvando Federasyonu. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2014.
- ^ "WTF ismini World Taekwondo olarak değiştirdi". World Taekwondo Federation. 23 Haziran 2017. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022.
- ^ Greg Hadley (24 Haziran 2017). "World Taekwondo Federation internetten dolayı adını değiştirmek zorunda kaldı". Fort Worth Star-Telegram. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017.
- ^ "Mission and Objectives (Article 2)" (PDF). World Taekwondo Federation. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2014.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "World Taekwondo Council elects Wuxi as host of 2025 World Taekwondo Championships". Baku: World Taekwondo. 28 Mayıs 2023. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
