D vitamini eksikliği
| D Vitamini Eksikliği | |
|---|---|
| Diğer adlar | Hipovitaminoz D |
 | |
| D vitamini emiliminin normal süreci | |
| Uzmanlık | Endokrinoloji  |
| Belirtiler | Yok, kas ağrısı, güçsüzlük, kas kasılmaları[1][2] |
| Komplikasyon | Raşitizm, osteomalazi, osteoporoz[3] |
| Nedenleri | Yetersizgüneş ışığına maruz kalma, yetersiz besin alımı, böbrek sorunları, bağırsaktan emilimin azalması[1][4] |
| Tanı | Kan 25(OH)D < 50 ila 75 nmol/L (20 ila 30 ng/ml)[3] |
| Korunma | Emzirilen bebekler için D vitamini takviyeleri[1] |
| İlaç | Kolekalsiferol, ergokalsiferol, kalsifediol,[5] |
| Sıklık | Eksiklik %20-40, şiddetli %6-13[3] |
D vitamini eksikliği, normalin altında olan D vitamini seviyesi olarak tanımlanır.[6] Belirtiler arasında kas ağrısı, güçsüzlük ve kas kasılmaları yer alabilir, ancak çoğunda hiçbir belirti yoktur.[1][2] Çocuklarda, kemiklerin düzgün mineralize[7] olmaması halinde, raşitizm hastalığına yol açabilir.[4] Yetişkinlerde osteomalaziye ve olası osteoporoza yani kemiklerin kırılma riskinin artmasına neden olabilir.[1][4] Düşük D vitamini seviyeleri başka birçok rahatsızlıkla ilişkilendirilsede, bu ilişkilerin nedensel olup olmadığı belirsizdir.[3]
D vitamini eksikliğinin nedenleri arasında güneş ışığına yeteri kadar maruz kalamama, yetersiz besin alımı, böbrek sorunları veya bağırsaktan emilimin azalması yer alır.[1][4] Diğer risk faktörleri arasında karaciğer hastalığı ve bazı genetik bozukluklar yer almaktadır.[1] Tanı, 50 ila 75 nmol/L'den (20 ila 30 ng/ml) düşük bir kan 25(OH)D düzeyine dayanmaktadır.[3] Belirti göstermeyenlerin test edilmesinin faydası belirsizdir ve bu nedenle önerilmemektedir.[4][8]
D vitamini takviyelerinin genel kullanımı önerilmemektedir.[6] Düşük seviyelerin tedavisi genellikle oral D vitamini takviyesi ile yapılır.[1] Besin kaynakları arasında yağlı balık, mantar ve yumurta sarısı bulunur.[4][5] Dünyanın bazı bölgelerinde süt ve diğer gıdalar D vitamini ile zenginleştirilebilir.[4] Kalsiyum ve fosfat eksikliğinin de düzeltilmesi gerekebilir.[1]
İnsanların yaklaşık %20 ila %40'ında D vitamini eksikliği görülürken, %6 ila %13'ünde ciddi seviyede eksiklik görülmektedir.[3] Ancak bu bulgu, sağlık üzerindeki olumsuz etkilerden ziyade kan testlerine dayanmaktadır.[6] Gençlerde ve yaşlılarda daha sık görülür.[3] Raşitizm şeklinde görülen D vitamini eksikliği 1645'ten beri tanımlanmaktadır.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i "Vitamin D Deficiency and Dependency - Nutritional Disorders". Merck Manuals Professional Edition. 21 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ a b Sizar, O; Khare, S; Goyal, A; Bansal, P; Givler, A (January 2021). "Vitamin D Deficiency". StatPearls. PMID 30335299.
- ^ a b c d e f g Amrein, K; Scherkl, M; Hoffmann, M; Neuwersch-Sommeregger, S; Köstenberger, M; Tmava Berisha, A; Martucci, G; Pilz, S; Malle, O (20 Ocak 2020). "Vitamin D deficiency 2.0: an update on the current status worldwide". European Journal of Clinical Nutrition. 74 (11): 1498-1513. doi:10.1038/s41430-020-0558-y. PMC 7091696
. PMID 31959942.
- ^ a b c d e f g "Office of Dietary Supplements - Vitamin D". ods.od.nih.gov (İngilizce). U.S. Department of Health & Human Services: National Institutes of Health. 26 Mart 2021. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ a b Bordelon, P; Ghetu, MV; Langan, RC (15 Ekim 2009). "Recognition and management of vitamin D deficiency". American family physician. 80 (8): 841-6. PMID 19835345.
- ^ a b c LeFevre, ML; LeFevre, NM (15 Şubat 2018). "Vitamin D Screening and Supplementation in Community-Dwelling Adults: Common Questions and Answers". American family physician. 97 (4): 254-260. PMID 29671532.
- ^ "Office of Dietary Supplements - Vitamin D". ods.od.nih.gov (İngilizce). U.S. Department of Health & Human Services: National Institutes of Health. 26 Mart 2021. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ Krist, Alex H.; Davidson, Karina W.; Mangione, Carol M.; Cabana, Michael; Caughey, Aaron B.; Davis, Esa M.; Donahue, Katrina E.; Doubeni, Chyke A.; Epling, John W.; Kubik, Martha; Li (13 Nisan 2021). "Screening for Vitamin D Deficiency in Adults: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement". JAMA. 325 (14): 1436. doi:10.1001/jama.2021.3069.
- ^ Epstein, Sol (2012). Vitamin D, An Issue of Rheumatic Disease Clinics - E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 62. ISBN 978-1-4557-4313-1. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
