Dad (harf)
Dad (ض), Arap alfabesinin on beşinci harfi. Ebced hesabındaki değeri 800'dür. Şemsî harflerdendir.
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Arap alfabesi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rakamlar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yazılış
[değiştir | kaynağı değiştir]Dad harfi sağdan ve soldan bitişebilen bir harftir.
| Sonda | Ortada | Başta | Yalın | Transkript | Fonetik Karşılık |
|---|---|---|---|---|---|
| ـض | ـضـ | ضـ | ض | ḍ | dˁ |
Mahreç - Fonetik
[değiştir | kaynağı değiştir]Dad sesi Klasik Arapçada dilin, sağ veya sol üst azı dişinin üzerine getirilmesiyle çıkarılan çok kalın "da" ile çok kalın "za" arasında tok, dolgun, kalın bir sestir (Ḋ). Telaffuzu en zor seslerden olan bu ses sadece Arapçada bulunmaktadır. Bu yüzden Araplar, Arapçaya Lisanu'd-Dâd (Dâd Dili) da derler. Bu harfin adı bazı kaynaklarda Dzad (Dzade) olarak da telaffuz edilir. Modern Arapçada ise kesinlikle (Arapça konuşan tüm ülkelerin şive ve lehçeleri de dahil olmak üzere) harfin bu klasik ses değeri değişime uğrayarak kaybolmuştur ve yalnızca Kuran'a özgü hale gelmiştir.[1] Modern telaffuz biraz daha farklıdır ve dilin azı dişlere kaydırılması söz konusu değildir.[2] Sert ve dolgun bir D ses verir, ancak Z vurguludur. ض harfi Türkçede mevcut değildir. Ancak Arapçadan Osmanlıcaya geçen kelimelerde yer alır. Örneğin: Ramaḋan, Kaḋı, Kaḋa, Ḋarb, Ḋarbe, Arḋ.
Dad sesinin Türkçe karşılığı olmamakla birlikte Arapçadan ve Farsçadan Türkçeye geçen kelimelerde Dad sesi bazen "d" bazen de "z" olarak telaffuz edilmiştir.
Örnekler:
رمضان - Ramazan , ضرب - Darp , قضاء - Kaza , عضلة - Adale, عرض و حال - Arzühal, ماضي - Mazi (geçmiş), موضوع - Mevzu, عِرْض - ırz, ضعيف - Zayıf, ضبط - zabıt.
DZ Sesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı alfabelerde ise Arapçadaki Dad harfinden biraz daha farklı olan Slavik bir DZ sesini göstermek için ۻ harfi kullanılmıştır.