Delfi
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 Delfi Tholos'u | |
| Konum |  Yunanistan |
| Kriter | Kültürel: i, ii, iii, iv, vi |
| Referans | 393 |
| Tescil | 1987 (11. oturum) |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Delfi (Yunanca: Δελφοί, [ðe̞lˈfi]), Yunanistan'da Parnassos Dağı'nın güneybatısında bulunan arkeolojik bir alan ve modern bir kasabadır. 1987 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak listelenmiştir.[1] Antik çağlarda Yunan halkları için önemli bir dinî merkezdi. Tarih öncesi devirlere kadar eskilere dayandırılan varsayımlarda Yunan tanrıları Apollon ve Athena'ya ibadet edilen bir alandı. Günümüze kadar varlığını koruyabilmiş Antik Yunan mimarisi eserlerinden biridir.
Delfi bütün Yunan dünyası içinde Omphalos taşı (dünyanın göbeği, kosmozu yani düzenli evreni simgeleyen) sitesi, Dünyanın ve evrenin merkezi olarak yüceltiliyordu. Hestia'nın (Ocak tanrıçası) ruhunda veya onun ocağında Apollon Delfi Tapınağı olacaktı; bir sonsuzluk (ebedi) ateşi yanıyordu.
Platea Muharebesi'nden (MÖ 479, Yunan-Pers savaşı) sonra, Yunan şehirleri ateşlerini söndürdüler. Ve yeni ateşi Delfi'de Yunan ocağından getirdiler. Pek çok Yunan kolonilerinin kuruluş hikâyelerinde, kolonide yerleşen insanlar ilk defa Delfi'ye adandı.
Apollon'a Adama
[değiştir | kaynağı değiştir]Delfi adı; çukur, oyuk ile bağlantılı olup Gaia'nın (toprak tanrıçası) sitede büyük anne toprağı, toprak tanrıçası saygınlığını belirtir. Apollon siteye, lakabı olan "Delphinidae" veya memelilerden biri ile bağlantılıdır. Lakap memeli bir hayvan olan yunus ile ilişkilidir. Apollon için yazılan şarkılarda, Apollon'un Delfi'ye yunus şeklinde, sırtında Girit papazlarını taşıyarak nasıl geldiğini anlatır. Diğer bir efsanede kuzeyden Delfi'ye yürüyen Apollon, Tempe'de (Teselya'da bir şehir) kutsal olan defne yaprağını toplamak için durur. Bu efsanenin kutlamasında, Apollon'a ait oyunlarda kazananlar Tempe'de toplanmış defne yaprağı taçı alır.
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]
Delfi, Parnassus dağının yokuşundaki platoda antik kâhin sitesi Apollon Tapınağı'ndan sonra yer alır. Bu yarı daire şeklindeki çıkıntı Phaedriades (parlayan bir şey) olarak bilinir. Ve Pleistos vadisine yukarıdan bakar. Delfi'nin güney batısı, Korint Körfezi'ndeki Kirma liman şehrinin 15 km uzağındadır.
Kehanet
[değiştir | kaynağı değiştir]Delfi, Klasik Dönem süresinde Apollon'a adanan kâhin tapınağının belki de en iyi bilinenidir. Tarih öncesi orijini ve Gaia'ya tapınımı ile, MÖ sekizinci yüzyılın son çeyreğinde. Delfi'deki yerleşim sitesinde insan eliyle yapılan tesislerde bir süreklilik var. Olimpia'ya kıyaslandığında çanak çömlek bronz işi, üç ayaklı tabure adanmasında olduğu kadar devam eden düzenli bir akım var. Ne objelerin seçme mal oluşu ne de adanan prestijin varlığı dua edenlerin dikkat merkezi değildir. Fakat yüksek değerli malların kuvvetli tasviri diğer anakara kutsal yerlerinde bulunmaz.
Dinsel töreni yöneten kadın kahin Delfi'de Pythia olarak bilinir. Oracle, hem kâhini hem de haber verme işini ve haberin alındığı yeri ifade eder. Soru daha ziyade Apollon'a sorulur. Cevap bir erkek veya kadın kâhin tarafından mırıltılar hâlinde aktarılır. Kâhin kuş sesleri, rüzgarın uğultusu, sallanan yaprakların hışırtıları vb. oluşumları esin kaynağı olarak yorumlar. Bu olaylar sorunun cevaplarını yansıtmaktadır. H.W. Parke Delfi'nin kuruluşunu ve onun kehanetinin yer alışını kayıtlı tarih öncesi olduğunu ve orijininin karışık olduğunu yazar. Fakat Büyük Tanrıça Gaia'ya tapınmaya tarihler.
Binalar ve yapılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2007.
| Attika | |
|---|---|
| Ege Adaları |
|
| Kuzey Yunanistan | |
| Orta Yunanistan |
|
| Paylaşılanlar |
|
