Demirci Mehmet Efe Ayaklanması
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Haziran 2020) |
 | Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Nisan 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Demirci Mehmet Efe Ayaklanması | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| İç Cephe-Ayaklanmalar | |||||
| |||||
| Taraflar | |||||
 Kuvâ-yi Seyyâre |
 Ankara Hükûmeti | ||||
| Komutanlar ve liderler | |||||
|
Demirci Mehmet Efe |
Refet Bey | ||||
Demirci Mehmet Efe Ayaklanması, Yunan kuvvetlerinin Bursa-Uşak-Sarayköy hattına kısa sürede ulaşabilmeleri, düzenli ordunun yetersizliğine bağlanmaktadır. Ankara Hükûmeti (TBMM Hükûmeti), 9 Kasım 1920 tarihinde aldığı bir kararla Batı Cephesi'nin ikiye ayrılmasına karar vermişti. Bu karar aynı zamanda milli kuvvetlerin de bu ordu bünyesinde yer almasını öngörmekteydi. Bu karar gereği olarak Güney Cephesi komutanı Albay Refet Bey, Demirci Mehmet Efe'den, 300 adamından kurulacak bir süvari alayının komutanı olarak düzenli orduya katılmasını istedi. Demirci Mehmet Efe'nin savaşabilecek durumdaki diğer adamları düzenli orduya ihtiyat birlikleri olarak katılacaklar, savaşamayacak durumda olanlarla suç işlemiş olanlar terhis edilecekti.
Demirci Mehmet Efe önce bu teklifi kabul etmiş, ancak daha sonra bunu reddetmiştir. Bunda da Çerkez Ethem'in rol oynadığı ifade edilmektedir. Çünkü Batı Cephesi Komutanlığı ile arası açılmış olan Çerkez Ethem kendine destek için Demirci ile temasa geçmiş ve onu birleşmeye çağırarak emrindeki adamlara ayda kırkar lira maaş vereceğini belirtmiştir.
Demirci Efe kuvvetleri Isparta-Burdur hattının hemen kuzeyinde bulunmaktaydı. Kuvvetleri 800 kişi kadardı ve yarıya yakını süvaridir. Albay Refet Bey Mustafa Kemal Paşa'nın olurunu aldıktan sonra Demirci üzerine harekete geçti. 11 Aralık gün batımında Albay Refet Bey komutasındaki süvari birlikleri Afyonkarahisar'dan hareketle güney yönünde yürüyüşe geçmişlerdir. İleri harekât, gece yürüyüşleri olarak sürdürülmüştür. 16 Aralık 1920 sabahı Demirci Mehmet Efe'nin bulunduğu İğdecik basıldı. Albay Mehmet Şefik Bey, 14 Aralık'ta bu köye gelmişti ve Demirci Mehmet Efe'yi düzenli orduya katılması yönünde ikna etmeye çalışmaktaydı.
Bu baskın sırasında Demirci Efe'nin bazı kuvvetleri Isparta'ya kadar olan bölgedeki köylere dağılmıştı. Harekâtın devamı bu çetelerin bulundukları köylerin basılması ve kaçakların ele geçirilmesi şeklinde sürmüştür. Demirci Efe ise emrindeki 80 kişilik bir kuvvetle Uluborlu yönünde çekilmiştir. 18 Aralık 1920 tarihinde Demirci Efe'nin 700 adamı teslim alınmıştır. Bu kişilerden yaşları uygun olanlar birliklerine sevk edilmek üzere yollandılar. Diğerleri ise ellerine bir belge verilerek terhis edildiler.
Demirci Efe'nin Acıpayam üzerinden Tavas'a gittiği biliniyordu. Cephe Komutanı Albay Refet Bey, 20 Aralıkta, ana kuvvetleriyle Afyonkarahisar'a dönmek üzere hareket etmiş, Jandarma Yüzbaşı Nuri Bey komutasında bir süvari müfrezesi Tavas üzerine yürüyüşe geçmiştir. Bu müfreze bir süre dağlarda Demirci Efe kuvvetlerini izlemiştir. 30 Aralık 1920 tarihinde Yüzbaşı Nuri Bey, Demirci Efe'ye görüşme fırsatı bulmuştur. Bu görüşme sonucu Efe, Ankara Hükûmeti'ne adamlarıyla birlikte teslim olmuştur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türk İstiklal Harbi - II'nci Cilt - Batı Cephesi - 3'üncü Kısım. - T.C. Genelkurmay Başkanlığı Harp Dairesi Başkanlığı Resmi Yayını