Dizgicilik
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Kasım 2025) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Dizgicilik; metin malzemesinin, matbaada basılmak üzere, harfler (Ar. hurufat) ve boşluk (espas) gibi özel işaretleri temsil eden ayrık birimlerin (karakter) kullanılmasıyla, düzenlenmesidir. Yazının bütün olarak bir yüzeye kazındığı taş baskı gibi tekniklerde geçerli olmayan bu işlem, Gutenberg tarafından hareketli harflerin icadı ve modern anlamda matbaacılığın başlangıcıyla 15. yüzyılda doğmuştur.
Tipo baskı dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Metal harflerin el ile kumpasta dizildiği uzunca bir dönemin ardından, 19. yüzyıl sonlarında, matris diye adlandırılan metal harf kalıpları kullanarak erimiş metal alaşımlar halinde döküm yapan sıcak dizgi makinaları ortaya çıkmıştır. Bu makinalar, dökümleri ayrık harfler ya da satırlar halinde yapan iki gruba ayrılır ve kendilerini geliştiren firmaların adlarıyla Monotype (Lanston Monotype Machine Company) ve Linotype (The Mergenthaler Linotype Company) diye anılır.
Fotodizgi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ofset baskı teknolojisi 20. yüzyıl başlarından beri kullanılsa ve özellikle gazete basımında hakim duruma gelse de, dizgi konusunda 1970'lere kadar tipo teknikleri kullanıldı; bu teknikle hazırlanan prova baskıların filmleri çekilerek ya da özel baskı teknikleriyle dizgiden kalıp çıkararak ofset ve web kalıpları hazırlandı. Ancak 1970'lerden itibaren, harf şablonları kullanarak kimyasal emülsiyonlu yüzeylerin pozlanmasına, fotodizgiye geçildi. Ancak, hızlı teknolojik değişimler çağında bu yenilik de çok uzun süre hakim kalamayacak, karakterlerin fotofiziksel tanımlaması yerini tamamen sayısal ortamdaki tanımlamalara terkedecekti.
Tarayıcı (ve optik karakter okuyucu yazılım, lazer yazıcı, Masaüstü Yayıncılık paket programları (Corel Draw, Photoshop, Illustrator, Photo Impact, Quark Express, FreeHand, InDesign, Scribus 13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Gimp 21 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Inkscape 4 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. vs.)
