Dobruca Arapları
Arapça: عرب دبروجة (‘Arab Dubrūja) | |
|---|---|
 Dobruca'da Afro-Arap erkekleri, 19. ve 20. yüzyılları arasında | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
 Bulgaristan Romanya | |
| Diller | |
| Din | |
| İlgili etnik gruplar | |
| Araplar, özellikle Suriyeliler ve Afro-Araplar | |
Arapça muhtemelen asimilasyon nedeniyle pek bilinmiyor. Aynı zamanda kişi sayısı da bilinmiyor. |
.jpg)
Dobruca Arapları (Arapça: عرب دبروجة) Dobruca'daki Türk-Tatar topluluğunda asimile olmuş Arap halkıdır.[1] Osmanlı İmparatorluğu tarafından Suriye'den Dobruca'ya 19. yüzyılda getirilmişlerdir.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]19. yüzyılda Osmanlılar tarafından Suriye'den Dobruca'ya (bugünkü Romanya ve Bulgaristan'a) getirilen Araplar vardı. Osmanlılar onları önce İstanbul'a getirdi ve burada halı fabrikalarında çalıştılar. Fabrikalar kapanınca işsiz kaldılar ve Osmanlı politikası gereği (yasaya göre İstanbul'da çalışmadan kalmak mümkün değildi) 1843'te Osmanlılar tarafından Dobruca'ya getirildiler.[2] Nüfus 255 kişiydi.[3] Dobruca'da çiftçilikle uğraştılar. Osmanlı kaynaklarına göre, bu insanlar cömert devlet desteğiyle Dobruca'nın bazı kasabalarına yerleştirildiler.[4]
Araplar, kuraklık koşullarında tarım yapma becerileri nedeniyle büyük değer görüyorlardı.[5] Yerleştikleri topraklardan bugün Romanya-Bulgaristan sınırı geçmektedir. Beş yerleşim biriminden en önemlisi, bugün Romanya'nın Köstence ili, Cerchezu Komünü'ne bağlı bir köy olan Dokuz Ağaç idi. Avrupa'daki tek Arap yerleşim birimleriydi. 1856 tarihli Osmanlı nüfus sayımında Dobruca'da 145 Arap (%0,9) olduğu bildirilmektedir,[6] ancak bu tarihten sonra sayıları önemli ölçüde artmıştır. 1861'de Fransız coğrafyacı Guillaume Lejean, 1854'te Balkan Yarımadası'na yaptığı gezi sırasında, bu yerleşim yerlerinden biri olan Arap-Köy'ün terk edildiğini, diğer yerleşim yerlerinin ise bir miktar refah içinde olduğunu belirtmiştir. 1878'de Dobruca, Romanya ve Bulgaristan arasında bölünmüş ve yeni sınır Arapların yaşadığı bölgeden geçmektedir. Bu tarihten sonra Arap yerleşimleri azalmaya başlamış ve nüfusun bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu'na göç etmiştir.[7]
Birkaç on yıl sonra, 1913'te, İsviçreli antropolog Eugène Pittard, bu kolonilerin dağıldığından bahseder ve bölgede asimile olmamış sadece 14 Arap bulmayı başarır; hepsi erkektir. Antropolojik analizlerin ardından Pittard, bazılarının Zenci ırkından etkilendiği sonucuna varmış ve bu durumu, Kızıldeniz çevresindeki Arap nüfusunun, geçmişte orada uygulanan Afrika köle ticareti ve çoğunluk Arap nüfusu tarafından asimile edilmeleri sonucunda sıklıkla Zenci ırkından etkilenmiş olması gerçeğine bağlamıştır. Pittard, Dobruca Arapları'nın bazılarının atalarının bu bölgeden gelmiş olmasının çok olası olduğu sonucuna varmıştır.[8]
I. Dünya Savaşı sırasında Süveyş Kanalı'na bir saldırı planlanırken, Osmanlı askeri kayıtlarında "Türkler, Suriyeli Araplar, Arnavutlar ve Romanya'dan gelen diğer kişilerden oluşan iki gönüllü grup daha var" denmiştir.[9]
Alıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Grigore 1999.
- ^ Mohammed Binzouba 2024, ss. 235-238.
- ^ Mohammed Binzouba 2024, ss. 239.
- ^ Mohammed Binzouba 2024, ss. 249-254.
- ^ M. D. Ionescu, Dobrogea in pragul veacului al XX-lea, Bucharest, 1904
- ^ "Dobruja, 1856". 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2025.
- ^ Lejean 1861.
- ^ Pittard 1913.
- ^ Mohammed Binzouba 2024, ss. 234.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mohammed Binzouba, Majed (2024). "19. Yüzyıl Osmanlı Coğrafyasında Bir İskân Örneği: Dobruca'da Arap Köyleri". Osmanlı Araştırmaları/ The Journal of Ottoman Studies (Türkçe ve İngilizce).
- Grigore, George (1999). "George Grigore. "Muslims in Romania", ISIM Newsletter (International Institute for the Study of Islam in the Modern World) no. 3, Leiden. 1999: 34". 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Lejean, Guillaume (1861). Ethnographie de la Turquie d'Europe. Petermanns Geographischen Mitteilungen.
- Pittard, Eugène (1913). Contribuition à l'étude anthropologique des arabes. Le Globe.