Dokuz korgol

Dokuz Korgol veya Kırgızistan Türkçesi ile Tokuz Korgool; dünyada Mankala adıyla, Moğolistan'da Eson Korgool adıyla, Kazakistan'da Tokuz Kumalak veya Dokuz Kumalak adıyla, Türkiye'nin değişik yörelerinde Mankala, Mangala, Kale, Altıev, Pıç, Meneli Taş, Evcik, Mereköçtü, Mellegayası ve benzeri farklı adlarla bilinen, çobanların oynadığı çok eski bir Türk zekâ oyunudur. Korgool, keçi dışkısı demektir. Oyun, yere kazılan veya ağaca oyulan kuyulardaki taşların birbirlerine aktarılması şeklinde oynanır. Karşılıklı dokuzar kuyu ve iki oyuncunun iki ana haznesi ile toplam 20 hazneden oluşan oyun tahtasında her oyun kuyusundaki dokuzar taşın belli bir stratejiye dayalı olarak saat yönünde kuyulara aktarılmasıyla devam eder. Sonuçta hangi oyuncu daha çok korgool almışsa o oyunu kazanır. Kırgız Profesör Marat Saralayev'in ifadesine göre Kasparov Dokuz Korgool ustasına bu oyunda yenilmiştir. Oyun matematikle çok ilgili bir oyundur. Arslan Küçükyıldız'ın belirttiğine göre Mankala sözü Minkale (Binkale) sözünden gelmektedir. Oyunun dünyadaki yaygın adlarından biri de Kaleh veya Kale'dir. Türkler çok eski oyunlarını alıp formlaştırmakta yavaş davranmışlar, bunun üzerine yabancılar da bu oyunu, benzerlerine bakarak, Afrika'ya, Araplara vb. mâl ederek, oyunun internet de dahil her türlü geliştirilmiş ögesini, kitabını, oyun tahtasını vs. piyasaya sürmüşler ve telif hakları elde etmişlerdir. Günümüzde Kırgızistan ve Kazakistan'da bu oyunun kulüpleri, federasyonları kurulmaya başlanmıştır.

Kaynakça

https://www.researchgate.net/profile/Murat-Kul-3/publication/328270786_TURK'UN_STRATEJI_VE_ZEKA_OYUNU_MANGALA/links/61d95541b6b5667157d3d5ce/TUeRKUeN-STRATEJI-VE-ZEKA-OYUNU-MANGALA.pdf
Tоgızkumalak Оyunundaki Tuzdık, Оtağ Adları ve Bazı Tarihî Bilgiler Daurenkulov-Nurmagombetovahttps://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2852309
Kırgızistan'da Tokuz Korgol Oyununun Yaş Faktörüne Göre Popülaritesi Atilla ÇAKAR, Bilal DEMİRHAN, Kanat DZHANUZAKOV https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1169411