Donanma varlığı
Donanma varlığı veya İngilizce kullanımı ile Fleet in being, gemilerin limandan çıkmadan denizde oluşturmuş olduğu güçtür. Filo limanı terk edip düşmanla yüzleşirse, savaşta kaybedebilir ve artık düşmanın eylemlerini etkilemeyebilir, ancak limanda güvenli bir şekilde kalırken, düşman ona karşı korunmak için sürekli olarak kuvvet konuşlandırmak zorunda kalır. "Fleet in being" deniz kontrolünün bir parçası olamaz ama Denizde erişimi engelleme doktrininin parçası olabilir
Teriminin kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim ilk olarak 1690'da Manş Denizi'ndeki Kraliyet Donanması kuvvetlerinin komutanı Lord Torrington'un kendisinden daha güçlü bir Fransız filosuyla karşı karşıya bulduğunda kullanıldı. Takviye oluncaya kadar, zorlu koşullar altında, bir deniz savaşından kaçınmayı önerdi. Böylelikle filosunun varlığını sürdürerek, düşmanı bölgede kalmaya zorlayacak ve başka bir yerde inisiyatif almalarını engelleyecek aktif bir tehdit oluşturabilirdi.
Kavram
[değiştir | kaynağı değiştir]"Fleet in being" kavramı, filonun düşmana yakın olsa bile limanda görece güvenli olduğu varsayımına dayanmaktadır. Taranto Savaşı ve Pearl Harbor Saldırısıyla birlikte limandaki gemilere tehdidin sadece düşman gemilerden değil aynı zamanda düşman hava kuvvetlerinden de gelebildiği anlaşılmasıyla konseptin kullanımı azaldı. Elbette, bir filonun limanda hala nispeten güvende olduğu bir durumu hayal etmek mümkündür, örneğin rakibin politik nedenlerle limanda onlara saldırmaya isteksiz olması gibi. Ancak konsept rafa kalkmamış ve Falkland Savaşı'nda Arjantin Donanması bu konseptle hareket etmiştir. Çünkü Arjantin Donanması'na bağlı gemiler ne güçlü Kraliyet Donanmasına saldırı gerçekleştirmezdi ne de İkinci Dünya Savaşı'ndan kalan ARA General Belgrano gemileri HMS Conqueror gibi çağdaş denizaltıların saldırıları karşısında savunmaya sahip değildi.
"Fleet in being" fikri, deniz kuvvetleri dışındaki kuvvetler için genelleştirilebilir. Kuşatma altındaki bir kale, özünde, kaleden ayrılmadan veya çok savaşmadan düşman güçlerin başka bir yerde inisiyatif almalarını engelliyordu. Körfez Savaşı sırasında Saddam Hüseyin "Fleet in being"i havada gerçekleştirdi. Saddam Hüseyin Irak Hava Kuvvetlerini aktif şekilde kullanmayarak sertleştirilmiş sığınaklarda tuttu böylece Irak'a saldıran koalisyonu, ta ki uçak sığınakları savunmasız bulunana kadar bu bölgelere saldırtarak kara birliklerini rahatlattı.
Geçmiş
[değiştir | kaynağı değiştir]1904-1905 Rus-Japon Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk modern örnek, 1904 Rus-Japon Savaşı sırasında Port Arthur'daki Rus İmparatorluk Donanması ile Japon İmparatorluk Donanması (IJN) arasındaki çekişmeydi. Rusya üç savaş filosuna sahipti: biri Baltık Denizi'nde, ikincisi Karadenizve üçüncüsünde Uzak Doğu'daydı. Rus İmparatorluk Donanması Uzak Doğu'daki filosu Vladivostok ve Port Arthur'da bulunuyordu. İkincisi kara savaşına daha yakınken, Port Arthur stratejik olarak daha önemli hale geldi.
Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'nin en büyük avantajı Rus İmparatorluk Donanması'nın birbirinden çok uzak üç filoya sahip olmasıydı. Ayrıca Karadeniz'de bulunan Rus gemileri 1841 Boğazlar Sözleşmesi kapsamında Karadeniz'den çıkamayacaktı. İngilizler aksi durumda bu gemileri bloke edeceğini Britanya-Japonya ittifakında kabul etmişti. Dolayısıyla Japonya sadece Vladivostok ve Port Arthur'da bulunan filo ile muhatap olacaktı. Ancak Baltık Filosu (daha sonra 2. Pasifik Filosu olarak değiştirildi) 1905'te Port Arthur filosunu takviye etme emri aldı. Bu hareketi engellemek Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetlerinin görevi olacaktı.
Ancak Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri Port Arthur'un "Fleet in being" durumunu ortadan kaldırıldıktan sonra Baltık Filosunu karşılayabilirdi. Port Arthur'un savaş filosunu kalıcı olarak ortadan kaldırmak için Japonya üç operasyon gerçekleştirecekti. İlki, Şubat 1904'ün başlarında, limanın içinde sürpriz bir destroyer torpido saldırısıydı. İkinci operasyon kanaldaki eski buharlı gemileri batırarak limanın girişini bloke etmekti. Filoyu kalıcı olarak yok etmekte operasyonun üçüncü kısmını oluşturuyordu. Son girişim de başarısız olmasına rağmen, Rus Donanması çok ağır kayıp verdi. Filo komutanı Amiral Stepan Makarov mürettebatla birlikte gemisinin batması sonucu boğularak öldü.
Port Arthur'da bulunan gemiler Amiral Vilgelm Vitgeft'in yeni komutası altında 10 Ağustos 1904'te Vladivostok'a doğru yola çıkana kadar "Fleet in being" durumunda kaldı. 10 Ağustos 1904'te hareket eden Rus gemilerini Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri karşıladı. Gerçekleşen Sarı Deniz Muharebesi'nde Rus gemileri ya battı ya da kullanılamaz hale geldi.
Birinci Dünya Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]I.Dünya Savaşı sırasında Alman Açık Deniz Filosu Jutland Savaşı ile daha büyük Kraliyet Donanması ile büyük bir angajman kaybetme riskini gördü ve bu riski almak yerine, filosunu sağlam tutmayı tercih etti.
II. Dünya Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]1940 yılında İtalyan Regia Marina'nın eylemleri de "Fleet in being" kapsamında değerlendirilebilir. Kraliyet Donanması karşısında yetersiz olan Regia Marina, Kraliyet Donanmasına karşı sonuçsuz küçük saldırılarda bulunup Taranto limanına çekiliyordu. İngilizler ise tam egemenlik kurabilmek için Kasım 1940'ta uçak gemisinden kalkan uçaklar ile Regia Marina'nın bulunduğu Taranto'ya saldırdı. Büyük başarı elde etse de İtalyan filosunu tamamıyla yok edememesinden dolayı Kraliyet Donanması 3 yıl boyunca önemli sayıda gemisini Akdeniz'de bulundurmak zorunda kaldı.