Dou Xian

Dou Xian
Doğum	y. MS 70
Ölüm	MS 92
Bağlılığı	Han Hanedanı
Hizmet yılları	MS 77 – MS 92
Rütbesi	Büyük General (Da Jiangjun)
Çatışma/savaşları	Han-Hiung-nu Savaşı Altay Dağları Muharebesi

Dou Xian (Çince: 竇憲; ö. MS 92), Doğu Han Hanedanı döneminde yaşamış önemli bir Çinli general ve imparatorluk ailesinin bir mensubuydu. En çok Xiongnu göçebe imparatorluğunu yenilgiye uğratmasıyla tanınır.

Erken yaşamı ve aile bağları

Dou Xian, günümüz Xianyang, Shaanxi Eyaleti'nde doğmuştur. Güçlü Dou klanına mensuptu ve ailesi onun görev süresi boyunca saray siyasetine hakim olmuştur. Ancak, babası Dou Xun MS 70 yılında gözden düşerek ölmüş ve Dou Xian'ı yetim bırakmıştır. Şansı, MS 77 yılında iki kız kardeşinin imparatorluk haremiye girmesiyle büyük ölçüde artmıştır. Bir yıl sonra, bu kız kardeşlerden büyüğü Han Zhang İmparatoru'nun karısı olan Zhangde İmparatoriçesi olmuş ve Han He İmparatoru'nun erken saltanatı sırasında kısa bir süre imparatoriçe naibi olarak görev yapmıştır. Dou Xian'ın biyografisi, Hou Hanshu'nun (Geç Han Tarihi) LIII. Bölümü'nde yer almaktadır.

Xiongnu'ya karşı seferler

Dou Xian, Han Hanedanı'nın Xiongnu'ya karşı yürüttüğü askeri seferlerde kilit bir rol oynamıştır. Xiongnu, Han Hanedanı'nın kuzey sınırları için uzun süredir bir tehdit oluşturuyordu. MS 89 yılında, Dou Xian komutasındaki Han ordusu, Altay Dağları'nın (Gānlú Shān) derinliklerine kadar ilerleyerek Kuzey Xiongnu'ya karşı büyük bir zafer kazandı. Bu zafer, Xiongnu'nun askerî gücünü ciddi şekilde zayıflattı ve onların imparatorluk yapısını parçaladı. Bu kampanya sonucunda Dou Xian, "Yanran Dağı Yazıtı" (勒石燕然) olarak bilinen ünlü bir yazıtı, zaferini anmak için Yanran Dağı'na (günümüz Moğolistan'daki İkh Bogd Dağı) diktirmiştir. Bu yazıt, Han Hanedanı'nın gücünün ve Dou Xian'ın askeri dehasının bir sembolü haline gelmiştir. MS 90 yılında Dou Xian, Wuwei'de karargah kurdu. Vekil Albay Yan Pan'ı 2.000 hafif süvariyle Batı Bölgelerindeki son Xiongnu savunmasını kırmak, Yiwu'yu ele geçirmek ve Jushi'nin teslimiyetini almak için gönderdi. Binbaşı Liang Feng, Kuzey Chanyu'yu ele geçirmek üzere gönderildi ve başarılı oldu, ancak Dou Xian kampı bozup Çin'e döndüğü için onu geride bırakmak zorunda kaldı. MS 90 yılının onuncu ayında, Dou Xian, Liang Feng ve Ban Gu'yu Kuzey Chanyu'nun bir sonraki ay Han sarayına şahsen teslim olmak istemesi üzerine yapacağı yolculuk hazırlıklarında yardımcı olmaları için gönderdi.

Siyasi etki ve çöküş

Dou Xian'ın askeri başarıları, ona sarayda muazzam bir siyasi güç ve etki kazandırdı. Kız kardeşi İmparatoriçe Dou'nun da desteğiyle, imparatorluk naibi olarak görev yaptığı sırada, Dou Xian'ın klanı imparatorluk siyasetine hakim oldu ve rakip hizipleri ve güçlü aileleri ortadan kaldırdı. Dou Xian'ın gücü zirveye ulaştığında, hadım zümresiyle ve diğer güçlü ailelerle gerilimler artmaya başladı. MS 92'de, He İmparatoru, genç yaştaki gücünü pekiştirmek amacıyla hadımların yardımıyla Dou klanına karşı bir darbe düzenledi. Dou Xian ve kardeşleri tutuklandı ve intihar etmeye zorlandı. Bu olay, Dou klanının siyasi hegemonyasının sonunu işaret etti ve İmparator He'nin kişisel yönetiminin başlangıcını başlattı.

Miras

Dou Xian, Han Hanedanı'nın kuzey sınırlarını güvence altına almadaki kritik rolü ve Xiongnu tehdidini ortadan kaldırmasıyla anılır. Askeri dehası, Han'ın bölgesel genişlemesine ve iç istikrarına katkıda bulunmuştur. Ancak, ailesinin saraydaki aşırı gücü ve siyasi manevraları, nihayetinde onların düşüşüne yol açmış ve imparatorluk güç dengesindeki hadımların artan etkisini gözler önüne sermiştir. Dou Xian'ın hikâyesi, askeri başarıların siyasi güce nasıl dönüşebileceğini, ancak aynı zamanda hanedan Çin'indeki karmaşık saray entrikalarının bir parçası olarak bu gücün nasıl kırılgan olabileceğini göstermektedir.