Ebubekir Kânî Efendi
| Ebubekir Kânî Efendi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Tokat, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1792 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin yeri | Eyüpsultan Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | Yazar Şair |
| Dönem | 18. yüzyıl |
| Tür | Şiir |
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebubekir Kânî Efendi Divan şairidir. Aslen Tokat'lıdır. Mizahi mektupları ve şiirleri ile tanınır. Eflak, Rusçuk ve çevresinde görev yaptığı yıllarda İskerletzade Konstantin Bey'in isteği üzerine yeğeni Alexandre için “Benam-ı Havariyyun-ı Buruc-ı Fünun” isimli bir Türkçe öğrenme ve konuşma kitabı yazdı.[1] XVIII. yüzyılda kaleme almış olduğu bu eser Türkçenin diğer milletlere öğretilmesi konusunda bir model olarak gösterilir.[2] Bir kedinin ağzından sahibine yazılmış ünlü "Hirrename" si yergi ve mektuplarıyla birlikte Münşeat-ı Kânî isimli eserindedir.[3] Münşeat'ın değişik hacimlerdeki el yazma nüshaları çeşitli kütüphanelerde mevcuttur. Eser hakkında bir doktora tezi hazırlanmıştır[4] Yazdığı Arapça, Farsça ve Türkçe şiirler Divan'ında toplanmıştır. İstanbul kütüphanelerinde bazı yazma nüshaları bulunan Divan, Arap harfleriyle yayımlanmış ve eser tenkitli metin hâlinde yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır[5] Ayrıca İlyas Yazar tarafından hazırlanan “Kânî Dîvânı” isimli eser 2012 yılında Kültür Bakanlığı Yayınları arasında neşredilmiştir.[6] Ebubekir Kânî Efendi'nin Silistre'de söylediği rivayet edilen ve insanların kolay kolay değişmeyeceğine dair “Kırk yıllık Kani, olur mu Yani” sözü günümüze kadar ulaşmıştır. Kânî Efendi 1792 yılında öldü. Mezarı Eyüp Sultan'da Beybaba Sokağı üzerinde ve Feridun Ahmet Bey (Nişancı Feridun Ahmet Paşa) Türbesi yakınındadır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Haskan, Mehmet Nermi. Eyüpsultan Tarihi, Eyüp Sultan Belediyesi Yayınları, İstanbul, 2009.
- ^ Yabancılara Türkçe Öğretiminde Ebubekir Kânî Modeli. 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. turkcede.org. Erişim Tarihi: 14.10.2016
- ^ Münşeat-ı Kânî. 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. katalog.istanbul.edu.tr. Erişim Tarihi: 14.10.2016
- ^ Batislam, H. Dilek (2013). "Tokatlı bûbekir Kânî'nin münşeatında "Üslup" yerine kullanılan kelimeler", TÜBAR-XXXIII, s. 45-60.
- ^ Eliaçık, Muhittin: Tokatlı Kânî Divanının Tenkitli Metni, Hayatı, Kişiliği, Vazifeleri, Eserleri, Dili, Sanatı ve Üslubu, İst.Ünv., 1992
- ^ Yazar, İlyas. Kânî Divanı, T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2012,
- ^ Haskan, Mehmet Nermi: Eyüplü Meşhurlar, Eyüp Sultan Belediyesi Yayınları, c.II, s.67, İstanbul 2014