Ecel-i Kaza

Ecel-i Kazâ

Yazar	Ebüzziya Tevfik
Dil	Osmanlı Türkçesi
Konu	Aşk
Tür	Tiyatro

Ecel-i Kazâ veya Kürt Pertev ile Laz Nimet'in Aşkı, Ebüzziya Tevfik tarafından yazılmış tiyatro oyunudur. Tanzimat döneminde yazılmış ilk özgün mensur tiyatro oyunlarından biri kabul edilmektedir. Ecel-i Kazâ, Türk edebiyatında hakkında eleştiri yayımlanan ilk özgün tiyatro oyunu olarak kabul edilir. Âli Bey, eseri Diyojen dergisinde değerlendirmiş ve Romeo ve Juliet kadar kaliteli bir eser olduğunu yazmıştır. Ecel-i Kaza, Saray dışında Türk seyircisine oynanan ilk yerli tiyatro oyunu olma özelliğini taşır.

Oyun ilk kez 29 Kasım 1872’de Gedikpaşa Tiyatrosu'nda sahnelenmiştir. Üç sezon boyunca Osmanlı Tiyatrosu Kumpanyası’nın repertuvarında kalmıştır. Ecel-i Kazâ ilk olarak 1872 yılında Muhip Matbaasında basılmıştır. Eser beş bölümden ve beş perdeden oluşur, toplamda yirmi üç sahne içerir. Daha sonraki yıllarda Âlim Gür tarafından Latin harfleriyle yayımlanmıştır.

Konusu

Oyun, Erzurum’da halk üzerinde baskı kuran vali Laz Aziz Ahmed Paşa’nın çevresinde geçer. Paşanın kızı Nimet, Kürt aşiret beyi Pertev’e âşıktır. Ancak iki aile arasındaki düşmanlık bu aşkı imkânsız hâle getirir. Paşa, kızını yeğeni Numan ile evlendirmek ister. İkilinin aşkından haberdar olan Numan, din adamı Hulusi Bey’in yönlendirmesiyle Pertev ve Nimet'i bir araya getirmeye çalışır.

Paşa, Pertev’i ortadan kaldırmak için bir plan yapar ve suçu başka bir aşiretin üzerine yıkmayı amaçlar. Fakat planı ortaya çıkar. Nimet ve Pertev, kaçmak için sözleştikleri yerde buluştuklarında, Nimet duyduğu ayak seslerini babasının adamlarına ait sanır. Korkuya kapılan Nimet, aşırı heyecan ve endişe nedeniyle oracıkta ölür. Onu ölü gören Pertev de intihar eder. Böylece iki genç kavuşamadan ölür.