Edirne Büyük Sinagogu
.JPG) | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Edirne, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°40′18″K 26°33′06″D / 41.67167°K 26.55167°D |
| İnanç | Yahudilik |
| Mezhep | Sefarad Ortodoks |
| Açılış | 1907 2015 (yeniden) |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | France Depré |
| Mimari tür | Sinagog |
| Cephe yönü | Batı |
| İnşaat başlangıcı | 1906 |
| Tamamlanma | 1907 |
| Maliyet | ₺5.750.000 (restorasyon) |
Edirne Büyük Sinagogu, Edirne'de bulunan ve Türkiye'nin en büyük ve Avrupa'nın üçüncü büyük sinagogu olan ibadethanedir.[1] Geçmişi 1492 yılında Avrupa'daki baskılardan kaçarak Osmanlı İmparatorluğu’na sığınan Seferad cemaatine kadar uzanan ve 1905 yılında çıkan büyük yangında yanan sinagog padişah II.Abdülhamit'in fermanı ile yeniden inşa edilerek 1907 'de Hamursuz Bayramı arifesinde tekrar hizmete girdi.[1][2] Fransız mimar France Depré, binayı Viyana'daki Leopoldstädter Tempel adlı sinagogdan esinlenerek projelendirdi.[1]
1497'de Portekiz Kralı I. Manuel'in ülkede bulunan Yahudilere din değiştirme ya da ülkeyi terk etme arasında bir seçim yapmalarını emreden bir kararname yayınlaması üzerine ülkeyi terk eden[3] Yahudilerden bir bölümü Osmanlı İmparatorluğu topraklarına ulaşmış ve Edirne'ye yerleşenler olmuştur. Bu dönemde Edirne'de Yahudiler tarafından kurulan sinagogların sayısı on üçü bulmuştur. 1905 yılında Edirne'de çıkan büyük bir yangında bu on üç sinagogun zarar görmesinden sonra büyük bir sinagogun inşası düşünülmüş ve 1907 yılında sinagogun inşası tamamlanmıştır. İnşa edilen sinagogun adı ''Büyük Sinagog'' dur.[4] Bu sinagoga bağlı bulunan Yahudiler, "Portekiz Cemaati" olarak adlandırılmakla birlikte geldikleri ülkede alışmış oldukları ritüel ve ayinleri burada devam ettirme şansı bulmuşlardır. Günümüz Edirne'sinde artık bulunmayan bu sinagogla ilgili bir efsane de sinagogda yapılan bir terennüm sırasında Sinagog Müziğini ilk defa Türk makamlarına adapte etme çalışmalarını yapmış müzik adamlarından İsrael ben Moşe Nadjara'nın ruhunun, "muhteşem" bir biçimde sinagogun yukarısında belirmiş olmasıdır.
Restorasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]1983 yılına kadar ibadete açık olan sinagog, Yahudilerin Edirne'yi terk etmeleri nedeniyle kullanılmadı ve yıkılmaya yüz tuttu. Sinagogun mülkiyeti 1995 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğüne geçti. Sinagog 2010 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünün kararı ile restorasyona alındı ve 26 Mart 2015 tarihinde devlet temsilcileri ve yahudi cemaati fertlerinin katılımıyla yeniden kullanıma açıldı. Açılışta[5] ve açılışı takiben sinagogda yapılan ilk düğünde Sefardik Musevi gelenekleri uyarınca "Anoten" duası edildi.[6]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Edirne Sinagogu'nun Restorasyon öncesindeki görünümü -
Sinagogun içi. -
-
-
Sinagogun tavanı. -
Sinagogun içerisinden bir görünüm. -
On Emir'in yazılı olduğu tabletler. -
-
-
-
Edirne Büyük Sinagogu içindeki tanıtım resimleri.
.jpg)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.jpg)
.JPG)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Vakıflar "hoşgörüyü" yeniden inşa etti". Anadolu Ajansı. 24 Mart 2015. 27 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2015.
- ^ Güleryüz, Naim A. (2004). Tarihte Yolculuk - Edirne Yahudileri. Gözlem Gazetecilik Basın Yayın A.Ş.. ss. 84
- ^ "portugal-sephardic-jews". 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "images/stories/dokumanlar/edirne_yahudileri.pdf" (PDF). 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Edirne Büyük Sinagogu ile ilgili coğrafi veriler
 | Edirne ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Sinagog ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Otorite kontrolü |
|
|---|