Ekber Saray
اکبری سرائے | |
 Ekber Saray | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Tamamlandı |
| Tür | Kervansaray |
| Mimari tarz | Babür mimarisi |
| Konum | Lahor, Pakistan |
| Koordinatlar | 31°37′21″K 74°17′59″D / 31.62250°K 74.29972°D |
| Tamamlanma | 1637 |
Ekber Saray (Urduca: اکبری سرائے), Pakistan'ın Lahor kentinde bulunan bir kervansaraydır. 17. yüzyılda Babür döneminde inşa edilmiş olup, başlangıçta gezginler ve Cihangir Türbesi'nin bakıcıları için inşa edilmiştir.[1] Saray, Pakistan'daki en iyi korunmuş örnek olması ve Cihangir'in türbesine açılan bir kapı görevi gören pietra dura ile zengin bir şekilde süslenmiş büyük kapısıyla dikkat çekmektedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapının ismine rağmen, Ekber Saray, Ekber Şah döneminde değil, 1550'lerin ortalarında İslam Şah Surî döneminde başlatılmıştır.[2] Saraydaki cami Suri döneminden kalmadır, ancak kompleksi çevreleyen hücreler ve giriş kapıları[3] 1600'lerin ortalarındaki Şah Cihan döneminden kalmadır.[2]
Saray hem yolcular için bir istasyon hem de dak çovki olarak bilinen bir posta istasyonu olarak hizmet vermiştir.[3] Saray, birkaç yardımcı bakıcıyla birlikte Şahna olarak bilinen bir memur tarafından yönetilmiştir.[3] Avlunun etrafındaki 180 hücre, ziyaretçilerin mezarlara taşıdığı bagaj, silah ve diğer teçhizat için yaşam alanı ve depolama alanı olarak kullanılmıştır.[4] Hayvanlar için yem, sıcak ve soğuk su ve yataklıklar ücretsiz olarak sağlanmıştır.[3] Sarayda ayrıca bir doktor, yerleşik bir fırıncı[3] ve sarayın duvarlarının dışında bulunan bir su kuyusu vardı. Birçok sarayda olduğu gibi, her kapının arasında küçük bir çarşı olabilirdi.[3]
Maharacah Ranjit Singh, kompleksi, müfrezesiyle burada yaşayan yabancı generallerinden biri olan Musa Farangi'nin karargahına dönüştürdü. Site, yakındaki demir yolu hattının inşasının ardından demir yolu deposu olarak kullanıldığı Britanya döneminde ciddi şekilde hasar gördü.[5]
Mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Saray, toplam 12 dönümlük bir alanı kaplayan dikdörtgen bir dörtgen biçimindedir.[6] Saray, 797 fit x 610 fit ölçülerindedir.[3] Saray kompleksinin avlusu, her tarafta, hanaha olarak bilinen 180 hücrenin sıralandığı, bir veranda ve ortak bir açık geçit bulunan yükseltilmiş bir terasla çevrilidir.
Saray'ın köşeleri kulelerle çevrilidir. Kule odaları, sarayın tüm hücrelerinin en ayrıntılı olanlarıdır ve ön tarafta verandası olan eliptik bir salon ve arkada sekizgen bir oda bulunur.[2]
Saray, kuzeyde ve güneyde uzaktan görülebilecek şekilde inşa edilmiş, Babür tarzında iki büyük girişe sahiptir.[3] Giriş iki katlıdır ve sahnayı barındırır.[2] Cihangir'in mezarına açılan bir kapı görevi gören ana kemer, her kemerde kavisli yüzeylere uygulanan sıva ve alçıdan yapılmış kaburga ağı olan galib kariye sahip 4 küçük kemerli nişle çevrili büyük, iki katlı bir eyvana sahiptir. Orta eyvan mukarnaslarla süslenmiştir. Girişin cephesi ise pietra dura ile zengin bir şekilde dekore edilmiştir. Dekoratif unsurlar, yapının tarzı ve tuğlaların boyutu, sarayın ve mezara açılan kapıların aynı anda inşa edilmiş olabileceğini göstermektedir.
Sarayın batısında, hücre sıralarının ortasında üç kubbeli bir cami vardır. Süslemelerle kaplı kırmızı kumtaşı ile kaplıdır. Caminin içi muhtemelen bir zamanlar freskler ve galib kari ile süslenmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Khan, Mohammad Waliullah (1973). Lahore and Its Important Monuments. Department of Archaeology and Museums, Ministry of Education, Government of Pakistan. Erişim tarihi: 14 Haziran 2025.
- ^ a b c d Elisseeff, Vadime (1998). The Silk Roads: Highways of Culture and Commerce. Berghahn Books. ISBN 9781571812216. Erişim tarihi: 14 Haziran 2025.
- ^ a b c d e f g h Saifur Rahman Dar (1988). Elisseeff, Vadime (Ed.). The Silk Roads: Highways of Culture and Commerce (PDF). Berghahn Books. ISBN 9781571812223. 24 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2025.
- ^ Akbari Serai, Lahore, Pakistan orientalarchitecture.com 14 Haziran 2025 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Rogers Kolachi Khan & Associates Pvt. Ltd. (Şubat 2011). "Site Conservation Assessment Report: Jahangir's Tomb Complex, Lahore, Pakistan" (PDF). Global Heritage Fund. 26 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2025.
- ^ Ahmad, Zulfiqar (1988). Notes on Punjab and Mughal India: Selections from Journal of the Punjab Historical Society. Sang-e-Meel Publications. Erişim tarihi: 14 Haziran 2025.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
