El Timur

El Timur
El Timur
Ölüm	Mayıs 1333
Çocuk(lar)ı	Danaşri; Tanggici;

El Timur (Çince: 燕帖木兒; pinyin: Yān Tiēmù'er; Moğolca: ᠡᠯᠲᠡᠮᠦᠷ; ö. 1333) Yuan Hanedanı'nın etnik bir Kıpçak ^[1] görevlisidir. 1328 yılında başkent Hanbalık'ta Tuğ Timur'ü (İmparator Wenzong) Yuan imparatoru olarak tahta çıkaran darbenin arkasında yer almıştır.^[2] Hanbalık'taki restorasyoncular, Tuğ Timur ve El Timur liderliğinde İki Başkent Savaşını kazandılar. Shangdu kuvvetlerinin teslim olmasının ardından Tuğ Timur, Çağatay Han Elçigidey'in desteklediği kardeşi Kutuktu Han (İmparator Mingzong) lehine tahttan çekilmiş ve Hanbalık'ın onu karşılama niyetini duyurmuştur. Ancak Kutuktu, Tuğ Timur'le birlikte bir ziyafet verdikten sadece dört gün sonra aniden ölmüştür; iddiaya göre El Timur, Kutuktu yanlısı yetkilileri tasfiye etmiş ve iktidarı savaş ağalarına vermiştir; bu despotik yönetim Yuan hanedanlığının çöküşüne yol açmıştır.

Kızı Danaşiri, Togon Temür (İmparator Huizong) ile evlenip ona bir erkek çocuk doğurmuş ancak imparator daha çocukken ölmüştür. El Timur'un Tanggici adında da subay olan bir oğlu da vardır.

El Timur hastalandı ve 1333 yılında öldm şve çocukları Danaşiri ve Tanggici daha sonra 1335 yılında eski suç ortağı Merkidli Bayan tarafından öldürülmüştür.^[3]

El Timur, Yuan generali Tutuha'nın (土土哈 [zh]1237–1297) torunudur.

Popüler kültürde

2013–2014 MBC TV dizisi Empress Ki'de Jeon Gook-hwan tarafından canlandırıldı.^[4]

Qurusman'ın torunları

^[5]

Kursman（忽魯速蠻/hūlŭsùmán）
- Baltučaq (班都察/bāndōuchá)
  - Tudγaγ [mn; zh; ja] （土土哈/Tŭtŭhā; توتقاق/Tūtqāq）
    - Taγacar（塔察兒/tǎcháér）
    - Tai buqa (太不花/Tàibùhuā)
    - Čong'ur [mn; zh; ja] （牀兀兒/Chuángwùér; جونكقور/Jūnkqūr）
      - Sevinču buqa（小雲失不花/Xiǎoyúnshī bùhuā）
      - Elči buqa（燕赤不花/yànchì bùhuā）
      - El temür （燕帖木兒/Yàntiēmùér）
        Tangkiš [zh] (唐其勢/Tángqíshì)
        
        Taraqai
        
        Današiri （答納失里/Dānàshīlǐ）
      - Sadun [zh] （撒敦/Sādūn）
      - El tuqar (燕禿哈兒/Yàn tūhāér)
      - Dari (Türkçe/Dálǐ)
      - Bübeqan（潑皮罕/Pōpíhǎn）
    - Berke buqa（別里不花/Biélǐ bùhuā）
    - Temür buqa（帖木兒不花/Tiēmùér bùhuā）
    - Qarči (Çin/huānchā)
    - Yoliγ temür（岳里帖木兒/Yuèlǐ tiēmùér）
    - Dalgurban (断古魯班/Duàngŭlŭbān)

Kaynakça

^ Lane, George (2018). A Short History of the Mongols. Bloomsbury Publishing. s. 183. ISBN 978-1-78076-606-5.
^ Rossabi, Morris (23 Mayıs 2013). Eurasian Influences on Yuan China. s. 170. ISBN 978-981-4459-72-3. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ Atwood, Christopher P. (2004). Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. ISBN 0-8160-4671-9.
^ "Empress Ki: Character Introductions". 3 Kasım 2013. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Louis Hambis (1954). Le chapitre CVIII du Yuan che : les fiefs attribués aux membres de la famille impériale et aux ministres de la cour mongole d'après l'histoire chinoise officielle de la dynastie mongole. Monographies du Tʿoung pao, v. 3. Tableau15, généalogie des princes.

[1] Lane, George (2018). A Short History of the Mongols. Bloomsbury Publishing. s. 183. ISBN 978-1-78076-606-5.

[2] Rossabi, Morris (23 Mayıs 2013). Eurasian Influences on Yuan China. s. 170. ISBN 978-981-4459-72-3. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.

[3] Atwood, Christopher P. (2004). Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. ISBN 0-8160-4671-9.

[4] "Empress Ki: Character Introductions". 3 Kasım 2013. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] Louis Hambis (1954). Le chapitre CVIII du Yuan che : les fiefs attribués aux membres de la famille impériale et aux ministres de la cour mongole d'après l'histoire chinoise officielle de la dynastie mongole. Monographies du Tʿoung pao, v. 3. Tableau15, généalogie des princes.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]