Elektrik makinesi
Elektrik makinesi, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine ya da elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren ve AA gerilimin (alternatif gerilim) düzeyini değiştiren cihazdır. Elektrik makineleri üçe ayrılır:
Jeneratör
[değiştir | kaynağı değiştir]Jeneratör, kullandığı kaynak vasıtasıyla oluşturulan mekanik enerjiyi çıkışında sabit elektrik enerjisi oluşturacak şekilde çeviren cihazdır. Jeneratörler AA jeneratörler ve DA jeneratörler olmak üzere ikiye ayrılır:
AA Jeneratör
[değiştir | kaynağı değiştir]AA Jeneratör, kullandığı enerji kaynağı vasıtasıyla oluşan mekanik enerjiyi AA elektrik enerjisine çeviren cihazdır.
AA jeneratörler şöyle sınıflandırılabilir:
- Asenkron AA jeneratör veya endüksiyon AA jeneratörü, manyetik alan akımı, alan sarımlarında manyetik endüksiyon oluşturulması yolu ile meydana gelen AA jeneratördür.
- Senkron AA jeneratör ise manyetik alan akımı ayrı bir DA akım kaynağı (dış DA kaynağı veya monteli DA kaynağı olabilir) tarafından sağlanan AA jeneratördür.
DA Jeneratör
[değiştir | kaynağı değiştir]DA Jeneratör, kullandığı enerji kaynağı vasıtasıyla oluşan mekanik enerjiyi DA elektrik enerjisine çeviren cihazdır. DA Jeneratörler şöyle sınıflandırılabilir:
- Kümülatif bileşenli DA jeneratörü, hem paralel alanı hem de seri alanı bulunan ve bu iki alanın etkileri birbirlerini güçlendiren DA jeneratörüdür.
- Diferansiyel bileşenli DA jeneratörü, paralel alanı ve seri alanının birbirlerinin etkisini azalttığı DA jeneratörüdür.
- Ayrık uyartımlı DA jeneratörü, alan akısı jeneratörden bağımsız farklı bir güç kaynağı tarafından üretilen DA jeneratörüdür.
- Seri DA jeneratörü, alan devresi armatür ile seri bağlı olan DA jeneratörüdür.
Motor
[değiştir | kaynağı değiştir]Motor, elektrik enerjisini kullanarak mekanik enerji üreten cihazdır. Motor, başlıca iki türe ayrılabilir: AA motoru ve DA motoru.
AA Motoru
[değiştir | kaynağı değiştir]AA motoru girişinde aldığı AA elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren motordur.
AA motoru'nun türleri:
DA Motoru
[değiştir | kaynağı değiştir]DA motoru, doğru akımı mekanik enerjiye çeviren motordur. Ana bileşenleri: stator, rotor, sargılar (alan sargıları ve armatür sargıları) ve komütatör olarak sayılabilir.
DA motoru beş tipte olabilir:
- Bileşik DA motoru
- Mıknatıslı DA motoru
- Ayrık uyartımlı DA motoru, alan devresi ayrık bir sabit gerilim kaynağından beslenen bir DA motorudur.
- Seri DA motoru, alan sarımları nispeten daha az sarım sayısına sahip olan ve armatür devresiyle seri bağlı olan DA motorudur.
- Paralel DA motoru, alan devresinin gücü doğrudan armatür uçlarından aldığı DA motorudur.
DA motorundaki kayıplar, fırça kayıpları, çekirdek kayıpları, mekanik kayıplar ve parazit kayıpları olarak sıralanabilir.
Transformatör
[değiştir | kaynağı değiştir]Transformatör AA gerilimi daha yüksek ya da daha alçak bir düzeye çeviren bazen de izolasyon amaçlarıyla aynı düzeyde geri veren cihazdır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Chapman, Stephen J. 2005. Electrical Machinery Fundamentals. 4th Ed. New York: McGraw Hill.
