Emin Onat
Emin Onat | |
|---|---|
 Anıtkabir'deki Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi'nde yer alan Emin Onat'ın portresi ve biyografisi | |
| Doğum | 1910 |
| Ölüm | 1961 (50-51 yaşlarında) Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Kariyeri | |
| Dalı | Mimarlık |
| Çalıştığı kurumlar | Yüksek Mühendis Mektebi İstanbul Teknik Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Ratip Berker[1] |
Mehmet Emin Onat, (1908 - 17 Temmuz 1961), Türk mimar, akademisyen ve siyasetçiydi. İstanbul Teknik Üniversitesi rektörlüğü, Mimarlar Odası 1 numaralı üyesi ve Demokrat Parti eski İstanbul milletvekiliydi (1954-1957).[2] Türkiye'de çağdaş mimarlığın oluşmasında önemli rol oynamıştır,
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1910 yılında İstanbul'da doğdu. Orta öğreniminin Beyazıd Numune Mektebi ve Vefa Sultanisi'nde tamamladı. 1926'da Yüksek Mühendis Mektebi'ne girdi. 1930'da gösterdiği üstün başarıları nedeniyle üçüncü sınıfta iken, dönüşünde okuluna öğretim üyesi olmak üzere seçilerek Zürih Teknik Üniversitesi'ne gönderildi. Orada Otto Rudolf Salvisberg'in öğrencisi oldu.
1934 yılında mimarlık bölümünden birincilikle mezun olarak yurduna döndü. 1935 yılında Yüksek Mühendis Mektebi mimarlık şubesine doçent olarak atandı ve Prof. Debbe'nin yanında çalışmaya başladı. 1937'de ilk resmi misyonu ve eseri olarak, 1936'da eğitimci olarak katıldığı Yıldız Teknik Üniversitesi için Yıldız Sarayı içinde yerleşke ve şehzadeler dairesinin okul olarak dönüşüm projelerini çizdi ve denetimini yürüttü. 1938'de profesör unvanı alarak Yüksek Mühendislik Mektebinin bir opsiyonu olan mimarlık şubesi şefliğine getirildi. 1942-43 yılında ise Yıldız'da güzel sanatlardan sonra ilk bağımsız mimarlık bölümünü kurdu ve 1944 e kadar yönetti.
1 Mart 1941'de Anıtkabir için açılan uluslararası yarışmaya Mimar Ahmet Orhan Arda ile birlikte katıldı. Hazırladıkları proje 49 proje arasından birinci olarak seçildi. 1944-1953 yılları arasında uygulanan projelerin düzenlenmesini ve inşaatın kontrolünü Orhan Arda ile birlikte yürüttü.
1943'te ordinaryüs profesör oldu. 1944 yılında Yüksek Mühendis Mektebi, İstanbul Teknik Üniversitesine dönüştürülünce yeni oluşturulan Mimarlık Fakültesi'nin ilk dekanlığına seçildi. 1946'da Royal Institute of British Architects'e onursal üyesi seçildi. 1950-1953 yılları arasında İTÜ'nün rektörlüğünü yaptı. 1956 yılında Hannover Üniversitesi 125'inci yıldönümü nedeni ile seçtiği 6 yabancı ilim ve sanat adamı ile birlikte Emin Onat'a onursal doktorluk unvanı verdi. 1953 yılında Uluslararası Mimarlar Birliği'nin (İngilizce: International Union of Architects) Türkiye bölümünü oluşturdu.
Emin Onat, akademik kariyeri dışında başta Anıtkabir olmak üzere çalışmaları şöyle özetlenebilir:
Yıldız Teknik Okulu Binası (1937) Hamidiye ve Mahmudiye, Kepirtepe Köy Enstitüleri (1941-1942, Leman Tomsu ile), İstanbul Göztepe Villa Meral (1941), Ankara Atatürk Anıt-Kabir (1942-1953, Orhan Arda ile), İstanbul Moda Emin Onat Evi(1944), İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakülteleri (1944, Sedat Hakkı Eldem ile), Bursa Vali Konağı (1945-1946), Bursa Uludağ Sanatoryumu (1946, Leman Tomsu ile), Bursa Yapı ve Kredi Bankası (1948), İTÜ Taşkışla Binası değişim ve onarımı (1950, Paul Bonatz ile), İstanbul Emin Onat'ın Annesinin Evi (1951), Ankara Kavaklıdere Cenap And Evi (1952), Ankara Zafer Meydanında Gazino (1952), Ankara Çankaya Cumhurbaşkanlığı Sekreterlik Binası (1953), İstanbul Taksim Mete Caddesinde apartman (1955), İstanbul Sanayi Kalkınma Bankası (1955), İstanbul Nişantaşı Yüksel Apartmanı (1955), Ankara Hayat Apartmanı (1956), Ankara Emniyet Sarayı (1956), İstanbul Moda Sporel Apartmanı (1956-1957), İstanbul Moda Marmara Apartmanı (1956-1957), İstanbul Moda Deniz Kulübü (1956-1957), İstanbul Gümüşsuyu Büro Binası (Devres Han) (1961)
Demokrat Parti'den 10'uncu dönem İstanbul milletvekilliği yapmıştır.[3]
Mimarlar Odası ilk ve 1 numaralı üyesi Ordinaryüs Profesör Halid Emin Onat, 17 Temmuz 1961'de geçirdiği kalp krizi sonunda ölmüştür.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
- Yıldız Teknik Okulu Binası dönüşüm projeleri (1937)
- Köy Enstitüleri Hamidiye ve Mahmudiye, Kepirtepe (1941-1942, Leman Tomsu ile)
- Villa Maral, Göztepe, İstanbul (1941)
- Orhan Arda'yla birlikte tasarlayıp uyguladığı Anıtkabir (1942-1953)
- Emin Onat Evi, Moda, İstanbul (1944)
- Sedad Hakkı Eldem ile birlikte tasarladığı İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi (1944), Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi (1947) ve İstanbul Adalet Sarayı (1949)
- Vali Konağı, Bursa (1945-1946)
- Uludağ Sanatoryumu, Bursa (1946, Leman Tomsu ile)
- Yapı ve Kredi Bankası, Bursa (1948)
- Taşkışla değişim ve onarımı (1950, Paul Bonatz ile)
- Emin Onat'ın Annesinin Evi, İstanbul (1951)
- Cenap And Evi, Kavaklıdere, Ankara (1952)
- Gazino, Ankara Zafer Meydanında (1952)
- Cumhurbaşkanlığı Sekreterlik Binası, Çankaya, Ankara (1953)
- Apartman, Taksim Mete Caddesi, İstanbul (1955)
- Sanayi Kalkınma Bankası, İstanbul (1955)
- Yüksel Apartmanı, Nişantaşı, İstanbul (1955)
- Hayat Apartmanı, Ankara (1956)
- Emniyet Sarayı, Ankara (1956)
- Sporel Apartmanı, Moda, İstanbul (1956-1957)
- Marmara Apartmanı, Moda, İstanbul (1956-1957)
- Moda Deniz Kulübü, İstanbul (1956-1957)
- Devres İş Hanı, Gümüşsuyu, İstanbul, (1961)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mathematics Genealogy Project - Emin Onat". 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018.
- ^ "TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KATALOĞU". www.tbmm.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-12-10.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 100 Yılda İki Mimar: Emin Onat ve Sedad Hakkı Eldem Sempozyumu. İstanbul: Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi. 2010. ISBN 9944898880.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ARKİV'de Emin Onat
- Mimarlık Müzesi 26 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Emin Onat'ı anma 14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1910 doğumlular
- 1961'de ölenler
- 20. yüzyıl Türk mimarları
- İstanbul Teknik Üniversitesi rektörleri
- Türk ordinaryüs profesörler
- Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler
- İstanbul Teknik Üniversitesinde öğrenim görenler
- 147'ler
- İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi dekanları
- TBMM 10. dönem İstanbul milletvekilleri
- TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu
- Demokrat Parti (1946) mensubu siyasetçiler
- 20. yüzyıl Türk siyasetçileri
- Vefa Lisesinde öğrenim görenler
- TÜBİTAK Hizmet Ödülü Alanlar
- ETH Zürih'te öğrenim görenler