Emishi
Emishi (Japonca: 蝦夷; "karides barbarları"), çağdaş kaynaklarda michi no oku (道の奥 "yolun en derin kısmı") olarak anılan, özellikle Tōhoku bölgesinde olmak üzere Honshū'nun bazı bölgelerinde yaşayan eski bir etnik gruptur.
Literatürde Emishi'nin dış kaynaklarla doğrulanabilen ilk sözü, Çin kayıtlarında mojin ("kıllı insanlar") olarak anıldığı MS 5. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Bazı Emishi kabileleri, Asuka, Nara Dönemi ve erken Heian dönemlerinde çeşitli Japon imparatorlarının yönetimine direndi.
Emishi'nin kökeni tartışmalıdır. Genellikle Jōmon halkının bazı kabilelerinden geldikleri düşünülmektedir. Bazı tarihçiler onların Aynu halkıyla akraba olduklarına inanır, ancak diğerleri bu teoriye katılmaz ve onları tamamen farklı bir etnik köken olarak görür.[1] Son kanıtlar, Kuzey Honshū'da yaşayan Emishi'nin birkaç farklı kabileden (Aynu, Yamato olmayan Japonlar ve karışık insanlar dahil) oluştuğunu, birleştiklerini ve Yamato İmparatorluğu'nun genişlemesine direndiklerini göstermektedir. Emishi'nin çoğunluğunun, tarihi Izumo lehçesine benzer şekilde farklı bir Japonca konuştuğu ileri sürülmektedir.[2]
Ayrıca, Emishi arasında Tunguz halkları olduğuna veya Emishi'nin kendilerinin, Japonca konuşan Izumo göçmenlerini özümseyen Amur bölgesinin Tunguz kökenli bir popülasyonundan kaynaklandığına dair artan kanıtlar bulunmaktadır.[3]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Emishi’ye dair ilk kayıt, 478 yılında derlenen Çin kaynağı Song Kitabı’nda görülür. Burada onlardan “kıllı insanlar” (毛人) olarak söz edilir. Kitapta, Beş Wa Kralı’ndan biri olan Kral Bu’nun raporuna dayanarak, “Doğu’daki 55 ‘kıllı insan’ (毛人) krallığı”ndan bahsedilir.[4]
“Emishi” sözcüğünün Japonca’daki ilk kaydı ise 720’de derlenen Nihon Shoki’de geçer. Burada sözcük, emi1si[5] için fonetik bir yazım olan 愛瀰詩 şeklinde görülür (ayrıca bkz. Eski Japonca).[6] Bu kayıt, İmparator Jimmu dönemindendir ve Jimmu tahta çıkmadan önce, ordusunun bir grup Emishi’yi mağlup ettiğini anlatır.[7] Nihon Shoki’ye göre, İmparator Keikō döneminde Takenouchi no Sukune, Doğu Japonya’daki Hitakami no Kuni (日高見国)’de yaşayan Emishi’nin boyunduruk altına alınmasını önermiştir.[8][7]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Emishi, farklı kabilelerden oluşuyordu. Bu kabilelerden bazıları Japonlarla ittifak kurarken (bu kabilelerden “fushu” ve “ifu” olarak söz edilir), diğerleri ise düşmanlığını sürdürdü (“iteki” olarak adlandırılırlar).[9]
8. yüzyılda Emishi’yi boyunduruk altına almak için yapılan ilk büyük girişimler büyük ölçüde başarısız oldu. İmparatorluk orduları, Çin anakarasındaki ordular temel alınarak düzenlenmişti; ancak bu düzenli yapılar, Emishi’nin uyguladığı gerilla taktikleri karşısında etkisiz kaldı.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Aston, W.G., trans. Nihongi: Chronicles of Japan from the Earliest Times to AD 697. Tokyo: Charles E.Tuttle Co., 1972 (reprint of two volume 1924 edition), VII 18. Takahashi, Tomio. "Hitakami." In Egami, Namio ed. Ainu to Kodai Nippon. Tokyo: Shogakukan, 1982.
- ^ Boer, Elisabeth de; Yang, Melinda A.; Kawagoe, Aileen; Barnes, Gina L. (2020). "Japan considered from the hypothesis of farmer/language spread". Evolutionary Human Sciences (İngilizce). Cilt 2. doi:10.1017/ehs.2020.7. ISSN 2513-843X.
- ^ Yiengpruksawan, Mimi Hall (31 Mart 2020). Hiraizumi: Buddhist Art and Regional Politics in Twelfth-Century Japan (İngilizce). BRILL. ISBN 978-1-68417-313-6.
- ^ "宋書/卷97 - 维基文库，自由的图书馆". zh.wikisource.org (Çince). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2025.
- ^ Oxford NINJAL Corpus of Old Japanese (ONCOJ), List of Words, entry "emisi"
- ^ 1988, Japonca: 国語大辞典（新装版） (Kokugo Dai Jiten, Revised Edition) (in Japanese), Tōkyō: Shogakukan, Emishi (蝦夷) entry available online here
- ^ a b 朝廷軍の侵略に抵抗 (Japonca). Iwate Nippo. 24 Eylül 2004. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ Aston, W. G., trans. Nihongi: Chronicles of Japan from the Earliest Times to AD 697. Tokyo: Charles E. Tuttle Co., 1972 (reprint of two-volume 1924 edition), VII 18. Takahashi, Tomio. "Hitakami". In Egami, Namio ed. Ainu to Kodai Nippon. Tokyo: Shogakukan, 1982.
- ^ Takahashi 1986, ss. 110–113.
- ^ Farris 1992, s. 117.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Who Were the Emishi? 28 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Conquest of Emishi 26 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ainu Origins from the Field Museum of Natural History site 28 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Emishi: a more in-depth interpretation of recent research
- Aterui the Great 28 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
