Engizisyon Tarihi
| Yazar | Ziya Paşa |
|---|---|
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
| Dil | Osmanlı Türkçesi |
| Konular | Engizisyon, din ve siyaset, insan hakları |
| Türler | Tarih, çeviri |
Engizisyon Tarihi, Ziya Paşa tarafından 1882 yılında Fransızcadan Osmanlı Türkçesine çevrilmiş tarihî bir eserdir.[1] Kitap, 15. yüzyılda İspanya'da kurulan Engizisyon Mahkemeleri'nin kuruluşu, işleyişi ve özellikle Yahudilere yönelik uygulamaları konu almaktadır.[2]
Konu
[değiştir | kaynağı değiştir]Eserde, İspanyol Engizisyonu'nun dinî ve siyasî amaçlarla bir baskı aracı olarak nasıl kullanıldığı ele alınmaktadır. Engizisyon mahkemelerinin işkence yöntemleri, halk üzerindeki etkisi ve Katolik Kilisesi'nin otoriter yapısı detaylı biçimde aktarılmaktadır. Çeviri, Fransız tarihçiler Cheruel ve Lavallée’nin çalışmalarına dayanmaktadır. Ziya Paşa'nın dil ve anlatım tarzı, Tanzimat dönemi düşünsel atmosferini yansıtmaktadır. Metin, sadece tarihsel bir süreci aktarmakla kalmaz; aynı zamanda dinî bağnazlık ve otoriter yönetim anlayışına yönelik dolaylı eleştiriler de içermektedir. Bu yönüyle eser, Tanzimat aydınlarının Batı ile kurduğu entelektüel ilişkiyi ve Aydınlanma düşüncesine olan ilgilerini yansıtmaktadır.[3]
Önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]''Engizisyon Tarihi'', Osmanlı aydınlarının Avrupa tarihine ve özgürlük düşüncesine duyduğu ilgiyi yansıtan önemli bir çeviri eserdir. Ziya Paşa’nın din, devlet ve birey ilişkilerine yönelik görüşleri bu eser aracılığıyla dolaylı biçimde ortaya konulmuştur. Eser, Tanzimat dönemi edebiyatı içerisinde Batı etkisiyle kaleme alınmış çeviri tarih kitapları arasında yer almaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "ZİYA PAŞA". Türk Maarif Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2025.
- ^ "ZİYÂ PAŞA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2025.
- ^ "1875 Yılına Kadar Türk Edebiyatında Endülüs". 4 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2025.