Enine dalga
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mayıs 2015) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Enine dalga, enerji transferi doğrultusuna dik olarak, titreşim hareketi yaparak ilerleyen bir dalga türüdür. Eğer enine dalga pozitif x-yönünde hareket ediyorsa dalganın titreşimleri aşağı ve yukarı şekilde y-z düzleminde hareket ediyordur. Işık, enine dalgalara bir örnektir. Maddedeki enine dalgalar ise, ortamda dalganın aldığı mesafe, dalganın yayılma doğrultusuna diktir. Havuzda oluşabilecek hafif dalgalanma ve ipteki dalgalanma enine dalgaların zihnin kolayca canlandırabildiği örneklerdendir.
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Enine dalgalar yayılma doğrultusuna dik olarak titreşim hareketi yapan dalgalardır. Eğer ipin veya bir metal şeridin bir ucunu tutturup diğer ucunu elinize alırsanız, elinizi indirip kaldırdığınızda enine bir dalga yaratabilirsiniz. Ayrıca elinizi bir taraftan diğer tarafa hareket ettirdiğinizde de yine dalga hareketini başlatmış olursunuz. Bu önemli bir noktadır. Dalga hareketinin gerçekleşebildiği iki bağımsız doğrultu vardır. (Yukarıda bahsedilen y ve z doğrultuları). Aynı zamanda bütün dalga türlerinde de bulunan ve tepelik çukurluk olarak da bilinen dalga karınları vardır.
Polarize edilmiş dalgalar
[değiştir | kaynağı değiştir]
İp örneğine devam ettiğimizde eğer elinizi dikkatli bir şekilde saat yönünde dairesel olarak hareket ettirirseniz, sol sarmal olarak tanımlanan dalgalar başlatmış olursunuz. Aynı şekilde eğer elinizi saat yönünün tersi yönünde dairesel olarak hareket ettirirseniz, sağ sarmal oluşacaktır. Bu iki doğrultulu eşzamanlı devinim fenomenleri, suyun yüzeyinde yaratacağınız çeşitli dalgaların ötesine geçer. Genellikle ipte oluşan dalgalar iki boyutludur. İki boyutlu enine dalgalar kutuplaşma adı verilen bir fenomeni gösterir. Elinizle(örneğin aşağı ve yukarı) çizgisel olarak oluşturduğunuz bir dalga çizgisel polarize dalgadır ve bu özel bir durumdur. Bir başka özel durum ise, elinizle daire çizdiğinizde oluşturduğunuz dairesel polarize dalgadır. Eğer oluşturduğunuz şekil ne tam çizgisel ne de tam dairesel ise, oluşturduğunuz dalga eliptik polarize dalga olacaktır.
Elektromanyetik dalgalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Elektromanyetik dalgaları gözlemlemek biraz daha zor olmasına rağmen, onlar da aynı şekilde davranır. Elektromanyetik dalgalar da enine dalgalar gibi iki boyutlu dalgalardır. Işın teorisi, dalga teorisine ihtiyaç duyan dağılım gibi fenomenleri tanımlamaz, dalga teorisi dalganın fazlarını içerir. Optikteki ışık ışınlarını, idealleştirilmiş, dar radyasyon ışınları olarak düşünebilirsiniz. Işınlar, optiksel bir sistem tarafından oluşturulan ışığın yayılımını modellemek için kullanılır. Işın izleme teknikleriyle sistem tarafından hesaplanarak yayılan ışınlar, gerçek ışığın ayrık ışınlara bölünmesiyle oluşur. Bir ışık ışını eğri veya çizgisel olabilir ve ışığın dalga yüzüne diktir.(Böylece dalga vektörüyle aynı doğrultudadır.) Geometrik optik ışınlarının optiksel sistemden nasıl yayıldığını tanımlar.
Bu iki boyutlu nitelik elektromanyetik dalganın iki bileşeni olan elektrik ve manyetik alan bileşenleriyle karıştırılmaması gerekir. Bu bileşenler elektromanyetik dalga diyagramında gösterilmektedir. Işık dalga diyagramı çizgisel kutuplaşmayı gösterir. Bütün bu alanlar -elektrik ve manyetik- ipte oluşan dalgalar gibi,,iki boyutlu enine dalga davranışı sergiler.
Enine dalga hareketi aynı zamanda çizgisel kutuplaşma örneğinde de gösterilmiştir. (Suyun yüzeyinde oluşan dalga)
