Enver Uzun

Enver Uzun
Doğum	18 Haziran 1958 Trabzon, Türkiye
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye

Enver Uzun (d. 18 Haziran 1958; Akçaabat, Trabzon, Türkiye), edebiyat eleştirmeni, folklor araştırmacısı, akademisyen, çevirmen, yazar ve gazeteci. Filoloji doktorasını 1997'de tamamlayan Enver Uzun, aynı zamanda Azerbaycan Yazarlar Birliği üyesidir.

Hayatı

18 Haziran 1958'te Trabzon'a bağlı Akçaabat kazasının Dumankaya köyünde doğmuştur. İlkokulu (17 Mayıs 1969) ve ortaokulu (16 Eylül 1973) Akçaköy’de tamamlayan Uzun, lise öğrenimini de Trabzon’da tamamlamıştır (30 Haziran 1976). Hemen akabinde üniversite tahsiline başlamış ve Trabzon Fatih Eğitim Fakültesi Türkçe Bölümü'nden 11 Mayıs 1980 tarihinde mezun olmuştur. Askerlik hizmetini 1982'de Isparta'da kısa dönem olarak yerine getirmiştir. Aynı yıl askerden döndükten sonra öğretmen olarak hizmet vermeye başlamıştır.

Yüksek lisans eğitimini ise 30 Haziran 1992'de Eskişehir Anadolu Üniversitesi'nde tamamlamıştır. 25 Ekim 1993 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Bakü TC.Türk Eğitim Müşavirliği'nde Azerbaycan'da Türk okullarının kurulması amacıyla görevlendirilmiştir.

1993 yılında kaydolduğu Azerbaycan İlimler Akademisi Nizami Gencevi Edebiyat Enstitüsü doktora programında Prof. Yaşar Karayev'in rehberliğinde öğrenim gördükten sonra (Diğer hocaları; Prof. Akşin Babayev, Prof. Bekir Nebiyev, Prof. Rafael Hüseynov, Prof. Veli Osmanlı, Prof. Asadulla Asadullayev, Porf. Şamil Gurbanov) “Hüseyin Cavid'in Bedii Yaratıcılığında Türk Edebiyatı Muhidi” adlı tezini 1997 yılında savunup edebiyat doktoru unvanını almıştır.

1982 yılında başladığı öğretmenlik mesleğinden 2023 yılında emekli olmuştur.

Çalışmalarını ağırlıklı olarak Azerbaycan edebiyat ve folkloru ağırlıklı üzerine gerçekleştirse de günümüzde büyük ölçüde Türk Dünyası edebiyat ve folkloru üzerine sürdürmektedir. Uzun, 1980'den itibaren daha Sovyetler Birliği ayakta iken Ortak Türk Edebiyatı üzerine çalışmaya başlamıştır. Bu çalışmaları onun edebiyat ve folklor alanında tanınır ve önde gelen bir ismi haline gelmesini sağlamıştır.

Eserleri

Kitaplar

• Köroğlu, “Eser Ofset”, Trabzon 1997, 206s. (Köroğlu'na dünya edebiyatından, özellikle Rusça kaynaklar perspektifinden bakılmıştır).
• Ali Şîr Nevai Hakkında Rivayetler, İstanbul 1998. 126s. (Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 99, İstanbul 1995, s.185-232.// Sayı 101, İstanbul 1996, s.159-188 ‘da tefrika şeklinde yayınlandı).
• Zerdüşt ve Ateşperestlik, “Eser Ofset”, Trabzon 1998. 142s. (Zerdüşizmin tarihi sürecini mekan ve felsefi yönden bir almanak şeklinde ele alır).
• Hüseyin Cavid ve Türkiye Edebiyatı, “Güneş Neşriyatı”, Bakü 1999. 168s. (Bakü'de yayınlandı. Azerbaycan romantik şair ve dramaturgu H. Cavid'in felsefesi ve edebi yaratıcılığının oluşmasında Türk edebiyatı ve yazarlarının etkisini anlatır. Kitap aynı zamanda Enver Uzun'un ilk biyografik çalışmasıdır.)
• İran Türk Edebiyatında Başkaldırı, “ Şefak Matbaacılık”, İstanbul 1999 /2006. 108s. (İran tarih-edebiyat ve özgürlük mücadelesinin edebiyattaki yansıması ele alınır)
• 100 Güney Azerbaycan Şairi, “Eser Ofset”, Trabzon 2000. 125s. (İran'da 100 Türk şairine ait küçük seçkidir.).
• Rusya'nın Erzurumdaki Başkonsolosu Mayevski'nin Hatıraları, (Aktarma), “Trabzon. Türkocağı Yayını, No.10”, Trabzon 2001. 35s. (Azerbaycan Türkçesinden aktarılan eser Rus Kars konsolosunun hatıratı şeklindeki bir küçük cep kitapçığıdır. Eserde Ermenilerin Türkiye'de yaptıkları çirkinlikler ifade edilir. Ön sözünü Bahtiyar Vahapzade yazmıştır.)
• Güney Azerbaycan Basın Tarihi (1816-2002), “Trabzon Türkocağı Yayını, No.15”, Trabzon 2003. 192s. (İran Türk basını adına ilk deneme çalışmamdır. İçerisinde Türkiye, İran, Azerbaycan, Hindistan, Amerika, Kanada, İsveç, Almanya'da çıkarılmış gazete ve dergilerden oluşur. 311 gazete ve derginin 64'ü dergi olup, muhacerette çıkmış olan gazete ve dergi sayısı 42 dir.)
• Trabzon Tarihi, “Eser Ofset”, Trabzon 2003. 184s. (F. İ. Uspenski'nin Rus işgali yıllarında Rus ordusuyla Trabzon gönderilen heyetin başkanı olup, Trabzon'da eski eserler üzerine yapılmış olan arkeolojik çalışmalar sonucu oluşturduğu Trabzon tarihi ile alakalı Rusça kitabından tercüme).
• Asistanların Aşkı (Roman), “Türksesi Yayıncılık”, Trabzon 2003. 200s. (Türksesi Gazetesinde tefrika şeklinde yayınlandı).
• Panaret'in Trabzon Tarihi, “Eser Ofset”, (Çeviri), Trabzon 2004,106s. (Bu eser da M. Panaret'in 1905 yılında Moskova'da Mihail Panaretin Rusça yayınlanmış “Trabzon Hronikası” adıyla yayınlanmış eserden tercüme edilmiştir. Trabzon tarihi ile ilgili tutulmuş ilk resmi kayıtları içermektedir).
• Akçaabat Yer Adları, “Akçaabat Belediyesi Yayını No.1”, Trabzon 2004 / 2005. 134s. (Akçaabat'ın köyleri ile ilgili etimolojik-toponomik çalışmasını içermektedir, ilk baskısı Darıca belediyesi tarafından yapılmış olup 2. baskısı özel baskıdır.)
• Ermenistan'ın Ortaya Çıkışı (terc.), Trabzon 2005, 29s. (Eser Rusçadan günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Küçük hacimli cep kitapçığı şeklindedir).
• Trabzon'da Sinema Kültürü, “Eser Ofset”, Trabzon 2006. 123s. (Trabzon kökenli, sinema sanatçısı, yönetmenler, makinistlerin biyografileri yanında Trabzon'da sinemanın tarihsel serüveni ve sinema binaları ile alakalı bir çalışmadır)
• İran Türk Folkloru, “Eser Ofset”, Trabzon 2007. 125s. (İran Türk folkloru ile alakalı bir çalışmadır).
• Trabzon Yer Adları, “Çelepler Matbaaçılık”, Trabzon 2007. 440s. (Bir bütün olarak Trabzon'un tüm kazalarındaki 700'den çok köy // toponim, oronim ve hidronim// adının etimolojik incelemesi yapılmıştır)
• Azerbaycan Muhaceret Edebiyatı, (Aktarma), “Avrupa Yakası Yayınları,”İstanbul 2007, 224s. (Vagıf Sultanlı’nın Türkiye’de yayınlanmış bu kitabı Azerbaycan Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılmıştır).
• Rus İşgal Komutanı S. R. Mintslov’un Trabzon Günlüğü, “Eser Ofset”, (Çeviri), Trabzon 2008. 223s. (Bu eser 1916-18 yılları arasında Trabzon'u işgal etmiş Rus askerlerinin komutanının tuttuğu günlüktür. Eser Berlin'de “Trabzon’da yaşadıkları ve gördüklerini anlattığı “Trabzon Epopesi” adıyla yayınlanmış olup ancak yayın tarihi yoktur. Bu hatırat toplusunun bir kısmı da Trabzon işgaliyle ilgilidir, Çeviri Berlin nüshasının orijinal Rusça baskısından gerçekleştirilmiştir. Kitabın basıldığı matbaa adresi olarak “Berlin SW 68, AlteJakobstr. 129” yazılıdır.)
• İşgal Yıllarında Trabzon'da Rus Askeri Gazetesi VoennıyListok, “Eser Ofset”, Trabzon 2008. 120s. (Bu eser, Trabzon'un Rus işgali sırasında Trabzon'da Rusların Rusça çıkardıkları toplam 320 sayılık gazetede yer alan Trabzon ile doğrudan ilgili makaleleri ve aynı zamanda o dönem Trabzon'da 1917 yılında Rusça olarak 100 adet basılmış olan “TrapezuntskiyVoennıyListok” adlı kitabın da tercümesidir. Tercüme edilen bu kitapta Trabzon ile alakalı 22 makaleye yer verilmiştir).
• Rus Hesabatlarında Trabzon (1916-1918), “Eser Ofset”, Trabzon 2009. 90s. (Eser, Mor Taka yayınlarınca neşredilmiştir.Eser, Rus işgali sırasında başta Uspenski olmak üzere gönderilmiş bilim heyetinin Trabzon'da yaptıkları çalışmaların hazırlamış oldukları askeri raporlardan oluşmaktadır. Söz konusu bu raporlar Rus İlimler Akademisinin resmi yayın organlarından “İzvesitiya Akademi Nauk” da Rusça yayınlanmıştır, Kitap içerisinde toplam 11 rapor yer almaktadır).
• Köroğlu, “Nedaye Şems,” Tebriz 2009, 260s. (Eser Tebriz'de Daryuş Aşuri'nin Farsçaya tercümesi ile yayınlandı.).
• Hatıralarla Ali Rıza Yıldız, “Eser Ofset”, Trabzon 2009, 84s. (Şairin ölüm yıldönümü için hazırlanmış bir kitaptır.)
• Mehmedlu Abbasi (Makaleler Mecmuası), “Eser Ofset”, Trabzon 2009, 130s. (İran Türk edebiyatı için önemli olan şair, araştırmacı ve siyaset adamı Abbasi ile alakalı biyografik bir eser olup Abbasi literatüre bu kitap ile geçmiş, İran Türk edebiyatı bilinmeyen bir sanatçısına kavuşmuştur).
• Ruhun Ağrıları, (Aktarma), “Avrupa Yakası Yayınları,” İstanbul 2009. (Vagıf Sultanlı'nın Türkiye'de yayınlanmış bu kitabı. E. Uzun tarafındanAzerbaycan Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılmıştır).
• Kur'anı Kerim ve Etnikler, “Eser Ofset”, Trabzon 2010, 116s. (Kitap yayına hazırlanırken, kitapta verilmiş ayetlerdeki eksiklik ve boşluklar Enver Uzun tarafından yeniden düzenlenip doldurulmuştur.).
• Bir Ömrü Yazdım, Trabzon 2011, 218s. (Biyografi türünde hazırlanan eser, Trabzon gazetecilerinden Aydın Akdeniz hakkında yazılmış tek kitaptır. Kitap Akdeniz'in Türksesi Gazetesinde yayımlanmış makalelerinden bir seçkidir).
• İran İzlenimlerim, Trabzon 2011, 120 s. (Bu eser aynı zamanda bir seyahatname niteliğinde olup, İran'ın tarih-coğrafya kültür ve medeniyeti ile alakalı bilgi ve resimleri içermektedir).
• Trabzon Üzerine Notlar, Trabzon 2011, 178 s. (Bu çalışmada uluslararası sempozyumlar ve akademik dergilerde yayınlanmış olan Trabzon ile alakalı makaleler bir araya getirilmiş ve resimlenmiştir).
• Trabzon'a Adanmış Bir Ömür (R. Karaağaçlı), Trabzon 2012, 216s. (Biyografi türünde hazırlanan çalışmadır. Trabzon gazeteciliğinin önde gelen duayenlerinden olan Karağaçlıhakkında yazılmış tek kitaptır. Kitap Karağaçlı'nın değişik gazetelerde yazmış olduğu makaleler seçkisidir.)
• İran Türk Basının 200 Yılı (1814-2014), “Eser Ofset”, Trabzon 2014, 432s. (Bu eser aslında İran Türk Matbuatının 2. baskısı niteliğindedir. İçerisinde İran'a ait 1814-2014 yıllarına ait 1035 gazete ve dergi hakkında bilgi mevcut olup, bu matbuat organlarının 667 adetinin resmi vardır. Gazetenin giriş kısmının 15 sayfalık bölümü İran matbuatının tarihçesini anlatmakta, sonra matbuat organları hakkında bilgi verilmektedir).
• Dumankaya Monografyası,”Mortaka Yayınları”, Ankara 2014, 200s. (Kendi köyü ile ilgili ilk monografi çalışmasıdır).
• Trabzon İmparatorluğunun Tarihi, “Kültür Bilimleri Akademisi Yayınları”, (Çeviri), İstanbul 2016, 960s. (Kültür Bilimleri Akademisi tarafından yayınlanmış olan bu çalışma Rusçadan günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Esasen 618 sayfa olan bu eserin çevirisi 5 yıl sürmüştür. Eser Trabzon salnamesi niteliğindedir. Trabzon tarihi ile alakalı hazırlanmış en ciddi ve en kapsamlı çalışmadır.Küçük punto (10 punto) 960 sayfadan ve 18 ayrı bölümden oluşmaktadır).
• Mirze Tağı Ref'et Han, “Eser Ofset”, Trabzon 2017, 134s. (İran Türk edebiyatının az tanınmış şairlerinden olan Ref'et Han ile ilgili bu çalışma biyografi çalışmasıdır. Bu biyografinin bir kısmını Trabzon oluşturması esere farklı bir boyut kazandırmıştır.)
• Güney Azerbaycan'ın Doğusundaki Yer Adları, (Aktarma), İstanbul (?), 194s. (Galibe Gültekin'e ait bu eser Azerbaycan Türkçesinde Türkiye Türkçesine aktarılmış ve İstanbul'da yayınlanmıştır. Kitabın yayım tarihi yoktur.)
• İran Türk Halk Ritüelleri, Meydan Temaşaları... (baskıda)