Esma Ertel
| Esma Ertel | |
|---|---|
| Etkin yıllar | 2009-günümüz |
| İlişkili hareketler | Baba Zula Mehmet Levent Akman Murat Ertel |
Esma Ertel (d. 18 Şubat 1984, Ankara), Türk kadın şarkıcı, söz yazarı, yazar ve küratör.
Müzik, dans, yazarlık, yönetmenlik gibi farklı alanlarda üretimleri olan bir sanatçıdır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Alevi-Bektaşi kültürünün içinde semah ile cem tören ve kavramları ile büyüdü.[kaynak belirtilmeli] 2009 yılından itibaren BaBa ZuLa ile birlikte sahne aldı. BaBa ZuLa dışında Mavi Güneş 69, Otoji Ray, Eat Static, Compro Oro, Red Axes ve Dirtmusic adlı gruplarla birlikte sahne aldı. Dünyanın birçok ülkesinde ve uluslararası festivallerde dans etti.
2018'den itibaren BaBa ZuLa, Compro Oro ve Dirtmusic'te vokal yaptı. Dirtmusic'in "Bu bir rüya" ve "Bi de Sen Söyle" isimli şarkılarının iki videosunun yönetmenliğini yaptı. Grubun "Live" (2018) albümünün kapağını da tasarladı.
2012'de evlendiği eşi Murat Ertel'in 1969'da henüz bir çocukken kurduğu Mavi Güneş grubunu onunla birlikte 2019'da Mavi Güneş 69 adıyla yeniden kurdu. Bu grupta saz çaldı, şarkı söyleyip dans etti.[1] Grubun ilk 45'liğindeki "3 Çember" ve "Yafta" şarkılarının hem sözlerini yazdı hem de bestelerini yaptı.[2] Çift, şarkıları iki çocuğu ile birlikte yorumlayıp kaydetti.
BaBa ZuLa’nın Derin Derin (2019) albümünde yer alan "Haller Yollar" şarkısının söz ve bestesini Murat Ertel ile birlikte yaptı.
Sanat yönetmeni, tasarımcı ve küratör olarak çeşitli çalışmalarda yer aldı. Derin Derin albüm kapağında Mengü Ertel’in eseri üzerine çizimler yaptı ve albümün sanat yönetmenliğini üstlendi. Uzelli Elektro Saz (1974-1986) albümünün küratörlüğünü ve sanat yönetmenliğini Murat Ertel ile birlikte yaptı.
Tasarımcı Mengü Ertel'in evindeki bir çekmecede bulunan Cihat Burak'a ait 80 kadar deseni bir araya getiren "Dostun Çekmecesinden" (2019) adlı kitabın sanat yönetmenliğini üstlendi; 2019'da Ankara'da açılan Dostun Çekmecesinden adlı serginin küratörlüğünü Oğuz Erten ile beraber yaptı.[3][4]
Mengü Ertel'in çekmecesinde bulunan, Mehmet Güleryüz’ün 1968'de çizdiği resimlerin verdiği ilhamla 2020 yılında “Dünya Çocuklarına Günaydın” isimli çocuk kitabını yazdı.[5] Kitap, Doğan Kitap’tan normal ve özel baskı olarak yayınlandı.
2020'de Belçikalı asit caz grubu Compro Oro ve Murat Ertel ile “Simurg” isimli bir konsept albüm yayınladı. Albüm, Bandcamp tarafından yılın en iyi caz albümlerinden biri olarak değerlendirildi.[6]
Avrupa Birliği'nden aldığı destekler ile çocuk hakları üzerine stop motion animasyonlar ve kısa filmler yaptı ve yayınladı.
BaBa ZuLa’nın Hayvan Gibi (2020), Moğollar grubunun Anatolian Sun adlı albümlerinin kapak tasarımlarını Murat Ertel ile birlikte üstlendi.
Dirtmusic grubunun Hum Hum ve Western Lands adlı şarkılarına söz yazdı ve vokal yaptı (2022). İstanbul'daki Populist adlı mekanda Sinem Beşer ile DJ'lik yaptı (2022). BaBa ZuLa ile birlikte sessiz filmlere theremin çalarak müzik yaptı (2022). Anadolu saykedelik müziğinin öncüleri ve genç İngiliz müzisyenleri İstanbul ve Londra'da verecekleri konserlerde bir araya getiren Air Anatolia adlı proje kapsamında, iki şarkıda Londra Caz Festivali'nde ve İstanbul'da dans etti ve vokal yaptı (2022).
Türkiye'nin 7 bölgesinden farklı etnik kökenlere mensup kadınlarla (İç Anadolu'dan Aleviler, Karadeniz'den Türkmenler, Ege'den Yörükler, Marmara'dan Ermeniler, Akdeniz'den Arap Alevileri, Doğu'dan Azeriler ve Güney Doğudan Süryaniler) 7 Fark 7 Tad 7 Türkü isimli bir belgeseli tasarlayıp yönetti.[7]
2023'te Genjah ve Murat Ertel ile birlikte ‘Asya Velvele Dub' isimli bir şarkıyı tekli olarak yayınladı.
Dış Bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mavi Güneş 69'la "3 Çember / Yafta" üzerine: "Güneş mavi de olur!"". plakmecmuasi.com. 1 Temmuz 2019. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Mavi Güneş 69'un "45'lik çıktı partisi", Bant Mag. Havuz'da". bant mag. 10 Kasım 2021. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Çekmece de çekmeceymiş ha!". Cumhuriyet Gazetesi. 31 Mayıs 2019. 11 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ Yetkin Nural, Ekin Sanaç (10 Kasım 2021). "Cihat Burak'ın daha önce görülmemiş desenleri ve yaratıcı dostlukların izleri:". bant mag. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ ""Dünya; hava, su ve karadan fazlasıdır"". Bianet. 15 Mayıs 2021. 11 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "The Best Jazz on Bandcamp: July 2020". Bandcamp Daily. 13 Ağustos 2020. 8 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "Söz Devri |Ertel Kültür Inisiyatifi ile 7 Fark 7 Tat 7 Türkü – Sivil Düşün". 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.