Eva Siracká
Eva Siracká | |
|---|---|
 Siracká 2018'de | |
| Doğum | 1 Mayıs 1926 Uherské Hradiště, Çekoslovakya |
| Ölüm | 21 Şubat 2023 (96 yaşında) Bratislava, Slovakya |
| Vatandaşlık |
|
| Meslek |
|
| Ödüller |
|
| Akademik geçmişi | |
| Eğitim | Comenius Üniversitesi |
| Tez | Oksijenin tümör hücreleri üzerindeki etkisi ve radyasyona karşı duyarlılıkları (1964) |
Eva Siracká (1 Mayıs 1926 - 21 Şubat 2023), Slovak hekim ve akademisyen. 1990-2020 yılları arasında Kansere Karşı Mücadele STK'sının başkanlığını yaptı. 2011'de Dünya Sağlık Örgütü'nden Sasakawa Sağlık Ödülü'nü alan ilk Avrupalı kadın oldu. "En Başarılı 100 Slovak" şahsiyet arasında yer aldı.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Siracká, 1 Mayıs 1926'da Uherské Hradiště, Çekoslovakya'da doğdu ve Slovakya'da yetişti. 1945-1951 yılları arasında Bratislava'daki Comenius Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde eğitimini devam ettirirken bir yandanda çalıştığı Aziz Elizabeth Kanser Enstitüsü Hastanesi'nde kanser tedavisi hakkında çalışmalar yürüttü.[1][2][3]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Mezun olduktan sonra Bratislava'daki Onkoloji Enstitüsü'nde görev yapmaya başladı. Slovakya'da radyoterapi alanında tümör hücrelerinin üzerindeki oksijen etkisini ve radyasyona karşı duyarlılıklarını araştıran ilk sağlık çalışanıydı. 1964'te tezini başarıyla verdi.[2][2][4][5]
Stockholm'deki Karolinska Enstitüsü'nden 1969'da altı aylık bir burs aldı. Ardından 1991 yılına kadar Slovak Bilimler Akademisi Deneysel Onkoloji Enstitüsü'nde klinik odaklı araştırmalara kendini adadı. Görev süresi boyunca yabancı işyerlerini ziyaret ederek bir yıl boyunca Berlin'de kaldı.[6][7]
Kansere Karşı Mücadele STK'sı
[değiştir | kaynağı değiştir]Siracká, 1990 yılında Bratislava'da Kansere Karşı Mücadele STK'nı kurarak başkanlığını üstlendi. 2016 yılında verdiği bir röportajda şakayla karışık "Benim yaşımdaki İngiliz Kraliçesi Elizabeth hüküm sürdüğü sürece Kansere Karşı Mücadele STK'ndan ayrılamayacağım" desede 31 Aralık 2020'de uzun yıllardır sürdürdüğü görevini 93 yaşında bıraktı.[3][4][8][9]
Siyasi pozisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Siracká, 2014'te Hristiyan Demokrat Hareketi (KDH) tarafından desteklenen anayasada evliliğin canlandırılması teklifini destekledi. Aynı zamanda bu kanunla eşcinsel çiftlere evlilik haklarının yargısal olarak genişletilmesi önlenecekti. Hristiyan Demokrat Hareketi (KDH) Siracká'yı teklifi başkanları Ján Figeľ ile birlikte Parlamento'ya sunmaya davet etti. Haziran 2014'te Slovakya Ulusal Konseyi'nde 102'si lehte ve 18'i aleyhte sonuçlanan oylamayla kabul edilen taslak Cumhurbaşkanı Ivan Gašparovič tarafından imzalanarak yasalaştı.[10][11][12][13]
Özel yaşamı ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Kanser hastalığı ile ilgili "İnsanın aptallığı kanserden daha kötüdür" ifadesiyle bilinen[14]
Siracká, 21 Şubat 2023'te Bratislava, Slovakya'da doğal nedenlerden 96 yaşında öldü.[15] Ölümünden sonra Cumhurbaşkanı Zuzana Čaputová anısına atıfta bulunarak; Siracká'nın Slovakya'da kanser hastalığı hakkındaki farkındalığın artmasına sağladığı katkıyı vurgulamıştır.[16]
Ödüller ve başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1983: Radyolojik araştırmalara adanmış çalışmalar için ulusal ödül[17]
- 2000: Radyoterapiye odaklanan onkolojide uzun vadeli profesyonel ve bilimsel araştırma faaliyetleri ile kansere karşı mücadele organizasyonunun oluşturulmasına verdiği katkılardan dolayı üçüncü sınıf Ľudovít Štúr Nişanı[18]
- 2006: Dünya genelindeki Slovak kadınların temsiline sağladığı ömür boyu katkılardan dolayı "21. Yüzyılın Kadını" Ödülü[19]
- 2006: Slovak Cumhuriyeti'nde sağlık alanındaki önemli çalışmaları nedeniyle Pribina Nişanı, birinci sınıf[20][21]
- 2011: Dünya Sağlık Örgütü tarafından verilen Sasakawa Sağlık Ödülü. Ödülü alan ilk Avrupalı kadın oldu[22][23]
- 2014: Bratislava'da Yılın Kişiliği[24][25]
- 2015: Avrupa Parlamentosu tarafından verilen Avrupa Vatandaşı Ödülü[26][27]
En Büyük Slovaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Siracká, Ekim 2018 ile Mayıs 2019 arasında Slovakya Radyo ve Televizyonu (RTVS) tarafından düzenlenen anket sonucuna göre "En Büyük 100 Slovak" şahsiyetten birisi olarak kabul edildi.[28][29]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "MUDr. Eva Siracká: Onkologický pacient ma odnaučil fajčiť". vysetrenie.zoznam.sk. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023.
- ^ a b c "Cancer research, treatment of cancer patients, philanthropic" (PDF). 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b Teraz.sk (11 Nisan 2021). "Deň narcisov: Žltý kvet je symbol solidarity s onkologickými pacientmi". TERAZ.sk (Slovakça). 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ a b Teraz.sk (1 Mayıs 2016). "SIRACKÁ: Kým bude panovať britská kráľovná, nebudem môcť odísť z Ligy". TERAZ.sk (Slovakça). 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ Ondruš, D. (2016). "[Not Available]". Klinická onkologie: časopis České a Slovenské onkologické společnosti. 29 (3): 235. ISSN 0862-495X. PMID 27443008. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi22 Şubat 2023.
- ^ "Eva Siracká: Podarilo sa nám úplne zmeniť názor na rakovinu". Pravda.sk (Slovakça). 24 Mayıs 2013. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "Eva Siracká: Podarilo sa nám úplne zmeniť názor na rakovinu". Pravda.sk (Slovakça). 24 Mayıs 2013. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023.
- ^ "For the Elimination ofLeprosy" (PDF). WHO Good WILL AMBASSAdOR’S NEWSLETTER. January 2011. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Deň narcisov vyzbieral vyše milión eur na pomoc onkologickým pacientom". Pravda.sk (Slovakça). 17 Mayıs 2018. 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ a.s, SITA Slovenská tlačová agentúra (14 Ocak 2014). "KDH chce v ústave zakotviť manželstvo ako zväzok muža a ženy". Webnoviny.sk (Slovakça). 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ a.s, Petit Press (20 Ocak 2014). "KDH pushes 'traditional family'". spectator.sme.sk (İngilizce). 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
- ^ "Chrania manzelstvo, menia justiciu. Pozrite si, kto hlasoval za zmenu Ustavy". SME (Slovakça). 4 Haziran 2014. 8 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
- ^ Mos, Martijn (2 Temmuz 2020). "The anticipatory politics of homophobia: explaining constitutional bans on same-sex marriage in post-communist Europe". East European Politics (İngilizce). 36 (3): 395-416. doi:10.1080/21599165.2020.1733983. ISSN 2159-9165. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi22 Şubat 2023.
- ^ "MUDr. Eva Siracká: Usmievajte sa, nič vás to nestojí". Pravda.sk (Slovakça). 23 Mayıs 2018. 7 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "Vo veku 96 rokov zomrela lekárka a zakladateľka Ligy proti rakovine Eva Siracká - SME Minúta". www.sme.sk (Slovakça). 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.
- ^ "Eva Siracká sa zaslúžila o to, aby onkologické". Denník N (Slovakça). 21 Şubat 2023. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.
- ^ "Jubilantka Eva Siracká: Som svedok vývoja onkológie na Slovensku". TERAZ.sk (Slovakça). 1 Mayıs 2016. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023.
- ^ "Eva Siracká, prvá dáma slovenskej rádiológie a onkológie, jubiluje". Teraz.sk (Slovakça). 1 Mayıs 2021. 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023.
- ^ "Eva Siracká". osobnosti.sk. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "Řád Ľudovíta Štúra [1994] : Řády [1993-souč.]". Valka.cz (Çekçe). 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "President of the Slovak Republic - 1st Class Pribina Cross". archiv.prezident.sk. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "Elimination Leprosy" (PDF). 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Cancer research, treatment of cancer patients, philanthropic" (PDF). 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Jožo Ráž či Anton Popovič získali ocenenie Osobnosti Bratislavy 2014". 24hod.sk. 8 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "V Primaciálnom paláci oceňovali Osobnosti Bratislavy". Webnoviny.sk (Slovakça). 1 Aralık 2014. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "European Parliament awarded the founder of the Slovak League against Cancer Siracká". spectator.sme.sk (İngilizce). 26 Ocak 2015. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "Cenu Európsky občan roka dostal Slovák. Robí prácu celoeurópskeho významu". dobrenoviny.sk (Slovakça). 13 Haziran 2017. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "Najväčší Slovák je Štefánik. V ankete RTVS získal najviac hlasov". medialne.trend.sk (Slovakça). 2 Mayıs 2019. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ "Najväčší Slovák". rtvs.sk (Slovakça). 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
  | Bir Slovak'ın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |