Ezop Masalları
Ezop Masalları veya Aisopos Fablları, Antik Yunan masalcı Ezop (Aisopos, MÖ 620-564) tarafından başlangıçta sözlü gelenek yoluyla aktarılmıştır. Bu hikâyeler Ezop'un ölümünden yaklaşık üç yüzyıl sonra, MÖ 4. yüzyılda, fablların bazıları yazılı hale getirilmeye başlanmıştır.
Bilinen en eski yazılı derlemelerden biri MÖ 3. yüzyılda yaşamış Yunan şair Babrios tarafından Yunanca olarak yapılmıştır. Daha sonra, MS 1. yüzyılda Romalı yazar Phaedrus, bu fablları Latince şiir formunda derlemiştir. Orta Çağ boyunca ve sonrasında da farklı yazarlar tarafından yeni eklemeler yapılarak Ezop Masalları yazılı hale getirilmeye ve gelişmeye devam etmiştir.
İnsanlık kültürünün ortak malı haline gelmiş bu masallarda hayvanlar, bitkiler ya da cansız varlıkların insanlar gibi düşünüp konuşur, tanrılarla insanlar bir araya gelirler ve masalların özünde halk kitlelerinin yöneticilere üstü kapalı eleştiri ve itirazları saklıdır.[1] Hindistan’da M.Ö. 4. yüzyılda ortaya çıkan Jataka masalları ve M.Ö 300- M.Ö 100 yılları arasında ortaya çıkan Pança-Tantra hayvan masalları ile benzerlikler gösterir. En ünlü ardılı, La Fontaine masallarıdır.
Ezop masallarında adalet, dostluk, doğruluk, bağışlamak, cömertlik, alçakgönüllülük, kanaat, sadakat, kendini bilme gibi değerle yüceltilir, zalimlik, düşmanlık, hainlik, kendini beğenmişlik, cimrilik, aç gözlülük, cahillik, kadir bilmezlik, yalancılık, bencillik gibi tutum ve davranışlar yerilir.[2]
Masalların geçmişi ve yayılması
[değiştir | kaynağı değiştir]M.Ö. 6. yüzyılda Ezop’un anlattığı masalların kulaktan kulağa aktarılarak Sokrates’a kadar uzandığı; Sokrates’in bazılarını nazım hale dönüştürdüğü söylenir. İlk kez M.Ö. 300 yılında Atinalı filozof Demetrios Phalereus tarafından kağıda geçirildiği düşünülür. Demetrios Phalereus'un eserinden günümüze iz kalmamıştır.
M. Ö. I. yüzyılda ozan Gaius İulius Phaedrus, Ezop masallarını ilk kez Latince'ye aktarır.
Anadolu’da yaşadığı sanılan Babrios adlı bir şair, çoğu Ezop kaynaklı fablleri M.S. 100 yılında “Mythiamboi Aisopeioi” adlı eserinde ikinci kez bir araya toplamış ve bazı ilaveler de yapmıştır.[2] IV. yüzyılda Maksimos Planudes masalları düz yazı şeklinde yazar.
XVII. yüzyılda ise fabl ustası sayılan La Fontaine, büyük oranda bu masallardan yararlanarak "La Fontaine Masalları" diye anılan eserini ortaya koymuştur.[2] La Fontaine, 12 kitapta topladığı 238 masaldan 124'ünde büyük oranda Ezop masallarından esinlenmiştir.[1]
Ezop masalları Nâzım Hikmet, Orhan Veli Kanık, Nurullah Ataç, Sabahattin Eyüboğlu, Ülkü Tamer, Olcay Göçmen, Türkan Uzel gibi Türk edebiyatçıları tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
Ezop masalları, ilk kez Amerikalı çizgi filmci Paul Terry tarafından 1921 yılında çizgi film haline getirilmiştir.
Bazı Ezop masalları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ağustos Böceği ile Karınca
- Karga ile Tilki
- Kurt ile Kuzu
- Kurt ile Köpek
- Tilki ile Leylek
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Bütün Ezop Masalları, Hasan Ali Yücel Klasikleri". Iş Kültür Yayınları web sitesi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b c Derdiyok, İ. Çetin. "Sadi'nin Bostan'ı ve Ezop Masalları'nda Ortak Temalar". Academia.edu. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.
 | Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
