Faul ve fena hareketler

Faul, futbol maçlarında oyuncular tarafından yapılan ve hakem tarafından kurallara aykırı olarak tanımlanan hareketler. Futbol kurallarının 12. maddesinde "fauller ve fena hareketler" başlığıyla ele alınmış, yapılan hareketin faul olarak tanımlanması için aşağıdaki şartları sağlaması gerekmektedir:

• Futbol kurallarının 12. maddesinde yer alan ihlallerden birisinin gerçekleşmesi
• Sahada olan oyunculardan biri tarafından gerçekleştirilmesi
• Oyun alanında gerçekleşmesi
• Rakip oyuncuya yapılması (bir oyuncunun hakeme veya kendi takım arkadaşına saldırması faul değil, fena hareket olarak tanımlanır)
• Topun oyunda olduğu sırada gerçekleşmesi

Hakemin faul kararı vermesinin ardından, yapılan ihlale göre hakem tarafından direkt veya endirekt serbest vuruş kararı verilir. Direkt serbest vuruşlarda vuruşun gerçekleştirilmesinin ardından top kimseye değmeden kaleye girerse gol değeri kazanabilirken, endirekt serbest vuruşlarda bu durumun aksi söz konusudur. Savunma yapan takım oyuncuları tarafından, kendi ceza alanı içerisinde yapılan fauller sonucunda ise penaltı vuruşu kullanılır. Yapılan fauller sonrasında hakem, kurallara göre oyuncuları ikaz niteliğinde olan sarı kartla veya oyuncunun oyundan ihraç edildiğini ifade eden kırmızı kartla cezalandırabilir.

Direkt serbest vuruş

Ana madde: Direkt serbest vuruş

2010 FIFA Dünya Kupası elemeleri kapsamında Japonya ile Bahreyn arasında oynanan maçta direkt serbest vuruş kullanan Shunsuke Nakamura.

Aşağıda belirtilen ihlallerden birisi hakemin kanaatince dikkatsiz, kontrolsüz veya aşırı güç kullanarak yapılırsa, karşı takım lehine bir direkt serbest vuruş verilir:

1. Rakibe atılan tekme veya tekme atmaya teşebbüs ederse,
2. Rakibi çelmelerse veya çelmelemeye teşebbüs ederse,
3. Rakibin üstüne sıçrarsa (kasıtlı olarak yaparsa),
4. Rakibe şarj yaparsa,
5. Rakibe vurursa veya vurmaya teşebbüs ederse,
6. Rakibini iterse,
7. Rakibe ayakla müdahale ederse.

Bir oyununun aşağıdaki 3 ihlalden birini yapması durumunda ise rakip takım lehine bir direkt serbest vuruş verilir:

1. Rakibini tutarsa,
2. Rakibe tükürürse,
3. Topu eliyle bilerek oynarsa (kendi ceza alanındaki kaleci hariç).

Yukarıdaki ihlallerin herhangi biri bir oyuncu tarafından, kendi ceza alanı içerisinde yapılırsa; diğer takım lehine penaltı vuruşu verilmektedir.

Endirekt serbest vuruş

Ana madde: Endirekt serbest vuruş

29 Nisan 2007'deki New England Revolution-FC Dallas maçı esnasında hakem tarafından sarı kart gösterilen Carlos Ruiz.

Kaleci, kendi ceza sahasında aşağıdaki 4 ihlalden birini yaparsa, rakip takım lehine bir endirekt serbest vuruş verilir:

1. Topu eliyle kontrol ettikten sonra altı saniye içinde oyuna bırakmazsa,
2. Topu oyuna bıraktıktan sonra, top başka bir oyuncuya değmeden önce topa tekrar eliyle dokunursa,
3. Takım arkadaşı tarafından ayakla bilerek kendisine verilen topa eliyle dokunursa,
4. Takım arkadaşının taç atışından doğrudan gelen topa eliyle dokunursa.

Bir oyuncunun, hakemin kanaatine göre aşağıdaki ihlallerden birini yapması durumunda rakip takım lehine bir endirekt serbest vuruş verilir:

1. Tehlikeli bir tarzda oynarsa,
2. Rakibinin ilerlemesine mani olursa,
3. Kalecinin elindeki topu oyuna sokmasına engel olursa,
4. Oyuncunun ihtar veya ihraç edilmesi için oyunun durdurulmasına neden olan bir ihlalde bulunursa.

Disiplin cezaları

14 Mart 2009'daki Manchester United-Liverpool maçında, hakem Alan Wiley tarafından kırmızı kart gösterilerek oyundan ihraç edilen Nemanja Vidić.

Bir oyuncunun ikaz edildiğini belirtmek için sarı, oyundan ihraç edildiğini belirtmek için kırmızı kart kullanılır. Bu kartlar oyundaki oyunculara gösterilebileceği gibi, yedek kulübesindeki oyunculara da gösterilebilir. Hakemler; oyun alanına girdiği andan, maçın bitişi sonrasında sahadan çıkana kadar kart kullanma yetkisine sahiptir. İhraç edilen oyuncular, sahanın çevresini ve teknik alanı terk etmek zorundadır.

Eğer bir oyuncu aşağıdaki 7 ihlalden birini yaparsa uyarı verilip, sarı kart gösterilir (ilk üç madde aynı zamanda yedek oyuncular için de geçerlidir):

1. Sportmenliğe aykırı davranıştan suçlu ise,
2. Oyunun tekrar başlamasını geciktirirse,
3. Hakeme veya hakemin kararlarına sözle veya hareketle itiraz ederse,
4. Oyun kurallarını devamlı ihlal ederse,
5. Oyun bir köşe vuruşu, serbest vuruş veya taç atışı ile tekrar başlarken gerekli mesafeye açılmaz ise,
6. Hakemin izni olmaksızın oyun alanına ilk kez girer veya tekrar girerse,
7. Hakemin izni olmaksızın oyun alanını kasıtlı olarak terk ederse.

Eğer bir oyuncu aşağıdaki 7 ihlalden birini yaparsa, kırmızı kart gösterilerek oyundan ihraç edilir:

1. Ciddi faullü oyundan suçlu ise,
2. Şiddetli hareketten suçlu ise,
3. Rakibe veya bir başkasına tükürürse,
4. Topa bilerek elle oynayıp rakip takımın bariz golünü veya gol atma şansını önlerse (kendi ceza alanındaki kaleci hariç),
5. Kaleye doğru ilerleyen rakibin bariz gol atma şansını serbest vuruş veya penaltı vuruşu gerektiren bir ihlal ile önlerse,
6. Saldırgan, hakaret edici veya küfürlü bir şekilde konuşursa ve/veya baş ve el-kol hareketleri yaparsa,
7. Aynı maçta ikinci kez sarı kart görürse.

Avantaj

Maç esnasında bir ihlal veya kusur oluştuğunda hakem, karşı takım avantajlı durumunu sürdürüyorsa oyunun devam etmesine izin verebilir. Hakemler, avantaj kuralını uygulamak veya oyunu durdurmak kararını verirken aşağıdaki durumları göz önüne almalıdır:

• İhlalin ciddiyeti: Sonucunda bariz bir gol şansı yoksa ve eğer ihlal durumu oyuncunun oyundan ihraç edilmesini gerektiriyorsa, hakem oyunu durdurup oyuncuyu ihraç eder.
• İhlalin yapıldığı yer: Rakip kaleye ne kadar yakınsa, o kadar etkili olabilir.
• Rakibin kalesine ani, umut vadeden hücum şansı.
• Maçın atmosferi.

Avantaj kuralı uygulanmış; fakat ihlali gerçekleştiren oyuncunun sarı kart görmesi gerekiyorsa, oyunun durduğu ilk anda kendisine sarı kart gösterilir.

Kaynakça

• "Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013". FIFA. Zürih: Türkiye Futbol Federasyonu. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.