Feliks Dzerjinski Heykeli
.jpg) Lubyanka Binası önünde, 1991 | |
 | |
| Koordinatlar | 55°44′07″K 37°36′33″D / 55.73528°K 37.60917°D |
|---|---|
| Konum | Muzeon Sanat Parkı, Moskova |
| Tasarlayan | Yevgeny Vuchetich Grigory Zakharov |
| İnşa eden |  SSCB |
| Tür | Heykel |
| Malzeme | Granit, Çelik |
| Açılış tarihi | 20 Aralık 1958 |
| Adandığı | Feliks Dzerjinski |
| Yıkılma tarihi | 23 Ağustos 1991 |
Felix Dzerzhinsky Heykeli (Rusça: Памятник Дзержинскому), Bolşevik devrimci ve ilk iki Sovyet devlet güvenliği gizli polis teşkilatı olan Çeka ve OGPU'nun başkanı Felix Dzerzhinsky'yi (1877–1926) adına yapılmıştır. Grigory Zakharov ve Yevgeny Vuchetich'in yaptığı heykel, 1958 yılında Moskova'daki Dzerzhinsky Meydanı'nda Lubyanka Binası'nın önüne dikildi.
1918'de, Lubyanska Meydanı'ndaki binalarda, kurucusu ve ilk başkanı Felix Dzerzhinsky olan ve daha sonra orada bulunan diğer devlet güvenlik gizli polis teşkilatlarına başkanlık eden Tüm Rusya Olağanüstü Komisyonu bulunuyordu. 1926 sonbaharında, Dzerzhinsky'nin ölümünden kısa bir süre sonra, Lubyanka Meydanı, Moskova Kent Konseyi Başkanlığı'nın kararıyla Dzerzhinsky Meydanı olarak yeniden adlandırıldı.[1]
Anıtın inşaatına Temmuz 1958'de Yevgeny Vuchetich tarafından yapılan heykel ve Grigory Zakharov'un genel tasarımıyla başlandı. Anıt, 1958 yılında, Sovyet güvenlik servislerini barındıran Lubyanka Binası önüne dikildi.
22 Ağustos 1991 akşamı, Devlet Acil Durum Komitesi'nin gerçekleştirdiği darbe girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmasından kısa bir süre sonra, binlerce kişi Lubyanka Meydanı'ndaki KGB binasının etrafında toplanmaya başladı ve Dzerzhinsky'nin heykelini devirmek için toplandı. İnsanlar kaidenin üzerine "cellat", "deccal", "Feliks'in işi bitti" sözcüklerini ve Rus Ortodoks Kilisesi'nin sembolünü astılar.[2][3][4] Aynı günün akşamı Moskova Kent Konseyi başkan yardımcısı Sergei Stankevich kalabalığa hitap etti ve Moskova Kent Konseyi'ne anıtın kaldırılması yönünde bir karar sundu. Daha sonra bir inşaat vinciyle sökülerek Tretyakov Galerisi'nin yeni binasının yakınındaki çorak araziye götürüldü. 1992 yılında anıt, Sovyet döneminden kalma diğer anıtların toplandığı Muzeon Sanat Parkı'na törensiz bir şekilde yerleştirildi.[5]
Yıllar boyunca, özellikle kendisi de eski bir KGB ajanı olan Vladimir Putin'in 2000 yılında Rusya'nın başkanı olmasından sonra, Dzerzhinsky heykelini Lubyanka Meydanı'na iade edilip edilmeyeceği konusunda tartışmalar yaşandı. Sonunda heykelin bire bir kopyası Rus Dış İstihbarat Teşkilatı karargâhının önüne 11 Eylül 2023'te dikildi.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Что известно о дискуссии вокруг памятника на Лубянской площади". ТАСС. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.
- ^ "Памятник Дзержинскому в Москве. Досье". ТАСС. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.
- ^ "Неизвестные факты о памятнике Дзержинскому". mk.ru. 24 Haziran 2015. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.
- ^ КАФТАН, Лариса (18 Ağustos 2011). "Сергей Станкевич, советник президента Бориса Ельцина по политическим вопросам: "Над бушующей толпой висел 26-тонный Феликс Дзержинский"". kp.ru. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.
- ^ Yaffa, Joshua (17 Temmuz 2020). "What the Removal of a K.G.B. Statue Can Teach America". The New Yorker. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Mayıs 2024 – www.newyorker.com vasıtasıyla.
- ^ "Statue of founder of Soviet secret police unveiled in Moscow". theguardian.com. 11 Eylül 2023. 11 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.