Filika
Can filikası veya Filika, denizde oluşabilecek batma, yangın, çarpışma veya çatışma gibi durumlarda içeridekilerin gemiyi güvenlice terk etmesini sağlayan küçük tekne, sandal veya bottur.[1],
Şişirilebilir cankurtaran botları otomatik şişirme (karbondioksit veya nitrojen) kutuları veya mekanik pompalarla donatılabilir. Gemilere hızlı bir serbest bırakma ve basınç tahliye mekanizması takılır, böylece kanister veya pompa cankurtaran botunu otomatik olarak şişirir ve cankurtaran botu batan gemiden kurtulur. Ticari uçakların da acil suya iniş durumunda otomatik şişen cankurtaran salları taşıması gerekmektedir; açık deniz petrol platformlarında da cankurtaran salları bulunmaktadır.
Gemiden fırlatılan cankurtaran filikaları geminin güvertesindeki mataforalardan indirilir ve normal koşullarda batmaları zordur. Örtü güneşten, rüzgârdan ve yağmurdan koruma görevi görür, yağmur suyunu toplamak için kullanılabilir ve normalde yüksek oranda görülebilen yansıtıcı veya floresan bir malzemeden yapılır. Filikalarda kürekler, işaret fişekleri ve sinyalizasyon için aynalar, ilk yardım malzemeleri ve birkaç gün yetecek yiyecek ve su bulunur. Bazı cankurtaran filikaları, telsiz, motor ve yelken, ısıtıcı, seyir ekipmanı, güneş enerjili su deposu, yağmur suyu tutucuları ve balıkçılık ekipmanı gibi malzemelerle kendi kendini kurtarmaya izin verecek şekilde daha yetenekli bir şekilde donatılmıştır.
Kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yelken Çağı boyunca, geminin botları acil durumlarda cankurtaran botu olarak kullanılmıştır. Mart 1870'te Birleşik Krallık Avam Kamarası'nda PS Normandy'nin batışıyla ilgili bir soruyu yanıtlayan George Shaw-Lefevre [2] şunları söylemiştir;
"Ticaret Kurulu'nun görüşüne göre, İngiltere ve Fransa arasında çalışan yolcu vapurlarını, sık sık taşıdıkları çok sayıda yolcuya yetecek kadar tekne bulundurmaya zorlamak mümkün olmayacaktır. Güverteyi doldururlar ve tehlikeyi azaltmak yerine daha da artırırlardı".
1880'lerin sonlarında Maria E. Beasley cankurtaran sallarının tasarımını geliştirdi.[3] 1880'de hem Amerika Birleşik Devletleri'nde hem de İngiltere'de hayat kurtaran bir salın patentini aldı.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Uzk. Yol. Kapt. Dr. Münip Baş (24 Temmuz 2014). DENİZCİLİK SÖZLÜĞÜ: İngilizce-Türkçe, Türkçe-İngilizce Denizcilik Sözlüğü. Y.y. ss. 32-. ISBN 978-975-94706-5-4.
- ^ "Sir John George Shaw-Lefevre (1797-1879), Civil Service Commissioner" (İngilizce). National Portrait Gallery. 11 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.
- ^ "Tarihteki Gizli Kişiler: Maria Beasley". Türkiye Zeka Vakfı. 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.
- ^ "Geleceği Mümkün Kılan Kadınlar: Maria E. Beasley, 1836-1913" (İngilizce). afpm.org. 15 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.
