Frank Bunker Gilbreth, Sr.
Frank Bunker Gilbreth, Sr. | |
|---|---|
 Birim iş için hareket edilen yolları gösteren ip diyagramı | |
| Doğum | 7 Temmuz 1868 Fairfield, Maine, Somerset County, Maine, ABD |
| Ölüm | 14 Haziran 1924 (55 yaşında) Montclair, New Jersey, ABD |
| Ölüm sebebi | Kalp yetmezliği |
| Milliyet |  Amerikalı |
| Kariyeri | |
| Çalıştığı kurumlar | Purdue Üniversitesi |
Frank Bunker Gilbreth, Sr. (d. 7 Temmuz 1868, Fairfield, Maine - ö. 14 Haziran 1924, Montclair, New Jersey), Bilimsel Yönetim'in savunucusu ve hareket etüdü'nün öncüsüdür, aynı zamanda Cheaper by the Dozen isimli filme, lhan kaynağı olan kitabın yazarının babasıdır.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Fairfield, Maine'de doğdu. Joseph Hiram ve Martha (evlilik öncesi soyadı Bunker) Gilbreth'in çocuğu. Lise dışında hiçbir resmi eğitim almamıştır.
Bir duvarcı olarak işe başlamış daha sonra müteahhit, mucit ve baş mühendis olmuştur.Ara sıra Purdue Üniversitesi'nde ders vermeye başladı.
19 Ekim 1904 'te Oakland Kaliforniya'da Lillian Evelyn Moller ile evlendi. Bu evliliğinden 12 çocuğu olmuş, bunlardan 11 yaşamıştır. Çocuklarının isimleri Anne, Mary (1906-1912), Ernestine, Martha, Frank Jr., Bill, Lillian, Fred, Daniel, John, Robert ve Jane'dir.
Genç bir müteahhit iken tatil günlerinde daha hızlı ve daha kolay duvar örmenin yollarını aradı. Bu onun ileride eşi ile birlikte iş birliği yapmasını sağladı. Lillian Moller Gilbreth bu sektörde alınan çıktıları artırmak ve yapılan işleri kolaylaştırmak için yeni yöntemler bulmak amacıyla imalat ve büro çalışanlarının çalışma alışkanlıklarıyla ilgili bir bölüm okudu.
Eşi Lillian Gilbreth ile birlikte Gilbreth Inc. adında yeni çalışmalara odaklanan bir yönetim danışmanlık firması kurdu.
Claude George (1968)'a göre Bu çalışmada taşıma, tutma, arama, monte etme gibi iş hareketleri 18 adet therblig denilen sembollerle ifade edilerek, işi yapmanın en iyi metodunun belirlenmesinde ve iş eğitimlerinde bu sembollerin kullanılmasını önermişlerdir. Gilbreth buna therblig[1] 21 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. hareketleri adını vermiştir (therblig "Gilbreth" kelimesinin tersten yazılışında th harflerinin yer değiştirmesiyle oluşan bir kelime). Hareketli fotoğraf kaydı yapan bir makineyle çalışanların en küçük hareket zamanları için, dakika cinsinden derecelendirme yapmıştır.
George'un belirttiğine göre Gilbreth'ler; Her şeyden önce bilim adamlarına yöneticilerin tüm yönlerinin sorgulanması gerektiğini öğretti. Gilbreth'lerin üzerini vurguladığı noktalardan birisi de sürekli kalitenin geliştirilmesinin öncelikli olduğudur (CQI) (George 1968: 98) ve 20. yüzyılda tekrarlı hareketlerin işçilerin yaralanmalarına yol açabileceğini savunmuşlardır.
Gilbreth'ler bir cerraha, cerrahi malzemelerin bir hemşire tarafından kendisine uzatılmasını teklif eden ilk kişi olmuştur.Ayrıca Gilbreth Dünyadaki tüm orduların kullandığı standart yönteminde acemi erlere karanlıkta bile silahlarının nasıl sökülüp takıldığını öğretecek bir metot tasarladı.
Ölümü ve mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]14 Haziran 1924'te Monclair, New Jersey'de Lackwanna isimli tren istasyonunda telefonla konuşurken kalp yetmezliği sonucu 55 yaşında ölmüştür. Lillian eşinin ölümünden sonra 48 yıl yaşamıştır.[1] [2]
Gilbreth'ler çalışmalarını her ne kadar Frederick Winslow Taylor ile ilişkili olarak yapsa da aralarında önemli bir felsefi farklılık vardır. Taylorizm sembolünde kronometre kullanılıyordu ve Taylor öncelikle işlem sürelerinin azaltılmasıyla ilgileniyordu. Öte yandan Gilbreth'ler süreçlerde daha çok hareketleri azaltarak verimlilik sağlamaya çalışıyordu. Gilbreth'ler daha çok işçilerin refahını ele aldılar. Taylor ise öncelikli olarak üretim zamanını azaltmayı ele almıştır. Bu daha çok işçilerin kendilerini karla ilgili olarak algılamasını sağlamıştır. Bu farklılık Gilbreth'ler ile Taylor arasında kişisel bir sürtüşmeye yol açmıştır. Taylor'un ölümünden sonra Gilbreth'leri ve Taylor'u takip edenler arasında da devam etmiştir.Frank'ın ölümünden sonra Lillian Taylor ile arasındaki sürtüşmeyi iyileştirmek için adımlar attı. Ancak bazı sürtüşmeler tarihin ve aydın kişilerin soruları üzerinde kalmıştır.[3]
Frank ve Lillian kobay olarak deneylerinde sıklıkla kendi geniş ailelerini kullandılar. Ailelerinin sevgi patlamalarını 1948 yılında oğlu Frank Jr. ve kızı Ernestine tarafından yazılan Cheaper by the Dozen isimli kitapta detaylı olarak anlatmışlardır. Kitap kendisiyle aynı adı taşıyan iki filmin ilham kaynağı olmuştur. Bunlardan birincisi 1950 yılında yapılan ve başrollerindeClifton Webb ile Myrna Loy oynamıştır. İkincisi ise 2003 yılında yapılmıştır ve başrollerinde komedyen Steve Martin ile Bonnie Hut oynamıştır. Bu film on iki çocuklu bir ailenin dışında kitapla hiçbir aynı özellik taşımamaktadır. 1950 yapımı filmde ise Frank'ın ölümünden sonra ailenin yaşadığı maceraları kronolojik bir sırayla ele alınmıştır. Filmin adı iseBelles on Their Toes'dır. Bir sonraki biyografi ise Frank Jr. tarafından ele alınmış 1971 yılında "Time Out For Happiness" (Mululuk için mola) ismiyle yayımlanmıştır, ancak çok fazla kabul görmemiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Frederick Winslow Taylor
- Time and Motion Study 11 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Magic of Motion Study 28 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- George, C. S. Jr., 1968. The History of Management Thought. Prentice Hall.
- Gilbreth, Frank Jr., and Ernestine Gilbreth Carey, 1948. Cheaper by the Dozen. ISBN 0-06-008460-X
- ------, 1950. Belles on Their Toes. ISBN 0-06-059823-9
- Lillian Moller Gilbreth, 1998. As I Remember. Norcross, GA: Engineering & Management Press.
- Price, Brian, 1990, "Frank and Lillian Gilbreth and the Motion Study Controversy, 1907-1930 16 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." in A Mental Revolution: Scientific Management since Taylor, 26 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Daniel Nelson, ed. The Ohio State University Press.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gilbreth archive at Purdue University.
- The Gilbreth Network.6 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bibliography22 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of books by and about Gilbreth.
- "The Gilbreth 'Bug-lights' 22 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Frank B. Gilbreth, Jr. Originally published in the Historic Nantucket, Vol 39, no. 2 (Summer 1991), p. 20-22.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Maj. Frank B. Gilbreth". Washington Post (İngilizce). 15 Haziran 1924. 2 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
- ^ "Maj. Gilbreth Stricken With Heart Attack at Railway Station After Talking to His Wife". Washington Post (İngilizce). 15 Haziran 1924. 2 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
- ^ The Gilbreth Network 8 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at gilbrethnetwork.tripod.com
