Frost Paşa
| Frost Paşa James Maurice Frost | |
|---|---|
| |
| Frost Paşa'nın renklendirilmiş fotoğrafı (y. 1899–1902) | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 3 Mayıs 1838 Aberdeen, Britanya İmparatorluğu |
| Ölüm | 9 Kasım 1902 (64 yaşında) Pera, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin yeri | Haydarpaşa İngiliz Mezarlığı, Üsküdar, İstanbul, Türkiye |
| Mesleği | |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | |
| Hizmet yılları | 1859/1861–1902 |
| Rütbesi | Ferîk |
| Birimi | |
| Çatışma/savaşları | |
Frost Paşa[1] veya doğum adıyla James Maurice Frost (d. 3 Mayıs 1838, Aberdeen – ö. 9 Kasım 1902, Pera), İskoç asıllı Britanyalı mucit, askerî mühendis ve Osmanlı Ordusu'nda ferîk idi. Yaklaşık 45 yıl boyunca Tersâne-i Âmire'de hizmet veren Frost'un Osmanlı'da silah üretimine, tedârikine ve tasarımının geliştirilmesine oldukça önemli katkılarda bulunmuştur.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Gençliği ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]James Maurice Frost, 3 Mayıs 1838'dd Aberdeen'de orta sınıfa mensup İskoç bir âileye doğdu. Babası William Frost, uzun yıllar boyunca Gallowgate merkezli ayakkabı ve deri tüccarı John Clyne'ın yöneticisi olarak çalıştı. Frost, ilk eğitimini Aberdeen Mekanik Enstitüsü'nde aldı. Daha sonra John Blaikie & Sons şirketinde pirinç işçisi olarak çıraklığa başladı. Frost çıraklığını tamamlamak üzereyken, Kraliyet Tersanesi'nde mühendis olarak çalışma teklifi aldı. Teklifi kabul eden Frost, kısa sürede Tersâne'de yönetici konumuna yükseldi. Frost'un mühendislik yeteneklerinden etkilenen Sir John Anderson ona Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Tersâne-i Âmire'de çalışma teklifinde bulundu; Frost, teklifi kabul etti.[2]
Osmanlı İmparatorluğu'ndaki yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Gelişi ve ilk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Frost'un Osmanlı hizmetine giriş târihi tam olarak bilinmemektedir. İstanbul'a gelişi 1859 ile 1861 yılları arasındadır. 1862'de ise VII. Edward'un (Galler prensi olduğu dönemde) İstanbul'u ziyâreti sırasında Frost, Prens'e Tersâne-i Âmire'yi gezdirdi. Bundan hemen sonra, Prens tarafından Kraliyet yatı'nda öğle yemeğine davet edildi.[3]
1868'den beri Frost, Tersâne-i Âmire'de yüksek bir konuma sâhipti. Osmanlı Tersânesi'nin yönetimi kendisine verilmiş ve Kraliyet Tersânesi'ne benzer bir sistem kurmaya çalışmıştır.[4]
93 Harbi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tersâne-i Âmire'nin başındaki Frost Bey, ateşli silah ve torpidoların 93 Harbi'ndeki tüm cephelere ulaştırılmasından sorumluydu. Osmanlı Tersânesi'nde küçük ve hafif silahlar üretimini ve tedârikinin güçlü bir lojistiğini kurmakla yetinmeyen Frost, yeni bir tüfek îcat etti ve bir torpido botu tasarımını geliştirdi. Savaş sırasında silahların Rus İmparatorluğu'na karşı cephelerde kullanıldığı alanları denetledi. Savunma tahkîmatlarının düzenlenmesinin yanı sıra Osmanlı'nın muhabere sınıfı alanında da önemli rol oynayan Frost,[2] savaştaki hizmetlerinden ötürü 1881'de Tuğgeneral ve Paşa unvanını kazandı. 1887'de Sultan II. Abdülhamid tarafından Mecîdiye Nişanı'nın dördüncü derecesi ikinci dereceye yükseltildi.[5]
Son yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Aberdeen'e kısa dönüşü
[değiştir | kaynağı değiştir]1887'de Frost Paşa, yaklaşık 30 yıl sonra memleketi olan Aberdeen'e beş ay sürecek bir tatil için döndü. Bu süre zarfında iki oğlu Constantine ve Henry, Dalgety Brothers şirketinde mühendis olarak çıraklık yapmaya başladı. Bir diğer oğlu Rudolph ise Kuzey İskoçya Bankası'nda çıraklığını tamamladıktan sonra İzmir'de bir bankada çalışmaya başladı. Plevne Savunması sırasında doğduğu için Plevna ismi verilen dördüncü oğlu Carlisle'da elektrik mühendisi olarak çalışıyordu.[2]
Otuz Gün Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]1893'te ikinci dereceden Osmâniye Nişanı, 1894'te Liyâkat ve Tahlisiye madalyaları, 1896'da ise gümüş İmtiyaz Madalyası ile onurlandırılmıştır.[5] Frost Paşa, 1897'de yaşanan Otuz Gün Savaşı (ya da 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı) sırasında da görevini etkili bir şekilde yerine getirdi ve yine Sultan'dan bir madalya ile taltif edildi.[6] 1898'de ferîk unvanını kazanıp, 1899'da altın İmtiyaz Madalyası almıştır.[5]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]1887 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu'na dönen Frost Paşa, bir daha İskoçya'ya gitmedi. 1902'de bilinmeyen bir hastalıktan muzdaripti. Aberdeen'deki kardeşlerine durumunun iyi olduğuna dâir mektuplar gönderilmiş olsa da Frost, 9 Kasım 1902'de Pera'da 64 yaşında ansızın öldü. Paşa geride dört oğlu, iki kızı ve dul eşini bıraktı.[2]
Frost Paşa'ya âit materyaller; Aberdeen Arşivleri, Galeri ve Müzeler Koleksiyonu'nda bulunmaktadır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Çıkar, Jutta R. M. (2004). Ruth Bartholomä; Mustafa Çıkar (Ed.). Türkischer Biographischer Index. Münih: K. G. Saur Verlag. s. 386. ISBN 9783110965773.
- ^ a b c d "Death of Brigadier-general Frost Pasha: A Distinguished Aberdonian". Aberdeen: The Press and Journal. 15 Kasım 1902.
- ^ Bentley-Cranch, Dana (1992). Edward VII: Image of an Era, 1841–1910. Londra: Office of Public Sector Information. ss. 40-42. ISBN 9780112905080.
- ^ Grant, James (1889). The Scottish Soldiers of Fortune: Mercenaries in Foreign Service from the 14th to 19th Centuries. Londra: Routledge. s. 115. ISBN 9781103178728.
- ^ a b c d "Brigadier Frost Pasha". Aberdeen Archives, Gallery and Museums. 13 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "The late Frost Pasha". Aberdeen: The Press and Journal. 18 Kasım 1902.