Göreli yoksunluk

Göreli yoksunluk veya göreceli yoksunluk, birey veya grupların beklentilerinin konusu olan şeylerin mutlak yoksunluğundan ziyade, diğerlerine göre, göreceli mahrumiyet algısını ifade eder. Göreli yoksunluk bir hak veya inandığı bir şeyden yoksun olma deneyimidir.

Göreli yoksunluk bazı durumlarda, isyan, terörizm, iç savaşlar ve suç gibi sosyal sapmanın diğer örnekleri gibi siyasi şiddete yol açabilir.

Bireysel ve kolektif düzeyde iki ayrı model mevcuttur.

Kolektif Göreceli Yoksunluk ve Bireysel Göreceli Yoksunluk

Kolektif göreceli yoksunluk; bir grubun üyelerinin grubun mevcut durumu ile hak ettiğine inandıkları durum arasında bir çelişki algılamaları halinde yaşanmaktadır. Bu yaklaşıma göre grubun diğer gruplara göre gerçek durumunun ne olduğu önemli değildir. Grup üyelerinin kişisel durumu da önemli değildir. Çoğu kez başkaldırı hareketlerine önderlik edenlerin kişisel olarak yüksek statü ve başarı seviyesine sahip olabildiği de görülmektedir. Bireysel göreceli yoksunluk ise aynı kavramların bireysel düzeyde gerçekleşmesidir.

Göreceli ve mutlak yoksunluk

Bazı sosyologlar, örneğin Karl Polanyi, ekonomik servetteki göreceli farklılıkların mutlak yoksunluktan daha önemli olduğunu ve insan yaşam kalitesini belirlemede daha önemli olduğunu savunmuşlardır. Bu tartışmanın sosyal politika için, özellikle de yoksulluğun basitçe toplam zenginliği artırarak ortadan kaldırılıp kaldırılamayacağı veya eşitlikçi tedbirlere de ihtiyaç duyulup duyulmayacağı konusunda önemli sonuçları vardır.