Güllük Camii
.jpg) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Mimari tarz | Azerbaycan mimarisi |
| Konum |  Güllük, Kah, Azerbaycan |
| Koordinatlar | 41°29′56″K 46°46′01″D / 41.49889°K 46.76694°D |
| Açılış | 1727 |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | tuğla, çay taşı |
Güllük Camii veya Güllük Cuma Camii — 1727 yılına ait tarihî ve mimari bir eser, camii. Azerbaycan’ın Kah bölgesinin Güllük köyünde yer almaktadır.
Camii, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun 2 Ağustos 2001 tarihli ve 132 sayılı kararı ile yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edilmiştir.
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Güllük Köyü Camii, 1727 yılında Azerbaycan’ın Kah bölgesinin Güllük köyünde yerel halkın desteğiyle inşa edilmiştir.[1] Caminin cephesinde, inşa tarihi hakkında bilgi veren bir kitabe bulunmaktadır. Kitabede caminin hicri takvime göre 1139 yılında El-Cınıği tarafından inşa edildiği belirtilmiştir.[1]
Birkaç kez yıkılan cami, defalarca onarılmıştır. En son XIX. yüzyılda ilisu kökenli usta Muhammed Eldaroğlu tarafından restore edilmiştir. Caminin çatı örtüsünün temini için Hacı Zeynalabdin Tağıyev maddi destek sağlamıştır.[1]
Caminin avlu alanında birkaç mezar ve türbe de bulunmaktadır. Axund Baba Türbesi, caminin kıble yönünde yer almaktadır.[2][3] Türbenin üstü açıktır ve dört köşeli bir mezardan oluşmaktadır. Mezar taşı çaylak taşından yapılmıştır.[3] Burada, daha önce bölgede faaliyet göstermiş ve 1704 yılında vefat etmiş Abbas Efendi de defnedilmiştir.[3][4]
Azerbaycan’da Sovyet işgalinden sonra, resmî olarak 1928 yılından itibaren dine karşı mücadele başlatılmıştır.[5] Aynı yılın Aralık ayında, Azerbaycan KP MK, birçok cami, kilise ve sinagogu aydınlatıcı amaçlarla kullanmak üzere kulüplerin envanterine devretmiştir.[6] Eğer 1917 yılında Azerbaycan’da 3.000 cami varsa, 1927’de bu sayı 1.700, 1928’de 1.369 ve 1933’te ise 17 idi.[6][7] Güllük Camii de bu dönemde ibadete kapatılmış ve binası depo olarak kullanılmıştır.[1]
Azerbaycan bağımsızlığını yeniden kazandıktan sonra, 1992 yılında cami tekrar ibadet için kullanıma açılmıştır.[8] Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun 2 Ağustos 2001 tarihli ve 132 sayılı kararı ile cami, yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edilmiştir.[9]
2012 yılında Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgesinde meydana gelen birkaç depremden sonra cami binası bakımsız hale geldi.[10]
Mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Caminin yapımında kireç sıvası, çay taşı ve tuğla kullanılmıştır.[2] Binanın uzunluğu 21,3 m, eni 18 m ve yüksekliği 5,4 metredir. 12 penceresi, 1 kapısı, mihrabı ve tuğladan örülmüş 8 sütunu bulunmaktadır. Cami minaresizdir. Eyvanında 2 sütun ve sütunların yanlarında iki katlı 4 oda vardır.[1] Caminin döşemesi ve tavanı tahta ile yapılmıştır.[8] Cami dikdörtgen biçimindedir. Döşemeden tavana yüksekliği 5 metredir. Mihrabı sade olup yüksekliği 4 metredir. 3 basamaklı tahta bir minberi vardır.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Məmmədli, Akif; Sultanov, Ələddin (2021). Qax rayonu Güllük kəndinin tarixi abidələri (Azerice). Bakü: Din Araşdırmaları jurnalı. s. 202. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ a b Məmmədli, Akif (2013). Azərbaycanın Şimal-Qərb bölgəsinin tarixi abidələri (Azerice). Bakü: Turxan NPB. s. 161. 18 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ a b c Nemət, Məşədixanım (2010). Azərbaycanda pirlər (Azerice). Bakü: Elm və təhsil nəşriyyatı. s. 126.
- ^ Məmmədli, Akif; Sultanov, Ələddin (2021). Qax rayonu Güllük kəndinin tarixi abidələri (Azerice). Bakü: Din Araşdırmaları jurnalı. s. 203.
- ^ Yunusov, Arif (2004). Azərbaycanda İslam (PDF) (Azerice). Bakü: Zaman. s. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Aralık 2022.
- ^ a b Yunusov, Arif (2004). Azərbaycanda İslam (PDF) (Azerice). Bakü: Zaman. s. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Aralık 2022.
- ^ Ələsgərova, Nəsrin (15 Ocak 2005). "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (Rusça). 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2024.
- ^ a b c Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (PDF) (Azerice). Bakü: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. s. 106. ISBN 964-8121-59-1. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (Azerice). mct.gov.az. 2 Ağustos 2001. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022.
- ^ Şahidov, Əhməd (25 Ocak 2020). ""Güllük kənd məscidinin ciddi təmirə ehtiyacı var" – Əhməd Şahidov kənd məscidini ziyarət edib". Ahmet Şahidov. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.