GUID

Bilgisayar donanımında, GUID Bölümleme Tablosu, fiziksel sabit disk üzerindeki bölümleme tablosunun şeması için kullanılan bir standarttır. Intel tarafından, modası geçmiş ve IBM PC'lerden geriye kalan IBM PC BIOS'ların yerini alması için teklif edilen EFI Standardı'nın bir parçasıdır. EFI GPT'yi kullanırken BIOS MBR'yi kullanır.

GPT şemasının düzenini gösteren diyagram. Her mantıksal blok (LBA) 512 bayt büyüklüğündedir. LBA adresleri negatiftir ve birimin sonuna göre pozisyonunu gösterir. -1 adreslenebilecek son bloktur.

Özellikleri

Mevcut bilgisayar BIOS şemaları diski ilklendirme işlemine başlatmak için MBR'yi kullanır. MBR, MBC olarak isimlendirilen bir girdiyle başlar ki bu girdi aktif diski tanımlamak ve boot etmek için gerekli ikili kodları içerir. Bilgisayar BIOS ile yer değişen EFI bunu kendi başına yapabilir ancak geriye yönelik desteği sağlayabilmek için GPT, kendi başlangıcı olan Birincil Bölüm Tablo Başlığından önce MBR girdisini disk üzerindeki ilk sektörde saklar.

GPT, MBR tarafından kullanılan CHS yerine modern LBA'yı kullanır. Eski MBR bilgisi LBA 0'da saklanırken GPT başlığı LBA 1'de saklanır ve bölümlendirme tablosu onu takip eder. 64 bit Microsoft işletim sistemlerinde 16,384 bayt veya 32 disk sektörü GPT için ayrılmıştır ve LBA 34 disk üzerindeki kullanılan ilk sektördür.

GPT başlığı ve bölümlendirme tablosu diskin hem başına hem de sonuna yazılır.

MBR (LBA 0)

MBR'yi diskin başlangıcında tutmak, MBR tabanlı disk uygulamalarının GPT disklerini yanlış tanımlamalarını ve üzerine yazmalarını engellemek içindir. Tüm GPT sürücüsünü kapsayan tek bir bölümün sistem Id'si, bölümün GPT kullandığını belirtmek için 0xEE olarak ayarlanmıştır. Bu yüzden EFI, MBR'yi iptal eder. Bazı eski 32 bit işletim sistemleri bu numarayla görünce diski ulaşılamayan GPT diski olarak tanımlar. Eski sistemler bu diski bilinmeyen bir bölüm içeren, boş yeri olmayan bir yer olarak algılar ve kullanıcıdan bu bölümün silinmesinin istenmesi halinde bu diski düzenlemeyi ve silmeyi reddederler. Böylece kazayla silinmeler de önlenmiş olur.

Bölümlendirme Tablosu Başlığı (LBA 1)

Bölüm Tablo Başlıkları kullanıcının disk üzerinde faydalanabileceği blokları tanımlar. Ayrıca bu tabloyu oluşturan bölümlendirme girdilerinin sayısı ve boyutlarını da tanımlar. 64 bit Windows Server 2003'lerde 128 adet bölümlendirme girdisi vardır ve hepsi 128 bayt büyüklüğündedir. Bu yüzden 128 tane bölümlendirme yapılabilir. Başlık diskin GUID'ini içerir. Başlık kendi boyutunu, yerini (her zaman LBA1) ve ikincil GPT başlık ve tablosunun yerini kaydeder. Ayrıca kendisi ve tablo için EFI tarafından boot sarında onaylanacak CRC32 sağlama toplamını (checksum) da içerir. EFI bu kontrolü yaptığı için hex düzenleyicilerle GPT'nin içeriği değiştirilmemeli. Böyle değişimler sağlama toplamının (checksum) hata vermesine neden olacaktır. Böyle bir durumda EFI ikincil GPT'nin üzerine yazacak, o da aynı hatayı verirse diske erişemeyecektir.

Bölümlendirme Girdileri (LBA 2–33)

Bölümlendirme girdileri basit ve anlaşılması kolaydır. İlk 16 bayt bölümlendirme tipinin GUID'ini belirtir. Örneğin, EFI sistemi bir bölümlendirme için GUID {C12A7328-F81F-11D2-BA4B-00A0C93EC93B} olacaktır. İkinci 16 bayt sadece o bölüme ait bir GUID içerir. İlk ve son 64 bit LBA'lar burada kayıtlıdır. Bölüm isimleri ve özellikleri için boşlukta ayrılmıştır. Ancak maalesef GUID bölüm tiplerini belirtecek merkezi bir kayıt mevcut değildir.

Dış bağlantılar

• Microsoft TechNet: Disk Sectors on GPT Disks
• Microsoft TechNet: Using GPT Drives on x86-64 Systems6 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Apple Developer Connection: Secrets of the GPT 18 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ahmet Çığşar: GUID Nedir? Nerelerde Kullanılır? 16 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.