Galaktion Tabidze
Galaktion Tabidze (Gürcüce: გალაკტიონ ტაბიძე, "galak't'ion t'abidze") (d. 17 Ekim 1891, Vani – ö. 17 Mart 1959, Tiflis, Gürcistan), yirminci yüzyılın önde gelen Gürcü şair. Eserleri kendisinden sonra gelen tüm Gürcü şairleri derinden etkilemiştir. Galaktion Tabidze, Stalin'in 1930'lardaki Büyük Temizlik olarak bilinen kıyımı sırasında hayatta kalmakla birlikte, Sovyet yöneticilerinin ağır baskısı altında depresyon ve alkolizme sürüklenmiş, sonunda Tiflis’te tedavi gördüğü psikiyatri hastanesinde intihar etmiştir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Galaktion Tabidze, Gürcistan’ın batısında yer alan Vani yakınlarında, Çkvişi köyünde doğdu. Bir öğretmen olan babası Vasil Tabidze, Galaktion’un doğumundan iki ay sonra öldü. Galaktion Tabidze, 1900-1910 arasında Kutaisi ve Tiflis’te ruhban okulunda okudu. Daha sonra öğretmen olarak çalıştı. Sembolizm etkisi altında yazdığı erken dönem şiirleri 1914 yılında kitap olarak basıldı. Diğer sembolist Gürcü şairlerle birlikte “Mavi Boynuzlar” ("Tsisperkantselebi" / "ცისფერყანწელები") adlı hareketin bir üyesiydi. Yalnızlığı tercih ettiği için kuzeni Titsian Tabidze ona “Yalnızlık Tarikatı Şövalyesi” lakabını takmıştı.
Sanatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir sonraki şiir derlemesi “Sanatsal Çiçekler” (1919) onu uzun yıllar boyunca Gürcü şiirinin en önemli şairi haline getirdi. Başyapıtları "Aşktan Yoksun" (1913), “Ben ve Gece" (1913), "Mavi Atlar" (1915), büyük bir olasılıkla Gürcü prensesi Meri Şervaşidze'ye yazdığı "Meri" (1915) ve "Rüzgâr Esiyor" (1924) gibi şiirlerinde de görüldüğü gibi, şiirlerinin çoğu yalnızlık duygus, sevgiden yoksunluk ve kâbus dolu önsezilerle doludur. Galaktion Tabidze'nin son dönemlerde yazdığı, çok kısa ömürlü Ephemeroptera takımı böceklere yollama yaptığı “Efemera”, “Yine Efemera”, “Yılbaşı Efemerası” ve “Yerel Efemera” adlı şiirler şairin ulaştığı zirve olarak gösterilir.
1937 Stalinci baskılar sırasında Tabidze'nin Eski Bolşevikler ailesinden gelen karısı Olga Okucava tutuklanarak Sibirya’ya gönderildi ve 1944 yılında orada öldü. Galaktion Tabidze’nin diğer şair arkadaşları gibi, kendisi de şair olan kuzeni Titsian Tabidze de tutuklandı ve daha sonra kurşuna dizildi. Galaktion Tabidze de Lavrenti Beria tarafından sorguya çekildi ve işkenceye maruz bırakıldı. Bu durum onu depresyona ve alkolizme sürükledi. Uzun süreli sessizliği ve yalnızlığı onun hayatta kalmasını sağladı. Galaktion Tabidze, hayatı harap olmuş biri olduğu halde yeni şiirler yazmaya, ödüller ve unvanlar almaya devam etti.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Ciddi hastalık ve depresyon sonucunda Tiflis’in merkezindeki psikiyatri hastanesine yerleştirildi. Burada, 1959 yılında Çavçavadze Caddesine bakan hastane penceresinden atlayarak hayatına son verdi. Mtatsminda Panteonu’nda toprağa verildi. Cenazesine on binlerce insan katıldı.
Tabidze’nin yazdığı binlerce şiir, onu çağdaş Gürcü edebiyatı üzerinde büyük etki yaratan Gürcistan’ın başta gelen şairlerinden biri haline getirdi. Tiflis Edebiyat Müzesi’nde 100 bin belgelik arşivi henüz tam olarak incelenmemiştir. Şiirleri Rusça, Fransızca, İngilizce, Almanca ve Türkçeye çevrilmiştir.
Belli başlı şiirleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- “Sanatsal Çiçekler” ("არტისტული ყვავილები", 1919)
- "Aşktan Yoksun" (“უსიყვარულოდ”, 1913)
- “Ben ve Gece" (“მე და ღამე”, 1913),
- "Mavi Atlar" (“ლურჯა ცხენები”, 1915)
- "Meri" ("მერი", 1915)
- "Rüzgâr Esiyor" (“ქარი ქრის”, 1924)
- “Efemera” (ეფემერა "epemera")
- “Yine Efemera” (ისევ ისევეფემერა "isev epemera")
- “Yılbaşı Efemerası” (საახალწლო ეფემერა "saah'alts'lo epemera")
- “Yerel Efemera” (მშობლიური ეფემერა "mşobliuri epemera")
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yaşamı ve eserleri (Gürcüce) 2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Galaktion Tabidze’nin Türkçe şiirleri 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ÇEVİRİ ŞİİRLERİ-GALAKTİON TABİDZE 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "გალაკტიონის ეფემერები" (Galaktion'un Efemeraları)
