Gatafan
Gatafan (Arapça: بنو غطفان Benū Ġatafān), Necid kökenli bir Arap kabilesi.
Başlangıçta Medine'nin kuzeydoğusunda bulunan bir Arap kabile konfederasyonuydu. Gatafan'ın ana kolları Abs, Zubyan ve Eşca kabileleriydi. Muhammed ile etkileşime giren Arap kabilelerinden biriydiler. Hendek Savaşı'nda Kureyş ile ittifak kurmuşlardır.
Gatafan, Hicaz dağları ile Cebel Şammar arasında Necd'in Vadi el-Rumma bölgesinde göçebe halde yaşayan bir Bedevi kabile grubuydu. Arap soyağacı geleneğine göre kabilenin atası Gatafan bin Sa'd bin Kays Aylan'dı. Daha büyük Kays kabilesinin bir koluydular. Gatafan'ın etimolojisi veya anlamı bilinmemektedir.
İslamdan önce Uzza putuna tapınırlardı.
İslam dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed onları İslama davet edince kabul etmediler ve mücadeleye giriştiler. 624 yılında Medine’ye saldıracaklarını haber alan Muhammed dört yüz elli kişilik bir birlikle Gatafan Seferi'ne çıktı. Ertesi yıl yine aynı niyetle hazırlandıklarını haber alınca Necid Üzerine Zatu’r-Rika Seferi'ni düzenlemiştir. Uzun yıllar Müslümanlarla savaşan ve gücü azalan bu kabile Mekke’nin fethinden önce Müslüman olmuştur. Muhammed’in ölümünden sonra İslamdan çıkan kabile, savaş yoluyla tekrar İslam'ı kabul etmiştir. Sonrasında fazla bir varlık gösteremeyip Arap Yarımadası'ndan ayrıldılar ve güçlü kabileler içinde yok oldular.
Kolları
[değiştir | kaynağı değiştir]Gatafan'ın ana kolları şunlardı:
- Gatafan kabile topraklarının en batı kesiminde yaşayan Eşca kabilesi.
- Zubyān bin Bağīd bin Rayt bin Gaṭafān'ın soyundan gelen Zubyan. Eşca'nın doğusundaki bölgede yaşıyorlardı ve Mürre, Fezare ve Sa'lebe'nin ana alt kabilelerini içeriyordu.
- ʿAbs bin Bagīd bin Rayt bin Gaṭafān'ın soyundan gelen Abs, Zubyan'ın doğusundaki bölgede yaşıyordu.
- Necd'in Kasim bölgesinde yaşayan Anmar.