Gazze Muharebesi (1239)

Gazze Muharebesi
	Baronların Haçlı Seferi
	; 13. yüzyılda Matthew Paris'in Chronica majora adlı eserinde tasvir edilen Gazze'deki Haçlıların yenilgisi
Tarih	1239
Bölge	Gazze
Sonuç	Eyyûbî zaferi
Taraflar
Eyyûbîler	Haçlılar
Komutanlar ve liderler
Es-Sâlih Eyyûb; Rukn al-Din al-Hijawi	Navarreli I. Theobald; IV. Hugh, Burgundy Dükü; IV. Walter, Brienne Kontu; Balian Grenier; Arsuflu John; Montbéliardlı Odo; Amaury de Montfort; II. Henry, Bar Kontu
Güçler
400-600 asker	Bilinmiyor

Gazze Muharebesi, Baronların Haçlı Seferi sırasında 13 Kasım 1239'da gerçekleşmiştir. İçinde Navarre Kralı I. Theobald Iliderliğindeki bir ordu Mısırlı Eyyûbîler tarafından mağlup edilmiştir.^[1]

Arka plan

Kutsal Roma İmparatoru II. Friedrich ile Eyyubi sultanı Kamil bin Adil arasındaki on yıllık barış anlaşmasının Temmuz 1239'da sona ermesinin ardından, Papa IX. Gregorius'un çağrısına yanıt olarak Navarre Kralı I. Theobald komutasındaki bir Fransız Haçlı ordusu gönderilmiştir. Ordu, Eylül 1239'da Akka'ya gelmiş ve burada üç Askerî tarikat ve Kudüs Krallığı'nın yerel baronlarından gelen birlikler tarafından takviye edilmiştir.^[2] 2 Kasım'da Haçlı ordusu yaklaşık 4.000 adamla birlikte Aşkelon'a hareket etmiş; burada kaleyi yeniden inşa edecekler ve Şam'a bir saldırı beklentisiyle krallığın güney kanadını Mısırlılara karşı güvence altına alacaklardı. Fransız komutanlardan Peter of Dreux'nün izcileri, büyük bir sürü hayvanı konvoyunun Şam'a doğru yola çıktığını bildirdi. Peter, ertesi sabah konvoyu pusuya düşürerek 200 adamla kamptan ayrıldı. Kısa bir savaşın ardından konvoyun eskortu yenildi ve taze erzaklara çok ihtiyaç duyulan yerde ele geçirilen sürüyle birlikte geri döndü.^[3]

12 Kasım'da Yafa'yı geçerken, Sultan Es-Sâlih Eyyûb'ün Mısır sınırını korumak için Gazze'ye bir ordu gönderdiği haberi onlara ulaştı. Aralarında Montfortlu Amaury ve Barlı Henry'nin de bulunduğu bazı komutanlar, düşmana saldırmak için ana ordunun önüne koştular. Burgundyli Hugh, Yafalı Walter, Sidonlu Balian, Arsuflu John ve Montbéliardlı Odo tarafından destekleniyorlardı ve kuvvetin toplamı 400 ila 600 kişiden oluşuyordu. Theobald, Dreuxlu Peter ve üç tarikatın büyük üstatları, ordunun düşmanla yüzleşmek için bir bütün olarak Aşkelon'a yürümesi gerektiğini savunarak bu plana açıkça karşı çıktılar. İsyancılar Theobald'ın uyarısını dikkate almadılar ve Haçlı yeminlerini hatırlatması da işe yaramadı.^[4]

Gazze'ye sefer

Ordunun bu kısmı gece boyunca at sürdü, Aşkelon'u geçerek krallık ile saltanat arasında doğal bir sınır oluşturan nehre ulaştı. Yafalı Walter, Aşkelon'a geri çekilmeyi ve atları orada dinlendirmeyi önerdi ama diğerleri ilerlemekte ısrar ettiler. Nehir geçişi başlangıçta güvenli hale getirildi ve Haçlıların nehri geçerek kamp yapmalarına izin verildi. Kum tepeleriyle çevrili düz bir arazide oldukları için iyi seçim yapmamışlardı. Dahası, çevredeki kum tepelerinde devriye veya nöbetçi karakolları olmadığından, düşman topraklarında durmaları için gerekli güvenliği sağlayamadılar.^[5]

Mısırlı komutan Rukn al-Din al-Hijawi daha dikkatli ilerledi. Gözcüleri çok geçmeden Haçlı kampını fark etti ve Mısırlı okçular ve sapancılar çevredeki kum tepelerini işgal ettiler. Eyyubi birliklerini ilk keşfedenler Yafalı Walter'ın adamlarıydı ve adamlarını silaha çağırdı ve liderleri savaş konseyinde bir araya getirdi. Walter ve Burgundyli Hugo, Aşkelon'a dönmekten yanaydı; Montfortlu Amaury ve Barlı Henry, bir pusuya düşürülme korkusuyla buna karşıydı. Buna yanıt olarak Walter, Hugo ve diğer liderlerin çoğu Aşkelon'a doğru yola çıktı.^[6]

Muharebe

Geri kalan Haçlılar savaş için Mısırlılarla karşı karşıya geldi. Amaury, arbaletçilerine ateş etmelerini emretti ve sonunda arbalet okları tükendi. İki kum tepesi arasında koruma sağlayabilecek derin, dar bir geçit fark eden şövalyeler ileri atılıp dağıldılar. Bu arada Mısır süvarileri de gelmişti. Ağır zırhlı şövalyelere dar geçitte saldırmak yerine, sahte bir saldırı ve bir geri çekilme başlattılar. Franklar tuzağa düştüler ve geçidi terk ederek, düzensiz bir şekilde geri çekilen Mısırlıların peşinden gittiler. Daha sonra alan kapatıldı ve Mısırlı süvariler şövalyelerin etrafını sardı. Bar Henry'si de dahil olmak üzere pek çok kişi öldürüldü. Amaury, düzinelerce soylu ve çok sayıda asker, 17 aydan fazla bir süre tutuklu kalmak üzere esir alındılar.^[7]

Sonrası

Ana ordu Aşkelon'a vardığında, Gazze'deki umutsuz durumu bildiren Yafalı Walter ve Burgundyli Hugo ile karşılaştılar. Töton Şövalyeleri liderliğindeki ana ordu daha sonra Gazze'ye doğru ilerlediler. Çok geçmeden kaçan mültecilerle ve onların Müslüman takipçileriyle karşılaştılar. Mısır ordusu Haçlı ordusunun tamamını alt edecek kadar güçlü olmadıları için Gazze'ye çekilirlerken Franklar, cesetlerle dolu savaş alanını işgal ettiler. Theobald, düşman ordusunun peşine düşmek niyetindeydi ancak Armand de Lavoie'nin, bir saldırı durumunda Müslümanların esirlerini öldüreceklerine hatırlatması üzerine bunu yapmaktan kaçındı. Bu muharebe ve Peter of Dreux yönetimindeki önceki çatışma, Baronların Haçlı Seferi'nin tek muharebeleri olarak kalacaktı. Ağustos 1240'ta, kendi Haçlı kuvvetlerine liderlik eden Cornwalllı Richard, amcası Salih İsmail bin Adil ile iç savaşta olan Es-Sâlih Eyyûb ile anlaşmaya vardı. 23 Nisan 1241'de Müslüman esirleri Hristiyan esirlerle değiştirdiler. Haçlı Seferi, Richard'ın 3 Mayıs 1241'de ayrılmasıyla sona erdi ^[8]

Kaynakça

^ Burgturf, Jochen. The Crusades - An Encyclopedia. pp. 498–499.
^ Runciman, Steven (1954). "The Kingdom of Acre and the Later Crusades". Frankish Defeat at Gaza (1239). ss. 214-215. Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ Tyerman, Christopher (2006). God's War: A New History of the Crusades. The Crusades of 1239–1241. pp. 755–780.
^ Lower, Michael (2005). The Barons' Crusade: A Call to Arms and Its Consequences. University of Pennsylvania Press. pp. 168–171.
^ Asbridge, Thomas (2012). The Crusades: The War for the Holy Land. Barons' Crusade, pp. 573–576.
^ Burgturf, Jochen. Battle of Gaza (1939). In Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia (2011), Alexander Mikaberidze (ed.)
^ Painter, Sidney (1977). "The Crusade of Theobald of Champagne and Richard of Cornwall, 1239–1241 1 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..". In Wolff, Robert L. and Hazard, H. W. (eds.). A History of the Crusades: Volume II, The Later Crusades 1187–1311. Madison: The University of Wisconsin Press. pp. 475–477.
^ Jackson, Peter. “The Crusades of 1239–1241 and Their Aftermath 26 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..” Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, vol. 50, no. 1, Cambridge University Press, 1987, pp. 32–60,

[:23-1] Burgturf, Jochen. The Crusades - An Encyclopedia. pp. 498–499.

[:132-2] Runciman, Steven (1954). "The Kingdom of Acre and the Later Crusades". Frankish Defeat at Gaza (1239). ss. 214-215. Eksik ya da boş |url= (yardım)

[:61-3] Tyerman, Christopher (2006). God's War: A New History of the Crusades. The Crusades of 1239–1241. pp. 755–780.

[:27-4] Lower, Michael (2005). The Barons' Crusade: A Call to Arms and Its Consequences. University of Pennsylvania Press. pp. 168–171.

[:64-5] Asbridge, Thomas (2012). The Crusades: The War for the Holy Land. Barons' Crusade, pp. 573–576.

[:65-6] Burgturf, Jochen. Battle of Gaza (1939). In Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia (2011), Alexander Mikaberidze (ed.)

[:55-7] Painter, Sidney (1977). "The Crusade of Theobald of Champagne and Richard of Cornwall, 1239–1241 1 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..". In Wolff, Robert L. and Hazard, H. W. (eds.). A History of the Crusades: Volume II, The Later Crusades 1187–1311. Madison: The University of Wisconsin Press. pp. 475–477.

[:25-8] Jackson, Peter. “The Crusades of 1239–1241 and Their Aftermath 26 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..” Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, vol. 50, no. 1, Cambridge University Press, 1987, pp. 32–60,

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]