Geçuti
Geçuti (Gürcüce: გეჩუთი), tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesinde ortadan kalkmış bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Geçuti (გეჩუთი) adı, Osmanlı tahrir defterlerinde "Geçud" şeklinde yazılmıştır. Nitekim Osmanlı cebe defterinde de Geçud (كچود) olarak geçer. Bu yer adının Osmanlıca yazılışı "Geçüd" biçimde de okunmuştur.[1][2]
Geçuti köyünün bulunduğu Kola, Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi, 1549 tarihli Gürcistan seferinin ardından Gürcülerden ele geçirmişti.
Geçuti köyü, 1574 tarihli Osmanlı icmal defterine göre Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Küçük livasının Kuzey nahiyesine bağlıydı ve hasılası 9.000 akçe olarak belirlenmişti. Ardahan-i Küçük livası, Güney, Kuzey, Hoçvan ve Germücek nahiyelerinden oluşuyor ve Kuzey nahiyesi 121 köyü kapsıyordu.[3] 1588 tarihli Osmanlı mufassal defterinde de aynı idari konuma sahip olan Geçuti, boş olarak kaydedilmişti. Nitekim bu tarihte Kuzey nahiyesinde 39 köy meskun iken, 59 köy boşalmış bulunuyordu. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre de köy boşalmış haldeydi.[4]
Geçuti köyü, Çıldır Eyaleti’nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde de Ardahan-i Küçük livasına bağlı Kuzey nahiyesinin köylerinden biriydi. Köy, Hicri 1132 (1719/1720) tarihinde önce 3.400 akçe hasıla ile Süleyman, sonra 3.300 akçe hasıla ile de Eyüp adında birine verilmişti.[5]
Geçuti köyünün bulunduğu Ardahan-i Küçük (Göle) bölesi, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Göle kazasında (uçastok) Geçuti veya Geçüd adının geçmemiş olması, bu yerleşimin bu tarihten önce köy olmaktan çıktığını göstermektedir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Yücel Öztürk, "527 numaralı Küçük Ardahan ve Kars livaları timar icmal defteri", 1992, s. 21. Yüksek lisans tezi
- ^ Müjge Karaca, "Osmanlı Doğu Hududunda Nüfus ve Yerleşmeye Bir Örnek: Küçük Ardahan Sancağı Kuzey Nahiyesi (1588-1595)", Tarihin Peşinde - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2022, Sayı: 28, Sayfa: 235-255.
- ^ Yücel Öztürk, "527 numaralı Küçük Ardahan ve Kars livaları timar icmal defteri", 1992, s. 21. Yüksek lisans tezi
- ^ Müjge Karaca, "Osmanlı Doğu Hududunda Nüfus ve Yerleşmeye Bir Örnek: Küçük Ardahan Sancağı Kuzey Nahiyesi (1588-1595)", Tarihin Peşinde - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2022, Sayı: 28, Sayfa: 235-255.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 512, 513
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı": 443-513