Gede Harabeleri
| Gede Harabeleri | |
|---|---|
 Gede'deki caminin kalıntıları | |
| Yerel ad | |
| Konum | Kilifi İlçesi, Kenya |
| Koordinatlar | 3°18′34″S 40°01′02″E / 3.3094°G 40.0172°D |
 Alanın tarihlendirilmesinde kullanılan orijinal Arapça yazıtlı taş levha | |
| Konum | Kenya |
| Kriter | Kültürel: ii, iii, iv |
| Referans | 1720 |
| Tescil | 2024 (46. oturum) |
| Bölge | Afrika |
  Gede Harabeleri'nin konumu | |
Gede Harabeleri, Kenya'nın doğusunda, Hint Okyanusu kıyısına yakın bir UNESCO Dünya Mirası alanıdır. Alan, Kilifi İlçesi'ndeki Gede köyünün (Gedi olarak da bilinir) bitişiğinde ve Arabuko-Sokoke Ormanı içinde yer almaktadır.[1]
Gede, Somali'deki Barawa'dan Mozambik'teki Zambezi Nehri'ne kadar uzanan birçok ortaçağ Swahili kıyı yerleşiminden biridir.[2][3]> Güney Somali'den Kenya- Tanzanya sınırındaki Vumba Kuu'ya kadar uzanan 116 bilinen Swahili alanı bulunmaktadır.[3] Gedi kalıntılarının 1920'lerde sömürgeciler tarafından yeniden keşfedilmesinden bu yana, Gedi, Shanga, Manda, Ungwana, Kilwa ve Komorlar ile birlikte en yoğun kazı yapılan ve incelenen yerlerden biri olmuştur.[4][5]
Gedi Harabeleri, surlarla çevrili bir kasaba ve çevresini kapsamaktadır.[6][7] Camiler, bir saray ve çok sayıda evi içeren Gedi'deki ayakta duran binaların tamamı taştan yapılmış ve tek katlıdır ve kasabada düzensiz bir şekilde dağılmıştır. Yerleşimde toprak ve saz evlerin bulunduğu geniş açık alanlar da bulunmaktadır.[8][9] Taş "sütun mezarlar", Gedi'de de bulunan Swahili Sahil mimarisinin kendine özgü bir türüdür.
Gedi'nin kıyı şeridindeki konumu ve Swahili Sahili boyunca kendisine benzer yerlerle olan bağlantısı, onu önemli bir ticaret merkezi haline getirmiştir. Gedi'yi Hint Okyanusu ticaretiyle özel olarak ilişkilendiren çok az tarihi belge olmasına rağmen, bu bölgenin kıyı şeridindeki en önemli yerlerden biri olduğu düşünülmektedir.[10] Gedi'nin mimarisi ve çanak çömlek, boncuk ve sikke gibi bol miktarda ithal maddi buluntu, on birinci yüzyılın başlarından on yedinci yüzyılın başlarında terk edilmesine kadar geçen süre boyunca şehrin artan refahına dair kanıtlar sunmaktadır.[10][11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Gede - Historical Background". National Museums of Kenya. 2007. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ Reynolds, David West (December 2001). "Swahili Ghost Town". Archaeology. 56 (6). s. 45.
- ^ a b Wilson, Thomas H. "Spatial Analysis and Settlement Patterns on the Eastern African Coast" Mitteilungen zur Kulturkunde Bd. 28 (1982): 201.
- ^ Reynolds, David West (December 2001). "Swahili Ghost Town". Archaeology. 56 (6). s. 47.
- ^ Spear, Thomas. "Early Swahili History Reconsidered." The International Journal of African Historical Studies vol. 33 no. 2 (2000): 283.
- ^ Reynolds, David West. "Swahili Ghost Town." Archaeology vol. 54 no. 6 (November/December 2001): 46.
- ^ Schofield, J. F. "The City of Gedi: Presidential Address." The South African Archaeological Bulletin vol. 10 no. 38 (June 1955): 35.
- ^ Schofield, J. F. "The City of Gedi: Presidential Address." The South African Archaeological Bulletin vol. 10 no. 38 (June 1955): 37.
- ^ Fleisher, Jeffrey and Stephanie Wynne-Jones. "Finding Meaning in Ancient Swahili Spatial Practices." The African Archaeological Review vol. 29 no.2/3 (2012): 181. DOI: 10.1007/s10437-012-9121-0
- ^ a b Wilson, Thomas H. "Spatial Analysis and Settlement Patterns on the Eastern African Coast" Mitteilungen zur Kulturkunde Bd. 28 (1982): 211.
- ^ Pradines, Stephane. "Islamization and Urbanization on the Coast of East Africa: recent excavations at Gedi, Kenya." Azania vol. 38 (2003): 181. https://dx.doi.org/10.1080/00672700309480369
