Gergovia Muharebesi
| Gergovia Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Galya Savaşları | |||||||
 Antik Gergovia geride görülen plato üzerindedir. Muharebenin yapıldığı ana meydan resmin merkezinin sağındadır. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Roma Cumhuriyeti | Galya koalisyonu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Jül Sezar | Vercingetorix | ||||||
Gergovia Muharebesi, MÖ 52 yılında Galya'da, Arvernilerin en önemli kenti olan Gergovia çevresinde, prokonsül Jül Sezar komutasındaki Roma Cumhuriyeti ordusu ile Vercingetorix komutasındaki Galyalı güçler arasında yapılan savaş. Muharebeyi Galyalılar kazanmıştır. Asteriks çizgi romanında Gergovia'ya ve bu savaşa sık sık değinilmektedir.
Savaş öncesi durum
[değiştir | kaynağı değiştir]Vercingetorix daha önce Gergovia'dan kovulmuş[1] ve Sezar Helvetlerle yaptığı muharebenin ardından Boi kabilesini kendisine sadık bir kabile olan Aeduiler'e bağlayarak bu şehre yerleştirmişti. Sezar, MÖ 53 yılı kışında Galya'ya yeni bir sefer için askerlerini hazırlamaya çalıştığı sırada, Vercingetorix Gergovia'ya saldırdı.[2] Sezar zor bir karar vermek durumunda kalmıştı çünkü birliklerinin emniyetli bir şekilde kışı geçirmesini sağlayabilir, ancak bu durum Roma'nın müttefiklerine savunmaktan aciz olduğunu izlenimi vereceğinden Aeduilerin desteğini kaybetme riski ile karşı karşıya kalabilirdi ya da erzak tedarikinde sıkıntı yaşama riskine rağmen Vercingetorix'i açık bir savaşa çekebilirdi. İkinci seçeneği tercih etti.[3]
Sezar iki lejyon ve erzağın geri kalanını Agedincum'da bıraktı ve kalan birliklerle Gergovia'nın yardımına koştu. Yolu üzerindeki Vellaunodunum, Genabum ve Noviodunum'u kuşatması, Vercingetorix'in kuşatmayı kaldırarak Sezar'la buluşmak üzere Noviodunum'a gelmesine yol açtı. Burada yapılan muharebeyi Sezar kazandı.[4] Avaricum'u kuşatarak ele geçirdi ve erzak tedarikini tamamladı.
Çarpışma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kışın sona ermesi ile birlikte, Aeudilerin desteğini arkasına almak isteyen Sezar kişisel olarak onları ziyaret etti ve ardından Titus Labienus komutasındaki dört lejyonu Senonlar ve Parisilerin topraklarında ilerlemeleri için geride bırakarak, kalan 6 lejyon, Aeudi'ler auxiliaları ve German süvarilerle birlikte Gergovia'ya doğru hareket etti.[5][6] Cevap olarak Allier Nehri üzerindeki tüm köprüleri yıkan Vercingetorix, nehrin karşı kıyısında ilerlemeye başladı. Bu durum Sezar'ın nehri geçmesini engellemedi ancak Vercingetorix Sezar'ın birliklerinden daha hızlı ilerledi ve muharebenin nerede ve ne zaman yapılacağı kararını verme inisiyatifini elinde tutmayı başardı.
Sezar beş gün sonra Gergovia'ya ulaştı ve arazinin dağlık yapısının tam bir cephe saldırısı için riskler taşıdığına kanaat getirince üstün kuşatma taktiklerini kullanmaya karar verdi.[7] Ana kampı ve zaptedilmiş bir tepe arasına yaklaşık 12 kadem (3.6576 m) genişliğinde iki sıra hendek kazılması emri verdi. Gergovia'nın etrafını hendeklerle tam olarak çevirdi ve içerideki Galyalıları, müttefiki Aeudi'lerin ihaneti sonucu birkaç kez ara vermek zorunda kalsa da onları ayrı bir savaşta yenerek, açlığa terk etmeyi denedi.
Kuşatmanın tehlikede olduğunu ferkedince Gergovia'ya geri döndü ve fikrinin kuşatma için hatalı bir karar olduğuna kanaat getirdi. Artık tek şansı Vercingetorix karşısında alacağı bir zaferdi. Bir lejyonu yem olarak bıraktı ve daha iyi savaşabileceği bir yer aramak için bölgeden ayrıldı. Vercingetorix'i aşağıdaki düzlüklere çekebilmek için bir generaline aldatma amaçlı olarak bölgeden geri çekilmesi emrini verdi ancak Vercingetorix bu tuzağı fark etti ve şehre geri döndü. Bu arada Sezar'ın birlikleri çok uzakta olduklarından onun işaretini yanlış anlamış ve şehir savunmasına doğrudan saldırmıştı. Bu yanlış anlama Sezar'a 46 centurion ve 700 lejyonerin ölümüne ilave olarak 6,000 yaralı Romalıya malolmuştu. Bunun üzerine Sezar kuşatmayı kaldırdı ve Aedui'ler topraklarına doğru ilerlemeye başladı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Jül Sezar (Çev. Hamit Dereli) Gallia Savaşı,.. Kitap VII b.4 s. 191
- ^ Jül Sezar (Çev. Hamit Dereli) Gallia Savaşı ... Kitap VII b.9 s. 194
- ^ Jül Sezar (Çev. Hamit Dereli) Gallia Savaşı ... Kitap VII b.10 s. 195
- ^ Jül Sezar (Çev. Hamit Dereli) Gallia Savaşı ..., Kitap VII b.12 s. 196
- ^ Jül Sezar (Çev. Hamit Dereli) Gallia Savaşı ... Kitap VII b.33 s. 211
- ^ Jül Sezar (Çev. Hamit Dereli) Gallia Savaşı ... Kitap VII b.34 s. 212
- ^ Savaş hakkında kapsamlı bilgi için Gallia Savaşı', Jül Sezar (Çev. Hamit Dereli) Gallia Savaşı ... Kitap VII b.35-59 s. 213-231
Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jül Sezar (Türkçeye Çev. Hamit Dereli) (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Googlebooks[ölü/kırık bağlantı]
- Jül Sezar (ca. 45 BC), Commentarii de Bello Gallico, Harvard University Press. ISBN 0-674-99080-3, (İngilizce)
- Adrian Goldsworthy, (2002) Roma Savaşı, New York: Collins/Smithonian, 2005, (İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- W. A. McDevitte ve W. S. Bohn (1869) çevirisi 26 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce)}(Erişim tarihi:07-01-2009).
