Giovanni Maria Angiolello
Giovanni Maria Angiolello | |
|---|---|
| Doğum | 1451 yahut 1452 Vicenza (İtalya) |
| Ölüm | 1525 civarı |
| Vatandaşlık | Venedik Cumhuriyeti |
| Meslek | Seyyah, müellif |
| Önemli eser(ler) | Historia Turchesca (Türk Tarihi) |
Giovanni Maria Angiolello, Akkoyunlular ve erken Safevi İranı hakkında önemli bir tarihî raporun müellifi olan Venedikli bir seyyahtı.
1404'ten beri Venedik hakimiyetinde olan Vicenza'da 1451 yahut 1452 civarında doğan Angiolello, 1468'de Venedik'ten ayrılarak Osmanlı Sultanı II. Mehmed tarafından kuşatılan Negroponte'nin savunmasında yer aldı. Türkler tarafından esir alınarak Konstantinopolis'e götürüldü ve burada önce veliaht Şehzade Mustafa'ya, ardından Büyük Saray'a hizmet etti.[1] İran'da, Balkan Yarımadası'nda ve Asya'da (1472-1481) Osmanlı orduları ile birlikte bulundu.
Yaklaşık 1483'ten sonra Angiolello'nun kariyeri belirsizdir. Memleketi Vicenza'ya döndü, evlendi ve memur oldu.
Muhtemelen 1482 civarında (Sultan Mehmed'in ölümünden sonra) ve ardından 1499 ile 1515 yılları arasında İran'da iki görevde bulundu (belki de Venedik Cumhuriyeti için) veya kaldı (bir mümessil veya tacir olarak).[2] 1525 civarında öldü.
İlk seyahatine dair bir raporun yanı sıra, II. Mehmed ve II. Bayezid saltanatının tarihi için değerli bir kaynak olan Historia Turchesca'nın (Türk Tarihi) müellifi[not 1] olduğu neredeyse kesindir.[3] Bu eserin değeri 19. yüzyılda anlaşılmış ve daha sonra çeşitli araştırıcılar tarafından yeniden ele alınmıştır.[4] Gentile Bellini'nin İstanbul'daki eserleri hakkında bazı notlar bırakmıştır.[5][6] Diğer eseri Viaggio di Negroponte'de (Eğriboz seyahatnâmesi) Eğriboz Kuşatması'nın son günlerinden başlayıp esir edilişini ve İstanbul’a getirilişini anlattıktan sonra İstanbul, Osmanlı sarayı, hükümet ve ordu sistemi hakkında bilgiler verir.[4] Osmanlı tarihi dışında, özellikle Uzun Hasan ile ilgili olan Breve narratione della vita et fatti di Ussuncassano re di Persia (Vicenza 1490, İran’da Uzun Hasan’ın hayatı ve faaliyetlerinin kısa hikâyesi) adlı eseri daha çok tanınmıştır. Orijinal nüshası bulunamayan eser, Giovan Battista Ramusio tarafından derlenen coğrafyacılar ve seyyahlar külliyatı[7] içinde yer aldığından dolayı bilinmektedir. Eser ayrıca İtalyan seyyah ve coğrafyacılarına ait eserlerin tercümelerini içeren Hakluyt serisi içinde İngilizce’ye de çevrilmiştir.[8] Uzun süre boyunca pek bilinmemiş olan bir eseri de İslam dini hakkında yaptığı veya yaptırdığı tercümelere dayanmaktadır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Eseri soylu Venedikli Donato da Sezze'ye atfetme girişimi fikir birliği bulamadı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Miller, Barnette (1931). "Author's Preface". Beyond the Sublime Porte: The Grand Seraglio of Stambul (1970 printing bas.). New York: AMS Press. s. 7.
- ^ "Encyclopedia Iranica". 12 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ "Treccani Encyclopedia". 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ a b "ANGIOLELLO, Giovanni Maria". TDV İslâm Ansiklopedisi. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.
- ^ "Sotheby's". 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Altınay, Ahmet Refik (2012). Fatih ve Bellini. Yeditepe Yayınevi. ISBN 978-975-6480-41-0. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.
- ^ Navigationi et viaggi raccolti gia da M. Giovanni Battista Ramusio et con molti et vaghi discorsi da lui in molti luoghi dichiarati et illustrati, I-II, Venedik 1563, 1606; tıpkıbasım, Amsterdam 1967; yeni matbaa harfli neşri Torino 1980.
- ^ “A Short Narrative of the Life and Acts of the King Ussun-Cassano, by Giovan Maria Angiolello”, Travels in Persia (London 1873).
- Genel
- Meserve, Margaret (2006), "News from Negroponte: politics, popular opinion, and information exchange in the first decade of the Italian press", Renaissance Quarterly, 59 (2), ss. 440-480, doi:10.1353/ren.2008.0312, 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi22 Haziran 2014
- Benjamin Lellouch; Nicolas Michel (19 Eylül 2012). Conquête ottomane de l'Égypte (1517): Arrière-plan, impact, échos. BRILL. ss. 110-. ISBN 978-90-04-23208-2.
