Gliseroneogenez

Gliseroneogenez, gliserol ya da glukozdan başka öncüllerin kullanıldığı bir gliserit de nova sentezidir. Yağ dokusunda trigliserit sentezi için gerekli olan gliserol 3 fosfatın temininde bir takım sorunlarla karşılaşılıyor. Karaciğere has bir enzim olan gliserokinazın bu dokuda bulunmamasından dolayı gliserolü gliserofosfolipidlerin prekürsörü olan gliserol 3 fosfata çeviremiyor. Bu sebeple kendi gliserolünü gliserol 3 fosfat halinde kendisi elde etmesi gerekiyor. Gliseroneogenezin amacı, gliserolü fosforilleyerek trigliserit sentezinde kullanılan enzimlerin AçilCoA ekleyecek biyokimyasal pozisyona sokabilmektir. Karaciğerde gerçekleşen kısmı: (Gliserolü sadece hepatositler fosforiller) "Gliserol -> Gliserol-3-Fosfat" Yağ dokusunda adipositlerde gerçekleşen kısmı: "Gliserol-3-Fosfat-> +2 AçilCoA - 1Fosfat ->Diaçilgliserol->+1AçilCoA-> Triaçilgliserol(Trigliserit)" (Önce gliserol3P'a 2AçilCoA eklenir sonra fosfat grubu atılıp yerine 1AçilCoA eklenerek Trigliserit sentezlenir.)

Mekanizması

Pirüvat önce pirüvat karboksilaz ve fosfoenolpirüvat karboksikinaz yardımıyla fosfoenolpirüvata çevrilir. Glikolitik yolun işlenmesiyle bir takım reaksiyonlara katılarak fosfoenolpirüvattan dihidroksiasetonfosfat oluşturulur. En son olarak dihidroksiasetonfosfat gliserol 3 fosfat dehidrogenaz yardımıyla gliserol 3 fosfat haline getirilir.

Düzenlenmesi

Kortizol karaciğerde gliseroneogenezi indükliyen bir hormondur. Bunu fosfoenolpirüvat karboksikinaz geninin çalışmasını artırarak yapar. Ancak kortizol ilaç olarak kullanılmaz. Bunun yerine dexamethasone kullanılır. Bu hormonlar adipositlerde karaciğere göre ters etki yaparlar.

Thiazolidinediones ve rosiglitazone tipi ilaçlar insüline direnç durumunda kullanılan ilaçlardandır. Bu ilaçlar adipositlerdeki fosfoenolpirüvat karboksikinaz genini indükleyerek trigliserit sentezlenmesini sağlarlar.

Notlar

• Glyceroneogenesis and PEPCK-C: pharmacological targets in type 2 diabetes, Med Sci (Paris), Nisan 2008,24(4):407
• Phosphoenolpyruvate carboxykinase (Pck1) helps regulate the triglyceride/fatty acid cycle and development of insulin resistance in mice ,Journal of lipid research,Haziran 2010,51(6):145211 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Triglyceride synthesis in epididymal adipose tissue,The journal of biological chemistry,Mart 2009,284(10):610130 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.