Grigol Veşapeli

Grigol Veşapeli
Doğum	1892 Sairhe, İmereti, Gürcistan
Ölüm	10 Haziran 1926 (33-34 yaşlarında) Paris
Milliyet	Gürcü
Meslek	Siyasetçi ve gazeteci

Grigol Veşapeli (Gürcüce: გრიგოლ ვეშაპელი; d. 1892, Sairhe, Şorapani - ö. 10 Haziran 1926, Paris ), Gürcü siyasetçi ve gazetecidir. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti Kurucu Meclisi üyesidir.

Hayatı

Grigol Veşapeli (Veşapidze), 1891'de Şorapani'nin Sairhe köyünde doğdu. Kutaisi Klasik Lisesi'nden mezun olduktan sonra Ulusal Edebiyat Derneği'nden burs kazandı ve lisansına Moskova Üniversitesi Filoloji Fakültesi'nde başladı. Moskova'daki öğrencilik yıllarında edebiyatla profesyonel olarak ilgilenmeye başlayan Veşapeli, 1915'te "Gürcistan" (საქართველოს) gazetesinin çalışmalarına katıldı ve güncel siyasi sorunlar üzerine yazılar yazdı. Bu yıllarda hem Rusça hem de Gürcücede "Gürcistan ve Lazistan" (საქართველო და ლაზისტანი) ve "Gürcistan'ın Rusya ile Birleşmesi" (საქართველოს შეერთება რუსეთთან) gibi eserler yazdı. 1916'da Moskova Üniversitesi'nden mezun oldu.

Ekim Devrimi'nden sonra Gürcistan'a döndü. Yeni kurulan Ulusal Demokrat Parti'nin kurucularından olan Veşapeli, aynı partinin yayın organı olan "Gürcistan"ın (საქართველოს) editörlüğünü yaptı. 1917'de Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti Kurucu Meclisi üyelerinden oldu. 1917'de "Sakartvelo" (საქართველოს), 1918-20 yılları arasında "Klde" (კლდეს), 1920'de "Milliyetçi" (ნაციონალისტს) ve 1920-22 yılları arasında "Ülke" (მიწას) gazetesinin editörlüğünü yaptı.

Ulusal Demokrat Parti'deki bölünme nedeniyle ana partiden ayrılan Veşapeli, Ulusal Toprak Sahipleri Partisi'ni kurdu. Eş zamanlı olarak gazetenin yayın organı olan "Toprak" dergisinin editörlüğünü yaptı. Partideki yardımcısı Giorgi Leonidze idi.

1921'de Gürcistan'ın Sovyetler tarafından ilhak edilmesinden sonra birkaç aylığına Batum, sonrasında İstanbul'da kaldı. Avrupa ülkelerini gezdikten sonra Paris'e geldi. Hem bağımsız olarak hem de göçmen hükûmeti ile Bolşevik karşıtı propagandalar yaptı. Revaz Gabaşvili ve Davit Vaçnadze ile birlikte NDP üyesi olarak "İstanbul Siyasi Komisyonu"'nun çalışmalarına katıldı. Gürcü delegasyonu, 1922 Washington Konferansı'na da katılmıştı.

Aralık 1923'te NDP Ana Komitesi, parti içindeki disiplini sık sık ihlal ettiğini gerekçe göstererek Grigol Veşapeli'yi komiteden çıkardı. Veşapeli, bunun üzerine Gürcü göçmen hükûmetine karşı çıkmaya başladı. Ağustos Ayaklanmasında Gürcülerin başarısız olması Veşapeli'yi derinden etkiledi ve Gürcistan'a dönmek için hazırlıklara başladı. Sovyetlerle temas kurduktan sonra 5 Kasım 1924'te "Yeni Gürcistan" (ახალი საქართველო) gazetesini kurdu. Gazetede Gürcü göçmenleri Gürcistan'a çağırdı ve Sovyet propagandası yapmaya başladı. Bundan dolayı, kitleler ile bağımsızlığın yeniden sağlanması için mücadele veren Gürcü göçmenler arasında büyük bir çatışma çıktı. 9 Ağustos 1925 ve 28 Şubat 1926'da kanlı çatışmalar gerçekleşti. Grigol Veşapeli 10 Haziran 1926'da Paris'te Avtandil Merabaşvili tarafından vurularak öldürüldü. 14 Haziran 1926'da Paris'teki Montparnasse Mezarlığı'na gömüldü.

1928'de ailesinin isteği üzerine, Sovyet yetkililer Grigol Veşapeli'nin naaşını Gürcistan'a getirdi. Naaş, Tiflis'teki Didube Panteonu'na gömüldü. 1937'de hükûmetin kararıyla cenazesi Didube'den Vake Mezarlığı'na nakledildi.

Kişisel hayatı

Rusça, İngilizce, Fransızca ve Almanca bilmekteydi.

Kaynakça

• ხვადაგიანი ი., საქართველოს დამფუძნებელი კრება 1919. საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია. თბილისი, 2016, გვ.233-236.
• ქართველები უცხოეთში. წიგნი I. თბილისი, 2012, გვ. 90-91.
• ჭუმბურიძე დ., ისტორიული პორტრეტები: დასაწყისი XX საუკუნისა. თბილისი, 2008, გვ. 293-317.
• ნიქაბაძე ნ., გრიგოლ გიორგის ძე ვეშაპელი/ვეშაპიძე (1891-1926). ქართველური მემკვიდრეობა. აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. ქუთაისი, 2008, ტ. XII. გვ.256-259.
• ჯანელიძე ო., ნარკვევები საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის ისტორიიდან, თბ., 2002